Οι ισχυρές συμμαχίες του Κυριάκου, ο άστεγος Αλέξης και η ευκαιρία της Φώφης

Τώρα θα φανεί ποιος πραγματικά διαθέτει φίλους και συμμάχους και ποιος έχει ερείσματα μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών και αξιωματούχων που μπορούν να επηρεάσουν θετικά τα ελληνικά αιτήματα

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Μία από τις βασικές δεσμεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη από την ημέρα που η Νέα Δημοκρατία (εδώ και τρία τουλάχιστον) χρόνια είχε δημοσκοπική υπεροχή ήταν η επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων που συμφώνησε ο προηγούμενος υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, συνυπέγραψε με άνεση ο Αλέξης Τσίπρας και υπερψήφισαν σχεδόν πανηγυρίζοντας οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ.

Όπως γίνεται αντιληπτό και από το τι ακολούθησε, η κυβέρνηση Τσίπρα και ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών ουδέποτε διαπραγματεύθηκαν. Τουναντίον υπέγραφαν ό,τι τους έδιναν οι εκπρόσωποι των θεσμών. Κι αυτό φάνηκε, ότι η προηγούμενη δεν αρκέστηκε στα υπέρογκα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά στραγγίζοντας την οικονομία προχώρησαν σε υπερπλεονάσματα, τα οποία δεν είχαν απαιτήσει οι δανειστές. Στόχος, φυσικά, δεν ήταν η ανάπτυξη της οικονομίας και η επιστροφή στην κανονικότητα, όπως ισχυρίζονταν, αλλά η περαιτέρω φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης και η αύξηση των κάθε λογής επιδομάτων με τη σοβιετική λογική, ώστε να είναι ικανοποιημένοι οι πολίτες με τα ψίχουλα που βάφτιζαν ως 13η σύνταξη ή ως κοινωνικό μέρισμα. Εν μέρει το σχέδιό τους πέτυχε, καθώς κατάφεραν να παραπλανήσουν μία μεγάλη μερίδα του κόσμου που τους ψήφισε στις εκλογές του Ιουλίου.

Όμως τώρα πλέον αρχίζει μία νέα περίοδος, που είναι πολύ πιθανό να αλλάξει τα δεδομένα για τη χώρα και την ελληνική οικονομία. Κι αυτό διότι εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιτύχει τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, τότε η πραγματική οικονομία θα πάρει βαθιές ανάσες, θα υπάρχει σοβαρός δημοσιονομικός χώρος για παροχές και οι δικαιούχοι των επιδομάτων θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για κατανάλωση και όχι απλά για να αποπληρώνουν μέρος των οφειλών τους. Κάτι που σημαίνει ότι η αγορά θα μπορέσει να κάνει προγραμματισμό για το μέλλον.

Οι επαφές

Φυσικά, το έργο να πειστούν οι δανειστές δεν είναι εύκολο, αλλά εδώ θα φανεί το πόσο μετράει ο λόγος του κάθε πολιτικού στην Ευρώπη. Ήδη ο πρωθυπουργός, πολύ πριν από τις εκλογές, είχε ξεκινήσει να χτίζει σχέσεις με όλες τις πλευρές του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και όχι μόνο με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τον Μάνφρεντ Βέμπερ. Ας μη λησμονούμε ότι ο Γερμανός πολιτικός και υποψήφιος του ΕΛΚ για την προεδρία της Κομισιόν, ακόμη και την εποχή που τον κατηγορούσε για ανθέλληνα ο ΣΥΡΙΖΑ, είχε ταχθεί υπέρ της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Η διαπραγμάτευση που ξεκίνησε με την επίσκεψη στον Εμανουέλ Μακρόν (ανήκει στην ομάδα των φιλελευθέρων της Ευρώπης) δεν είναι απλή και χρειάζεται όχι μόνο επιδέξιους χειρισμούς, αλλά και την αρωγή όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Αφενός μεν για να πειστεί η Άνγκελα Μέρκελ –κατά κύριο λόγο– αλλά και οι τεχνοκράτες, οι οποίοι το μόνο που κάνουν είναι να διαβάζουν αριθμούς.

Σε αυτήν τη διαπραγμάτευση θα φανεί ποιος διαθέτει ισχυρούς φίλους στην Ευρώπη. Και σε αυτό το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης δεν εισέρχεται μόνο η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά όπως είπαμε και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί. Τώρα θα φανεί ποιος πραγματικά μετράει στο εξωτερικό. Διότι ο κ. Μητσοτάκης, πέραν των ομοϊδεατών του στο ΕΛΚ, διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις και με τους φιλελεύθερους του Γκι Φερχόφστατ, της 3ης κι ενισχυμένης δύναμης του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά τη συμμαχία που έγινε με το κόμμα του Μακρόν.

