Τετ α τετ Μητσοτάκη-Ερντογάν: Τι περιμένει η Αθήνα

Ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας και συζήτηση με την Άγκυρα στη βάση μιας θετικής ατζέντας -και υπό προϋποθέσεις- επιδιώκει η Αθήνα εν΄ όψει και του αυριανού κρίσιμου τετ-α-τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν, στο φινάλε της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Είναι η πρώτη φορά που ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος Πρόεδρος θα έχουν την ευκαιρία για μια κατ’ ιδίαν συνάντηση παρότι στις Βρυξέλλες θα βρίσκονται οι υπουργοί και οι στενοί τους συνεργάτες.

Ο κ. Μητσοτάκης -που θα μεταβεί στη Σύνοδο συνοδευόμενος από τους υπουργούς Εξωτερικών, Νίκο Δένδια και Άμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο, την διπλωματική σύμβουλο του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή και πιθανότατα τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, Θάνο Ντόκο (από το ΕΛΙΑΜΕΠ)- σκοπεύει να αξιοποιήσει την ευκαιρία για να ξεκινήσει εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών στο κορυφαίο επίπεδο.

Το στίγμα του αυριανού τετ α τετ με τον Τούρκο Πρόεδρο έδωσε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την έναρξη των εργασιών της Υπουργικής Συνόδου των Μεσογειακών χωρών της Ε.Ε. στην Αθήνα. «Θα έχω την ευκαιρία να συναντήσω τον Πρόεδρο Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τη Δευτέρα. Και φυσικά είμαστε πάντα ανοιχτοί σε μια θετική ατζέντα, αλλά κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο, για να χρησιμοποιήσω τις φράσεις που περιλαμβάνονταν στο κείμενο των  Συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Μαρτίου», σημείωσε. Και αυτό, όπως είπε, «φυσικά, υπό την προϋπόθεση ότι η τρέχουσα αποκλιμάκωση θα διατηρηθεί και ότι η Τουρκία θα συμμετάσχει με εποικοδομητικό τρόπο στον διάλογο και θα σεβαστεί τους όρους που θέτει η ΕΕ, πάντα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».

Έπομένως, παρατηρούμε ότι στο Μέγαρο Μαξίμου οι προσδοκίες για «εντυπωσιακή πρόοδο» στις σχέσεις των δύο χωρών και γεφύρωση των διαφορών τους δεν είναι μεγάλες, ωστόσο προσβλέπουν στην εξομάλυνση -κατά το δυνατόν- της έντασης που κορυφώθηκε την περασμένη χρονιά. Εντός της συνολικής εικόνας, δεν παραβλέπουν εξάλλου το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν επιδίδεται εσχάτως σε μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης με τη Δύση, η οποία προφανώς βρίσκεται σε προτεραιότητα έναντι των συνομιλιών του με την Αθήνα.

Έργα και λόγια

Οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία, λένε στην Κυβέρνηση, καλό θα είναι να παραμένουν ανοιχτοί, ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς εντάσεις. Ζητούμενο, βέβαια, επισημαίνουν, είναι η αποκλιμάκωση έργων και λόγων, ώστε να υπάρξει η επιθυμητή σταδιακή βελτίωση των σχέσεων. «Προσβλέπουμε σε ένα ήρεμο καλοκαίρι. Πρώτο όχημα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η προώθηση της θετικής ατζέντας σε μια σειρά από τομείς, τόσο στις ελληνοτουρκικές, όσο και στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Ωστόσο, η πρόοδος τόσο των ελληνοτουρκικών, όσο και των ευρωτουτουρκικών σχέσεων, περνούν μέσα από τη συμπεριφορά της Τουρκίας τόσο έναντι της Ελλάδας όσο και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο», ανέφερε την Παρασκευή, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, η κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη.

Η ελληνική πλευρά, όπως διαμηνύει σε κάθε ευκαιρία, τάσσεται υπέρ του εποικοδομητικού διαλόγου, με πλήρη σεβασμό στις διεθνείς υποχρεώσεις κάθε χώρας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι εύκολη η επίλυση των διαφορών τους. Κάτι που δυσχεραίνουν οι αλλεπάλληλες προκλήσεις της Άγκυρας, με την πρόσφατη Navtex που ζητά αποστρατιωτικοποίηση της Χίου, με το ανάλογο αίτημα που έθεσε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ σε συνέντευξή του στη «Χουριέτ», αλλά και με τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν να απειλεί για έξοδο του γεωτρύπανου Γιαβούζ στην ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια ώρα στο Κυπριακό το χάσμα παραμένει μεγάλο, με την Τουρκία να ζητάει ανατροπή των ως τώρα ψηφισμάτων και αναγνώριση του ψευδοκράτους στα Κατεχόμενα της Κύπρου στο πλαίσιο της λύσης των δύο κρατών.

Από την άλλη, έχει ήδη συμφωνηθεί ότι Ελλάδα και Τουρκία θα αναγνωρίζουν αμοιβαία τα πιστοποιητικά Covid-19 που εκδίδουν οι δύο κυβερνήσεις, προκειμένου όσοι πολίτες των δύο χωρών έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αρνητικό τεστ, να μπορούν να πραγματοποιούν επισκέψεις στην γειτονική χώρα.

