Σχέδιο «γεμάτα ταμεία» επιλέγει το Μαξίμου

Αναμφίβολα προξένησε πολλά ερωτηματικά για ποιον λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε, όπως ανακοίνωσε ο Χρήστος Σταϊκούρας, να μη χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια που αναλογούν στην Ελλάδα –περί των 3,7 δισ. ευρώ– μέσω χαμηλότοκου δανείου από τον ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) για τουλάχιστον 7-10 χρόνια. Και αυτό διότι με βάση την απόφαση του Eurogroup τα κονδύλια μπορούν να εκταμιευτούν από την 1η Ιουνίου.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Την εξήγηση την έδωσε ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, προ ολίγων 24ώρων, όταν σε δηλώσεις του παραδέχθηκε ότι ο χαμηλότοκος δανεισμός κρύβει παγίδες. «Εμείς δεν πρόκειται ποτέ να αδειάσουμε τα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου, έτσι ώστε να αναγκαστούμε να καταφύγουμε από πολύ αδύναμη θέση σε αναγκαίο δανεισμό που θα φέρει πολύ μεγάλες περιπέτειες ξανά στην ελληνική οικονομία», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γεραπετρίτης.

Και όντως, με βάση την απόφαση του Eurogroup, όσες χώρες προσφύγουν για δανεισμό στον ESM θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια κατά το δοκούν και όχι μόνο για την ενίσχυση των υγειονομικών δομών. Δηλαδή, τα χρήματα θα μπορούν να κατευθυνθούν και σε επιχειρήσεις που επλήγησαν από την καραντίνα λόγω της πανδημίας και ο ESM θα επιτηρεί. Αυτά μέχρι το 2022. Μετά η επιτήρηση θα θυμίζει μνημόνια, καθώς θα συνδυάζονται και με τη βιωσιμότητα του χρέους, κάτι που σημαίνει ότι η κάθε χώρα θα βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίου.

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι για ποιον λόγο η Ιταλία –για παράδειγμα– αποδέχθηκε αυτό τον όρο, αφενός μεν διότι χρειάζεται αρκετά χρήματα, αφετέρου δε το χρέος της δεν μπορείς να το πεις και βιώσιμο. Προφανώς, όπως λένε στο Μαξίμου, «η απόφαση να μην αντιδράσει η Ιταλία κρύβει πονηριά». Άμεσα η ιταλική κυβέρνηση θα βρει κονδύλια για να ανακινήσει την οικονομία της και ταυτόχρονα έχει ανοίξει η συζήτηση στη Ρώμη για αλλαγή σκυτάλης, ώστε ο Μάριο Ντράγκι να διαδεχθεί τον Τζουζέπε Κόντε στην πρωθυπουργία. Και οι Ιταλοί ευελπιστούν ότι ο σούπερ-Μάριο μέσω νέας διαπραγμάτευσης θα αλλάξει τους όρους.

Κάλιο τρία και στο χέρι

Η Αθήνα, από την άλλη, παρακολουθεί τις εξελίξεις και ο βασικός στόχος της ελληνικής κυβέρνησης είναι ναι μεν να αξιοποιήσει όλα τα κεφάλαια για να χρηματοδοτηθεί η ελληνική οικονομία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν δέχονται νέα επιτήρηση. Εξάλλου, η Ελλάδα ήδη μπορεί να δανείζεται από τις αγορές, όχι βέβαια με τόσο χαμηλότοκο επιτόκιο όπως του ESM, αλλά δεν δημιουργεί ζητήματα με το ελληνικό χρέος, το οποίο ο Ρέγκλινγκ προ ολίγων 24ώρων το χαρακτήρισε απολύτως βιώσιμο.

Το Μαξίμου με πολύ μεγάλη προσοχή επιδιώκει να αλλάξει την εικόνα που είχε δημιουργηθεί στην Ευρώπη για τη χώρα μας. «Η Ελλάδα στη διάρκεια της κρίσης έκανε μια δυναμική επιστροφή και από μαύρο πρόβατο της Ευρώπης έγινε θετικό παράδειγμα και συνομιλητής κύρους». Αυτό είναι το αφήγημα του Μαξίμου και πάνω σε αυτό το πλαίσιο δουλεύουν οι μηχανές.