Αναμφίβολα ο πρωθυπουργός –εάν τα καταφέρει– θα κερδίσει τα εύσημα. Όμως οι πολίτες θα καταλάβουν και ποιος μπορεί να επηρεάσει πρόσωπα και καταστάσεις στην Ευρώπη. Κάτι που σημαίνει ότι η διαπραγμάτευση για τα πρωτογενή πλεονάσματα αποτελεί και μία πρώτης τάξεως ευκαιρία και για την κα Φώφη Γεννηματά να αποκομίσει σημαντικά οφέλη. Το ΚΙΝΑΛ, του οποίου ηγείται η κα Γεννηματά, μετέχει ως ενεργό μέλος στην Ευρωπαϊκή Σοσιαλιστική Ομάδα και μάλιστα έχει θέσει προ πολλού το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές, οι οποίοι εν αρχή είναι θετικοί στο να μειωθούν. Και μπορεί οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες να έχουν χάσει την παλιά τους αίγλη, όμως εξακολουθούν να είναι η δεύτερη δύναμη στην Ευρωβουλή.

Τουναντίον, ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ ψάχνονται. Μπορεί επί τόσο καιρό ως κυβέρνηση ο κ. Τσίπρας να μετείχε στις προσυνόδους των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών, αλλά ήταν απλά καλεσμένος. Κάτι που στο παρελθόν είχε γίνει και με το ΑΚΕΛ, όταν της Κύπρου ηγείτο ο αείμνηστος Δημήτρης Χριστόφιας. Όταν ο Χριστόφιας και το ΑΚΕΛ έχασαν την εξουσία στην Κύπρο, ουδέποτε επανεκλήθησαν. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και με τον κ. Τσίπρα. Εκτός και εάν ο πρώην πρωθυπουργός αποφασίσει να εγγράψει τον ΣΥΡΙΖΑ επισήμως στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές και να κάνει ολοκληρωτική στροφή στη σοσιαλδημοκρατία, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει συμβεί. Όπως επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αποφασίσει εάν τελικά θέλει να ενταχθεί στους πράσινους. Θεωρητικά ανήκει στην ευρωπαϊκή αριστερά, αλλά η δύναμη της εν λόγω ομάδας σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επηρεάσει πράγματα και καταστάσεις.

Φυσικά, όλοι αυτοί που χτυπούσαν φιλικά την πλάτη στον κ. Τσίπρα, τώρα ασχολούνται με τη δική τους πολιτική οικογένεια. Ο λόγος για τους διάφορους Μπούλμαν που την τελευταία τετραετία είχαν «υιοθετήσει» τον πρώην πρωθυπουργό. Όμως τώρα ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει τη δύναμη να ζητήσει χάρη από κάποιον Ευρωπαίο. Αντίθετα, η κα Γεννηματά έχει την άνεση –λόγω του ότι μετέχει στην ίδια ομάδα– να επικοινωνήσει και με τον Ισπανό πρωθυπουργό και με τον Πορτογάλο, αλλά να μπορέσει να μιλήσει και με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, τον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, ζητώντας του στήριξη στο ελληνικό αίτημα για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων.

ΚΙΝΑΛ: «Θα είμαστε αρωγοί στη διαπραγμάτευση για τα πρωτογενή πλεονάσματα»

Το ΚΙΝΑΛ, όπως είπε και προ ολίγων 24ώρων ο εκπρόσωπος Τύπου Παύλος Χρηστίδης, θεωρεί ως βασικό θέμα για την πορεία της χώρας τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Μάλιστα η κα Γεννηματά το έθεσε πριν ενάμιση χρόνο πρώτη σε σύνοδο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, με τον κ. Τσίπρα να παρακολουθεί αμίλητος τη συζήτηση. Είναι επίσης γνωστό ότι το έθεσε ο κ. Μητσοτάκης στον κ. Βέμπερ.

Για το θέμα της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων, ο κ. Χρηστίδης υποστήριξε: «Εμείς λέμε ότι η χώρα πρέπει να αλλάξει σελίδα, να μην μπούμε σε ένα νέου τύπου επικοινωνιακό πόλεμο στον οποίο ο πολίτες θα χάνουν την ουσία. Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε κανένα από τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα μπορεί να πει το οτιδήποτε πάνω σε αυτό. Η Ν.Δ. και ο κ. Μητσοτάκης να ξέρουν ότι αυτό το ζήτημα είναι το Νο1 στην ατζέντα του Κινήματος Αλλαγής. Θα είμαστε αρωγοί σε ό,τι είναι εποικοδομητικό και ουσιαστικό, και θα είμαστε και μαχητικοί εκεί που βλέπουμε ότι υπάρχουν τρύπες από τη μεριά της κυβέρνησης, καθώς και στην πίεση προς τους δανειστές για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων και της αλλαγής του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το Υπερταμείο. Κι εκεί είναι πολύ κρίσιμο να δώσουμε μια νέα επενδυτική μορφή και να προστατεύσουμε τη δημόσια περιουσία».

Τα 4 βήματα για την οικονομία και τα όπλα στην ελληνική φαρέτρα

Για να επιτύχει τον στόχο της η κυβέρνηση, δηλαδή τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, προωθεί μία σειρά από σημαντικές κινήσεις, ώστε η ελληνική οικονομία να επανέλθει στην κανονικότητα. Μία από αυτές είναι η κατάθεση του νομοσχεδίου για την άρση των κεφαλαιακών ελέγχων που έχουν απομείνει στην ελληνική αγορά.

Η δεύτερη κίνηση συνδέεται με το –επίσημο πλέον– αίτημα για πρόωρη αποπληρωμή μέρους του «ακριβού» δανείου προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο σχεδιάζεται να γίνει τον Σεπτέμβριο. Μία τρίτη κίνηση –η οποία θα ακολουθήσει χρονικά– είναι αυτή της έγκρισης από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες του σχεδίου του ΤΧΣ για την ταχεία απομείωση των «κόκκινων» δανείων.

Οι εν λόγω 3 κινήσεις συνοδεύονται από ακόμη ένα εμβληματικό βήμα που θα οδηγήσει σε μια ισχυρή τονωτική ένεση της κερδοφορίας των τραπεζών. Ο λόγος για την έγκριση του διπλασιασμού σε αξία (από τα 8 σήμερα στα 12-14 δισ. ευρώ) της δυνατότητας των ελληνικών τραπεζών να κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα, που έχουν πολύ μεγαλύτερη απόδοση. Η εν λόγω κίνηση –η οποία βρίσκεται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων από το 2018– πλέον φαίνεται ότι βρίσκεται σε εξαιρετικά ώριμο στάδιο και μπορεί να ακολουθήσει μετά την κατάργηση των κεφαλαιακών ελέγχων. Εκτιμάται ότι θα συνδράμει όχι μόνο στη στήριξη των τραπεζών αλλά και στην ενίσχυση της ρευστότητας και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα.

Τα εν λόγω τέσσερα βήματα κρίνονται ως εξαιρετικά αναγκαία καθώς θα αποτελέσουν διαπραγματευτικά όπλα στη φαρέτρα για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι

Η κυβέρνηση είναι απολύτως έτοιμη θεσμικά, ούτως ώστε να προχωρήσει στην πλήρη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων που έχουν απομείνει στην ελληνική αγορά. Σύμφωνα με πληροφορίες θεωρείται θέμα ημερών η απάντηση της Κομισιόν στο πακέτο που έχει εγκαίρως στείλει το υπουργείο Οικονομικών. Δεν πρόκειται απλώς για μία πρώτη έκφραση προθέσεων, αλλά για ένα πλήρες νομοθετικό πακέτο που περιλαμβάνει τη διάταξη νόμου, την εισηγητική έκθεση, αλλά και την έκθεση συνεπειών της ρύθμισης.

Μετά την απάντηση, θα συγκληθεί από τον αρμόδιο υπουργό, Χρήστο Σταϊκούρα, Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας για το θέμα και εν συνεχεία θα μπορεί η σχετική ρύθμιση να κατατεθεί ως νομοθετική διάταξη στη Βουλή προς ψήφιση. Η εν λόγω κίνηση θεωρείται κομβική για το σήμα που θα δώσει για το τραπεζικό σύστημα, αλλά και για το σύνολο της οικονομίας. Σημειώνεται ότι η τελευταία κίνηση «χαλάρωσης» ενεργοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο.

Πλέον ουσιαστικά οι έλεγχοι που έχουν απομείνει είναι πολύ περιορισμένοι. Έχουν επιτραπεί χωρίς κανέναν περιορισμό αναλήψεις μετρητών από κατάστημα ή από ATM από τις τράπεζες στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό (με όριο τα 5.000 ευρώ ανά ημερολογιακό μήνα σε αυτή την περίπτωση).

Η μεταφορά μετρητών εκτός Ελλάδος επιτρέπεται για ποσό έως 10.000 ευρώ, ενώ επιτρέπεται και η αποδοχή και εκτέλεση εντολών μεταφοράς κεφαλαίων προς το εξωτερικό από τράπεζες μέχρι του ποσού των 4.000 ευρώ, ανά κωδικό πελάτη και ανά ημερολογιακό δίμηνο.

Η πρώτη επαφή για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων θα γίνει στις 5 Σεπτεμβρίου, κατά τη σύνοδο του Euroworking Group. O νέος πρόεδρος του ΣΟΕ θα εκπροσωπήσει τη χώρα, ενώ ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Άκης Σκέρτσος, ως αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της σάρωσης των εκκρεμοτήτων που παρέλαβε η κυβέρνηση.

Στο EWG αναμένεται να φανούν και επισήμως οι προθέσεις (κυρίως του γερμανικού άξονα) για το ελληνικό ζήτημα. Θα προετοιμάσει τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών που θα λάβει χώρα στις 13 Σεπτεμβρίου στον απόηχο και της τοποθέτησης του πρωθυπουργού από τη ΔΕΘ. Ουσιαστικά η εν λόγω σύνοδος σηματοδοτεί την εκκίνηση μιας διαπραγμάτευσης μεταξύ του ΥΠΟΙΚ Χρήστου Σταϊκούρα και των εκπροσώπων των θεσμών, η οποία θα συνεχισθεί στην Αθήνα το δεύτερο 15ήμερο του Σεπτεμβρίου.