Στον αέρα η Συμφωνία των Πρεσπών

Σε “αχαρτογράφητα νερά” βαδίζoυν τα Σκόπια μετά το δημοψήφισμα για την αλλαγή ονομασίας της χώρας. Το “Ναι” μπορεί να επικράτησε με 91,37%, η αποχή όμως των πολιτών από τις κάλπες  (ψήφισε το 36,79%)  δείχνει αποδοκιμασία της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία βρίσκεται στον αέρα ενώ στριμωγμένος είναι και ο Ζόραν Ζάεφ.

Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ δεσμεύθηκε την Κυριακή ότι θα επιμείνει να επιδιώκει την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών, ζητώντας ψηφοφορία στο κοινοβούλιο, προκειμένου να διευθετηθεί η διένεξη με την Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας, παρότι η συμμετοχή στο μη δεσμευτικό δημοψήφισμα της Κυριακής δεν ξεπέρασε το 50% του εκλογικού σώματος που απαιτείτο ώστε να θεωρηθεί έγκυρο.

Αναλυτές και  προσεκτικοί παρατηρητές των εξελίξεων στα Βαλκάνια διαπίστωσαν ότι το δημοψήφισμα στην πΓΔΜ για το ονοματολογικό περιέπλεξε αντί να ξεκαθαρίσει την πολιτική κατάσταση στην γειτονική χώρα.

Παρά την ξεκάθαρη επικράτηση του “Ναι”, η νίκη του κ. Ζάεφ αναδείχθηκε πύρρειος, καθώς το ποσοστό συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία ήταν κάτι παραπάνω από απογοητευτικό, αφού δεν έφτασε καν το 40%, πόσο μάλλον το 50% που απαιτείτο για να είναι νομικά δεσμευτικό το δημοψήφισμα.

Η αντιπολίτευση στα Σκόπια, αντιλαμβανόμενη ότι δύσκολα θα κέρδιζε μια μετωπική σύγκρουση στην κάλπη, επέλεξε την τακτική του μποϊκοτάζ των εκλογών και της αποχής, μια τακτική που εκ του αποτελέσματος φαίνεται να λειτούργησε.

Από τη μεριά του, ωστόσο, ο Ζάεφ, παρά την πολύ χαμηλή συμμετοχή, εμφανίστηκε αποφασισμένος να προχωρήσει την όλη διαδικασία περνώντας την στη Βουλή. Για μια τέτοια κίνηση είχαν προϊδεάσει πάντως όλη την προηγούμενη περίοδο με δηλώσεις τους αξιωματούχοι του κυβερνώντος κόμματος, επιμένοντας ότι το δημοψήφισμα δεν θα έχει δεσμευτικό αλλά συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Ζάεφ: Αν δεν περάσει η συμφωνία εκλογές τον Νοέμβριο

Στις πρώτες του δηλώσεις, ο κ. Ζάεφ αποκάλυψε τα βασικά σημεία της στρατηγικής που θα ακολουθήσει. “Οι αποφάσεις λαμβάνονται από αυτούς που ψηφίζουν, η ψήφος είναι οριστική και η απόφαση των πολιτών δεν μπορεί να αγνοηθεί” είπε χαρακτηριστικά και επέμεινε ότι η διαδικασία θα συνεχιστεί με την παραπομπή της συμφωνίας στη Βουλή για να προχωρήσουν οι διαδικασίες της συνταγματικής αναθεώρησης.

Στην πραγματικότητα, αντί για να προχωρήσει απευθείας σε προκήρυξη εκλογών, πετάει ουσιαστικά το μπαλάκι στους αμφιταλαντευμόμενους βουλευτές της αντιπολίτευσης.

Υπενθυμίζεται ότι για να προχωρήσει η συνταγματική αναθεώρηση απαιτούνται τα 2/3 του συνόλου των βουλευτών, δηλαδή 80 + 1.

Αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση του Ζάεφ διαθέτει 71 βουλευτές ενώ τις υπόλοιπες έδρες κατέχουν το VMRO και συνεργαζόμενοι βουλευτές.

O Zάεφ δήλωσε ότι στο δημοψήφισμα ψήφισαν πάνω από 650 χιλιάδες άτομα και περισσότεροι από το 90 % ψήφισαν «ναι» ενώ υπογράμμισε πως ο λαός έκανε μια πολύ σημαντική επιλογή, και η απόφαση που έλαβε δεν ήταν εύκολη, αλλά έπρεπε να ληφθεί.

Τώρα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την ενδεχόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον, ανέφερε και απηύθυνε έκκληση στην αντιπολίτευση και σε όλα τα πολιτικά κόμματα να ενωθούν γύρω από το κρατικό και εθνικό συμφέρον και να ξεπεράσουν τα στενά κομματικά συμφέροντα.

Η αντιπολίτευση γνωρίζει και οι πολίτες γνωρίζουν ότι μια καλύτερη συμφωνία με την Ελλάδα δεν θα γίνει και δεν μπορεί να γίνει. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση και δεν μπορεί να υπάρξει. Ας μην παίζουμε παιχνίδια με το μέλλον μας, είπε ο Ζόραν Ζάεφ. Στην περίπτωση που δεν εξασφαλισθεί η πλειοψηφία που χρειάζεται για την ψήφιση στο Κοινοβούλιο των συνταγματικών αλλαγών που προβλέπονται η έσχατη λύση που μας απομένει είναι το δημοκρατικό εργαλείο των πρόωρων εκλογών , στα τέλη Νοεμβρίου, δήλωσε ο Ζάεφ.

Η διαδικασία πρέπει να επισπευστεί προκειμένου να δοθεί χρόνος στην βουλή των Ελλήνων να αποφασίσει για την συμφωνία πριν από τις ευρωεκλογές, ανέφερε.

Ο Ζάεφ αναφέρθηκε και στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα υπογραμμίζοντας πως και οι δύο παραμένουν προσηλωμένοι στην υλοποίηση της συμφωνίας.

Από τη μεριά της πάντως, η αντιπολίτευση εμφανίστηκε ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα, έκανε λόγο για ήττα της συμφωνίας και για απώλεια της νομιμοποίησης της κυβέρνησης Ζάεφ και για ανάγκη προσφυγής στον λαό.

Όπως ανέφερε στις δηλώσεις του ο ηγέτης του VMRO-DPMNE Κρίστιαν Μίτσκοσκι δηλώνοντας η αποτυχία του δημοψηφίσματος ήταν ένα λάθος αποκλειστικά του Ζάεφ ο οποίος έκανε μία κακή συμφωνία, ενώ οι πολίτες με το μην πάνε να ψηφίσουν έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα.

“Εδώ ζουν Μακεδόνες, η ταυτότητά μας είναι μακεδονική, η γλώσσα μας είναι μακεδονική. Ο λαός είναι δυνατός, δεν λύγισε από τις απειλές” ανέφερε.

Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί η απαραίτητη πλειοψηφία για τη συνταγματική αναθεώρηση τότε, όπως προαναφέρθηκε, θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές και η συμφωνία των Πρεσπών θα “παγώσει” τουλάχιστον προσωρινά. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει συνέπειες και για τις πολιτικές εξελίξεις στην Αθήνα, καθώς εάν επιβεβαιωθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο η συμφωνία δεν θα έρθει άμεσα προς κύρωση στην ελληνική Βουλή. Και έτσι θα παραταθεί η… “διάρκεια ζωής” της παρούσας κυβέρνησης.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πριν καν ανακοινωθούν τα τελικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, ο Πάνος Καμμένος, με βάση τις ανακοινώσεις για τη συμμετοχή, έσπευσε να κηρύξει “άκυρο” το δημοψήφισμα και να εξαπολύσει επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Λίγο αργότερα, πάντως , το ελληνικό ΥΠΕΞ, με επίσημη ανακοίνωσή του, έκανε λόγο για αντιφατικό αποτέλεσμα και καλούσε σε νηφαλιότητα. Και για την αξιωματική αντιπολίτευση όμως οι εξελίξεις μπορεί αλλάξουν πιθανούς σχεδιασμούς.

Εάν η έλευση της συμφωνίας στην ελληνική Βουλή έρθει πολύ αργότερα, μπορεί η ΝΔ να την… βρει μπροστά της. Τέλος, υπαρκτό είναι και το σενάριο, η συμφωνία των Πρεσπών να ξεπεραστεί από τα ίδια τα γεγονότα, στην περίπτωση που το αποτέλεσμα πιθανών πρόωρων εκλογών στην πΓΔΜ δεν είναι ευνοϊκό για τον Ζάεφ.

Ως προς την εξήγηση της πραγματικά μεγάλης αποχής, πολλοί είναι οι πιθανοί λόγοι και ακόμη περισσότερα τα όσα μπορούν να ειπωθούν για αυτούς. Αξίζει πάντως κανείς να σταθεί σε δύο ή τρία σημεία.

Πρώτον, η παρέλαση αξιωματούχων της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ από τα Σκόπια για να δηλώσουν την στήριξή τους στο “ναι” δεν φαίνεται να λειτούργησε ιδιαίτερα θετικά προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς οι τοποθετήσεις αυτές έγιναν ευλόγως αντιληπτές ως πίεση του διεθνούς παράγοντα.

Δεύτερον, παρά το γεγονός ότι σχεδόν σύσσωμο το πολιτικό σύστημα τάσσεται υπέρ της ένταξης της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, πολλοί είναι ακόμη εκείνοι που δεν θεωρούν αναγκαίο τον συμβιβασμό στο θέμα της ονομασίας για να επιτευχθεί αυτό.

Τρίτον, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί η στρατηγική που επέλεξε το VMRO για να “εξουδετερώσει” το δημοψήφισμα, καθώς αντί για μια κατά μέτωπο αντιπαράθεση, την οποία πιθανότατα θα έχανε, επέλεξε μια διγλωσσία όπου ανοιχτά τασσόταν κατά της συμφωνίας των Πρεσπών και σιωπηρά καλούσε σε μποϊκοτάζ του δημοψηφίσματος.