Οι δύο κρίσεις (στον Έβρο και με την πανδημία) έδειξαν ότι η Ελλάδα διαθέτει αντοχές, αλλά και πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο ξύπνησε από τον λήθαργο χάρη στις επιδέξιες κινήσεις της διοίκησης. Ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης, η βελτιωμένη εικόνα της χώρας, το φιλικό κλίμα πλέον για τις επενδύσεις, αλλά και η αλλαγή στις εργασιακές συνήθειες που έφερε η κρίση (ενίσχυση της τηλεργασίας), σε συνδυασμό με το κλίμα και τον καλό τρόπο ζωής, εκτιμούν στην κυβέρνηση ότι θα βοηθήσει στην αντιστροφή του brain drain.

Τι περιμένει το Μαξίμου

Κατ’ αρχάς, στο πρωθυπουργικό μέγαρο αδημονούν για την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης. Κάτι που αναμένεται να γίνει μέχρι τις 20 Μαΐου. Και η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, διαπραγματεύεται να έχει πρόσβαση σε ένα ποσό που θα κινηθεί πέριξ των 20 δισ. ευρώ. Όμως το σχέδιο για να εισρεύσουν χρήματα στα ταμεία είναι σε εξέλιξη. Χρήματα με τα οποία και θα καλυφθούν οι ανάγκες του Δημοσίου, αλλά θα χρησιμοποιηθούν και ως στήριξη στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Οι πηγές αυτές είναι αρκετές. Κατ’ αρχάς, η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στο πρόγραμμα SURE. Είναι ένα πρόγραμμα της Κομισιόν, σύμφωνα με το οποίο γίνεται αναπλήρωση των μισθών μέχρι και για 20 ημέρες τον μήνα. Το πρόγραμμα θα χρησιμοποιηθεί ως ασπίδα για την αντιμετώπιση της ανεργίας και το μερίδιο για την Ελλάδα είναι ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Όμως, επειδή Γερμανία και Ολλανδία ήδη έχουν δηλώσει ότι θα προτιμήσουν τις αγορές με αρνητικό επιτόκιο, τότε το κονδύλι για την Ελλάδα μπορεί μέχρι και να διπλασιαστεί.

Ένας άλλος τρόπος είναι ο «εσωτερικός» δανεισμός μέσω εφορίας. Θα δοθούν σημαντικά κίνητρα για την ολική εξόφληση οφειλών. Για παράδειγμα, μέχρι τις 30 Ιουνίου πρέπει να υποβληθούν οι δηλώσεις εισοδήματος. Όσοι κληθούν να πληρώσουν θα έχουν έκπτωση 25% εάν εξοφλήσουν εφάπαξ το ποσό. Επίσης, όσοι έχουν επιστροφές, τότε αυτόματα θα γίνει ο συμψηφισμός με τον ΕΝΦΙΑ, οπότε ένα σημαντικό ποσό θα παραμείνει στα δημόσια ταμεία.

Στην υπόθεση τουρισμός, παρά το γεγονός ότι όλοι συμφωνούν πως θα υπάρξουν τεράστιες απώλειες σε έσοδα, οι γνώστες επιμένουν ότι φέτος θα εισρεύσει ένα σημαντικό ποσό από τον τουρισμό με υψηλά πορτοφόλια, λόγω του ότι η Ελλάδα έχει ήδη κερδίσει το στοίχημα με τον κορωνοϊό. Τα «δυνατά πορτοφόλια» θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν πιο άνετες διακοπές.

Επίσης, προβλέπεται η έκδοση έντοκων γραμματίων ύψους τριών δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως και η έξοδος στις αγορές μέχρι το τέλος του έτους με την έκδοση ομολόγων που θα κινηθούν πέριξ των έξι δισεκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, στο υπουργείο Οικονομικών σκέφτονται να κρατήσουν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ που ήταν προϋπολογισμένα για την πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ. Το πιθανότερο είναι αυτό το ποσό να παραμείνει στα ταμεία.

Την ίδια ώρα, ήδη η Ελλάδα έχει καταθέσει αίτημα μετακύλισης πληρωμής των τόκων ύψους πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ από τα μνημονιακά δάνεια για το 2021. Και όπως λένε οι πληροφορίες, το αίτημα θα γίνει αποδεκτό. Επίσης, στο Μαξίμου ποντάρουν πολλά στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μέσω της ΕΚΤ, που κινούνται πέριξ των 12 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Όλα αυτά τα κονδύλια μπορούν να διαφυλάξουν τα αποθεματικά του Δημοσίου και να προσφέρουν χρηματοδότηση στην αγορά. Έτσι, δεν θα χρειαστεί η προσφυγή στον ESM όπου, σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup, θα μας περιμένουν περί των τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ.