ΨΗΦΙΑΚΗ ΧΡΗMΑΤΟΔΟΤΗΣΗ: Οφέλη, κίνδυνοι και… απαντήσεις δια στόματος Στουρνάρα

Στην Κωνσταντινούπολη βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Αφορμή του ταξιδιού του στο στολίδι του Βοσπόρου ήταν η διοργάνωση του ετήσιου –έβδομου στη σειρά– συνεδρίου των Κεντρικών Τραπεζών Μεσογειακών Χωρών, όπου μαζί με τους ομολόγους τους κεντρικούς τραπεζίτες της Τουρκίας, της Ισπανίας, της Τυνησίας, της Λιβύης της Μάλτας και της Κροατίας, συνομίλησαν για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενθάρρυνση των επενδύσεων σε μία ιδιαιτέρως ταραχώδη εποχή, σαν κι αυτή που διανύουμε.

 

Του Νίκου Τσαγκατάκη

 

Ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης που έτυχε πολύ ζεστής υποδοχής στην Πόλη από τον οικοδεσπότη διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, Σαχάπ Καβτσίογλου,  ξεκίνησε την τοποθέτησή του στο συνέδριο ακριβώς με την υπόμνηση αυτής της αβεβαιότητας που επικρατεί παγκοσμίως, επικαλούμενος καταρχάς τον αυξημένο πληθωρισμό συνδυαστικά με τα αυξημένα επίπεδα χρέους, αλλά και την αστάθεια των αγορών και το υψηλό ενεργειακό κόστος εξαιτίας της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, μη ξεχνώντας να αναφερθεί και σε κινδύνους που πυροδοτούνται από την κλιματική αλλαγή.

Επειδή, όμως, οι κρίσεις δεν γεννούν μόνο κινδύνους αλλά ταυτόχρονα και ευκαιρίες, ο διοικητής της ΤτΕ επέλεξε να αναφερθεί στην εξέλιξη του digital finance, της ψηφιακής χρηματοδότησης, και στο πώς αυτή έχει επηρεάσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αναφερόμενος και τα οφέλη που έχει αποφέρει αλλά και στους κινδύνους που παραμονεύουν από την ολοένα και αυξανόμενη ψηφιοποίηση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

 

Τα οφέλη

Με βάση τα όσα ανέφερε ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης στο συνέδριο της Κωνσταντινούπολης, το κομμάτι του οφέλους για πολίτες και επιχειρήσεις από την ανάπτυξη του digital finance είναι λιγο-πολύ το προφανές. Ότι για παράδειγμα οι πληρωμές έχουν γίνει πιο γρήγορες, υποστηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, ότι η ψηφιακή χρηματοδότηση μπορεί να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και την προσφορά καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, ότι έχει διευκολυνθεί σε απίστευτο βαθμό η απομακρυσμένη πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες από οπουδήποτε σημείο, ακόμη και το γεγονός ότι η απομείωση της αναγκαιότητας για φυσικές υποδομές ελαφρύνει το λειτουργικό κόστος για τις χρηματοπιστωτικές οντότητες.

 

Οι κίνδυνοι

Από την άλλη πλευρά του νομίσματος, σε μία συνόψιση των όσων ο Γιάννης Στουρνάρας περιέγραψε ως κινδύνους που απορρέουν από την ευρεία εξέλιξη της ψηφιακής χρηματοδότησης, η κυβερνοασφάλεια και η προστασία των δεδομένων είναι στην κορυφή της σχετικής «πυραμίδας», με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου να τονίζει σε έκθεσή του ότι οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο γίνονται όλο και πιο σύνθετες και οι πιθανοί στόχοι συχνά δεν περιορίζονται σε έναν μόνο τομέα ή σε μία μόνο χώρα.

Τα κρυπτοστοιχεία και η αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (DeFi – Decentralised Finance) είναι για τις εποπτικές αρχών μία άλλη πηγή δυνητικού κινδύνου για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την ακεραιότητα της αγοράς, την προστασία των επενδυτών και των καταναλωτών και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

 

Οι 4 προκλήσεις και πώς θα ξεπεραστούν

Ο μετριασμός των παραπάνω κινδύνων χαρακτηρίστηκε από τον Γ. Στουρνάρα ως μία σύνθετη και συνεχής πρόκληση για τις ρυθμιστικές αρχές και τις κεντρικές τράπεζες οι οποίες για να «απαντήσουν» αποτελεσματικά θα πρέπει να έχουν κατά νου τις εξής παραμέτρους: α) Την κατανόηση των βασικών αρχών της ψηφιακής χρηματοδότησης, β) Την κάλυψη των ρυθμιστικών κενών, γ) Την άμβλυνση των εμποδίων στην ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών αγορών, δ) Την ανάγκη μεγέθυνσης του τεχνολογικού αποτυπώματος των Κεντρικών Τραπεζών και την ενίσχυση των υποδομών τους.

Για το πρώτο ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης εκτίμησε ότι απαιτείται «γνώση, εμπειρία και ταλέντο» συμπληρώνοντας ότι οι μηχανισμοί διευκόλυνσης της καινοτομίας (βλ. κόμβοι καινοτομίας και προστατευμένα κανονιστικά περιβάλλοντα) βοηθούν στην ανάπτυξη των αναγκαίων δυνατοτήτων.

Για το δεύτερο, επανέλαβε ότι τα κρυπτοστοιχεία και η αποκεντρωμένη χρηματοδότηση, η τεχνητή νοημοσύνη και οι κυβερνοαπειλές έχουν αναδείξει τους περιορισμούς του υπάρχοντος ρυθμιστικού πλαισίου και εξ αυτού προέταξε την ανάγκη προσαρμογής της εποπτικής και ρυθμιστικής προσέγγισης στα νέα δεδομένα, μέσω μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών της Κομισιόν όπως η πρόταση Κανονισμού για την Ψηφιακή Επιχειρησιακή Ανθεκτικότητα του Χρηματοοικονομικού Τομέα (DORA) και Κανονισμού για τις Αγορές Κρυπτοστοιχείων (MICA).

Σε ό,τι αφορά την άμβλυνση των εμποδίων στην ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών αγορών, ο κ. Στουρνάρας χαρακτήρισε καίριας σημασίας επιλογή τη διευκόλυνση της δημιουργίας οικοσυστημάτων FinTech σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, εξηγώντας ότι η άρση των εμποδίων στις διασυνοριακές πληρωμές, η προώθηση στοχευμένων δράσεων από πλευράς εθνικών κυβερνήσεων και η προώθηση της μετάβασης σε «πράσινες» ψηφιακές υπηρεσίες θα συμβάλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης.

Σχετικά, τέλος, με την ανάγκη μεγέθυνσης του τεχνολογικού αποτυπώματος των κεντρικών τραπεζών, ο διοικητής της ΤτΕ είπε ότι τα ψηφιακά νομίσματα κεντρικής τράπεζας (CBDC) δυνητικά θα επιτρέψουν την πραγματοποίηση ασφαλών πληρωμών χονδρικής και λιανικής, επηρεάζοντας έτσι τους πολίτες εντός και εκτός συνόρων. Πρόσθεσε, δε, ότι η υιοθέτηση εποπτικής τεχνολογίας (SupTech) θα βοηθήσει τις κεντρικές τράπεζες να εκσυγχρονίσουν την αλληλεπίδρασή τους με τις εποπτευόμενες οντότητες και να μετασχηματίσουν άρδην τις δυνατότητες επιτόπιου ή μη ελέγχου.