Ποιος Covid; Κίνδυνος για την οικονομία η «λοίμωξη» του πληθωρισμού

Πριν από λίγες ημέρες στο Κοινοβούλιο, όταν συζητιόταν το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας «Γιατρός για όλους», ένας από τους βουλευτές της συμπολίτευσης είπε ότι αντίπαλος της κυβέρνησης δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά τα προβλήματα της καθημερινότητας. Μέγιστο εξ αυτών ο πληθωρισμός που έπειτα από σχεδόν 30 χρόνια τρέχει με σπασμένα τα φρένα, παρασύροντας στο διάβα του τις προοπτικές γρήγορης ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας που ταλαιπωρείται από αλλεπάλληλες κρίσεις.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Τη Δευτέρα της 9ης Μαΐου η κοινή γνώμη είχε στρέψει το βλέμμα της στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχα έχοντας συνδυάσει την προαναγγελθείσα πτήση του ιπτάμενου στρατηγείου του Πούτιν «Doomsday» με το ενδεχόμενο να ξεσπάσει ο παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος. Η «Ημέρα της κρίσης» –όπως μεταφράζεται στα ελληνικά το «Doomsday»– δεν ήρθε εκείνη τη Δευτέρα. Ήρθε όμως η ημέρα της… παράκρουσης του κυβερνητικού επιτελείου που άκουσε την ίδια μέρα ότι ο εγχώριος πληθωρισμός είχε σκαρφαλώσει τον μήνα Απρίλιο στο 10,2%.

Τελευταία φορά που η χώρα είχε διψήφιο ποσοστό τιμαριθμικής αύξησης ήταν πριν από 27 χρόνια, τον Φεβρουάριο του 1995, όπου το κοντέρ είχε σταματήσει στο 10%, παρουσιάζοντας μία ελαφρά κάμψη από το 10,7% που ήταν η αντίστοιχη επίδοσή του τον Ιανουάριο του 1995. Κι επειδή ο… διαβολάκος εκτός από τις λεπτομέρειες κρύβεται και στις συμπτώσεις, ποσοστό πληθωρισμού 10,2% είχε πάλι η Ελλάδα τον μήνα Απρίλιο του 1994.

Είναι ευκόλως εννοούμενο ότι το μεγάλο πρόβλημα του υπουργείου Οικονομικών και του Μεγάρου Μαξίμου δεν είναι η στατιστική του παρελθόντος, αλλά αυτή του παρόντος και του άμεσου (τουλάχιστον) μέλλοντος.

Οι επιτελείς αντιλαμβάνονται πώς όταν στο δωδεκάμηνο έχουν πάρει φωτιά όλα τα βασικά προϊόντα που γεμίζουν το απλό καλάθι της νοικοκυράς (+122,6% το φυσικό αέριο, +88,8% το ηλεκτρικό ρεύμα, +65,1% το πετρέλαιο θέρμανσης, +29% τα καύσιμα, +22% τα έλαια και τα λίπη, +14,1% τα κρέατα, +13,8% τα λαχανικά, +11,7% τα γαλακτοκομικά, +10% το ψωμί), τότε το πιθανότερο όλων είναι ότι το πληθωριστικό ράλι δεν θα φρενάρει έτσι εύκολα. Τουλάχιστον όχι όσο διατηρεί την αυξητική δυναμική του ο δομικός πληθωρισμός.

Από τον Σεπτέμβριο του 2021 γράφαμε στην έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση της «Α» ότι δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή από τον υπολογισμό του οποίου εξαιρούνται οι τιμές των τροφίμων (νωπά οπωροκηπευτικά προϊόντα) και της ενέργειας (καύσιμα) λόγω της υψηλής μεταβλητότητάς τους, έχει το… ταλέντο να «προφητεύει» τη μακροπρόθεσμη τάση των τιμών.

Όταν λοιπόν τον Φεβρουάριο ο δομικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είχε φτάσει στο ιστορικό υψηλό του 2,7% και τον Απρίλιο στις ΗΠΑ είχε ανέλθει στο 6,2%, ο όποιος σχεδιασμός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι σαν να γράφεται στην άμμο.

Αυτή η αβεβαιότητα είναι που κάνει την κυβέρνηση να θέσει σε καραντίνα τις σκέψεις που έκανε για επιπλέον υποστηρικτικές παροχές προς τους πολίτες που πλήττονται από την ακρίβεια. Διέρρευσε επί παραδείγματι τις προηγούμενες ημέρες στα ΜΜΕ ότι στο ΥΠ.ΟΙΚ. τσέκαραν τις δημοσιονομικές δυνατότητες στη βάση τού να δοθεί ακόμη μία «επιταγή ακρίβειας» σαν τα 200 ευρώ που δόθηκαν την Μεγάλη Εβδομάδα σε περίπου 1,7 εκατομμύρια δικαιούχους. Αυτό που διαρρέεται τώρα είναι ότι τα δημοσιονομικά «κουκιά» δεν βγαίνουν για τέτοιες… απλοχεριές.

Καμπανάκι Τζεντιλόνι

Προφανώς οι δεύτερες σκέψεις που κάνουν στην οδό Νίκης και στην Ηρώδου Αττικού σχετίζονται και με το καμπανάκι που χτύπησε την περασμένη Δευτέρα ο επίτροπος Οικονομίας της Ε.Ε., Πάολο Τζεντιλόνι.

Ο 68χρονος πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας είπε χαρακτηριστικά ότι «η Ελλάδα και όλα τα κράτη-μέλη με υψηλό χρέος θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά στη μείωση του επιπέδου του χρέους και στον περιορισμό των εθνικά χρηματοδοτούμενων τρεχουσών δαπανών».

Μάλιστα ο Τζεντιλόνι πρόσθεσε ότι την επόμενη εβδομάδα που η Κομισιόν θα παρουσιάσει τις οικονομικές συστάσεις της προς τα κράτη-μέλη «θα ληφθεί υπόψη για την Ελλάδα και η συμμόρφωση για το στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2%.».

Ο συνδυασμός του «χρησμού» Τζεντιλόνι, αφενός  με την εαρινή έκθεση της Κομισιόν που υποβάθμισε σημαντικά (σ.σ. από το 4,9% στο 3,5% φέτος και στο 3,1% το 2023) την εκτίμησή της για την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, αφετέρου με την υπεραυξημένη απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου (σ.σ. έχει ανέβει 7 φορές επάνω από τον Αύγουστο του 2021), αποδεικνύουν το πόσο ευάλωτη παραμένει η ελληνική οικονομία στα χτυπήματα της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, προϊδεάζοντας το Μαξίμου για δύσκολα διαχειρίσιμους –οικονομικά και πολιτικά– μήνες.

Αν κάτι προκαλεί ψήγματα αισιοδοξίας, αυτό είναι η βάσιμη προσδοκία ότι στο Eurogroup της 23ης Μαΐου οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα συμφωνήσουν σε περαιτέρω παράταση της ισχύος της ρήτρας διαφυγής και για το 2023. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα λάβει μία γερή… οξυγονούχα δόση δημοσιονομικής χαλάρωσης για ακόμη ένα έτος.

Επόμενο ορόσημο είναι το Eurogroup της 16ης  Ιουνίου όπου αν όλα πάνε κατ’ ευχήν θα αποφασιστεί η έξοδος της χώρας μας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στα τέλη Αυγούστου. Προϋπόθεση για το τελευταίο είναι οι εταίροι-δανειστές να βάλουν θετικό πρόσημο στην 14η έκθεση αξιολόγησης η οποία αναμένεται να δει το φως της δημοσιότητας την εβδομάδα που έρχεται.

Αυτά περιμένουν στο υπουργείο Οικονομικών και στο Μαξίμου για να αποφασίσουν αν το ποτήρι είναι μισογεμάτο όπως θέλουν να πιστεύουν.