Επίσης, η ατζέντα των συνομιλιών των δύο ηγετών εκτιμάται πως θα περιλαμβάνει και το θέμα της κατασκευής εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στη σεισμογενή περιοχή Ακούγιου, ζήτημα που ήδη έχει θέσει και ο Νίκος Δένδιας στον Τούρκο ομόλογό του.

Η ελπίδα που υπάρχει στο Μέγαρο Μαξίμου είναι να αποτελέσει το τρίτο ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν την αρχή μιας νέας, περισσότερο σταθερής σχέσης Αθήνας – Άγκυρας. Για το σκοπό αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται σε αυτή τη συνάντηση με μια διπλή στόχευση: αφενός, να υπενθυμίσει στον Τούρκο πρόεδρο πως η Αθήνα έχει ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές και όρια, τα οποία πολλές φορές προσπάθησε να ξεπεράσει η τουρκική ηγεσία τους τελευταίους 16 μήνες. Αφετέρου, να καλλιεργήσει τη θετική ατζέντα των δυο χωρών που προβλέπει συνεργασία σε τομείς όπως η οικονομία, ο τουρισμός, οι μεταφορές, η εκπαίδευση και η τεχνολογία και αριθμεί περίπου 25 διαφορετικά κοινά «πρότζεκτς» για τα δυο κράτη.

Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο έχουν πάντως προηγηθεί εδώ κι ένα εξάμηνο η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών και των πολιτικών διαβουλεύσεων, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αλλά και οι επισκέψεις των δυο υπουργών Εξωτερικών σε Άγκυρα και Αθήνα αντίστοιχα που ζέσταναν το κλίμα έπειτα από ένα 16μηνο ισχυρής ρητορικής έντασης και κρίσης στο πεδίο. Η τελευταία συνάντηση των δυο πλευρών πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο στο περιθώριο της Διάσκεψης του ΝΑΤΟ. Έκτοτε μεσολάβησε η κρίση στον Έβρο, μετά την απόφαση της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορα για χιλιάδες πρόσφυγες αλλά και η κρίση του Ιουλίου – Αυγούστου μετά την έξοδο του ερευνητικού Oruc Reis. Η μεσολάβηση αρχικά της Γερμανίας και στη συνέχεια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής επέτρεψε την επανέναρξη μια διαδικασίας διαλόγου που κορυφώνεται πλέον με τη συνάντηση των δυο ηγετών.

Είναι σημαντικό το ότι η συνάντηση αυτή πραγματοποιείται λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε που θα πραγματοποιηθεί στις 24 και 25 Ιουνίου κι αναμένεται να επηρέασει σε ένα βαθμό τις ευρω-Τουρκικές σχέσεις εφόσον σε αυτή ληφθούν αποφάσεις για το Προσφυγικό. Ακόμη σημαντικότερο στοιχείο, αποτελεί το γεγονός πως λίγες ώρες πριν ο Πρωθυπουργός συναντηθεί με τον Τούρκο Πρόεδρο, ο κ. Ερντογάν θα έχει βγει από το ραντεβού του με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, που θα είναι και η πρώτη επαφή των δυο ανδρών σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία για τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις.

Η σημασία της συνάντησης Μπάιντεν – Ερντογάν 

Η Αθήνα βέβαια περιμένει με αγωνία το αποτέλεσμα της συνάντησης του Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάϊντεν ενώ μια γεύση από τα όσα θα πουν οι δυο Πρόεδροι έδωσε μέσα στην εβδομάδα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν διαβεβαιώνοντας πως ο Αμερικανός Πρόεδρος θα θέσει ευθέως στον Ερντογάν όλο το φάσμα των διαφορών που χωρίζουν την Ουάσιγκτον με την Άγκυρα αλλά και το θέμα των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Μια χώρα που ήταν σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, η οποία είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, και για την οποία είχαμε κάποτε προσδοκίες, έχει στις φυλακές της τους περισσότερους δημοσιογράφους και δικηγόρους. Η Τουρκία παραβιάζει συνεχώς το Διεθνές Δίκαιο, απειλεί την Κύπρο παραβιάζοντας την ΑΟΖ της, υπογράφει το παράνομο μνημόνιο με την Λιβύη το οποίο περνάει μέσα από την ΑΟΖ της Ελλάδας, έχει επιθετική συμπεριφορά εναντίον της Αρμενίας», είπε ο επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας.

Πληροφορίες αναφέρουν πως ο Αμερικανός Πρόεδρος θα αναζητήσει μια φόρμουλα εξομάλυνσης των σχέσεων με την Άγκυρα κυρίως στο ζήτημα του πυραυλικού συστήματος S-400 με δεδομένη την πρόθεση της Αμερικανικής κυβέρνησης να εμμείνει στις κυρώσεις απέναντι στην Άγκυρα. Το θέμα των Τουρκικών παραβιάσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ αλλά και το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της μεταχείρισης του Τύπου και των ΜΜΕ θα είναι επίσης πεδία στα οποία αναμένεται να αναφερθεί ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Όσον αφορά στην Κύπρο, ο κ. Μητσοτάκης παρεμβαίνοντας την Παρασκευή στην συνάντηση των υπουργών από τον ευρωπαϊκό Νότο στο Καβούρι,  επαναδιατύπωσε την ισχυρή δέσμευση της χώρας μας για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας- πάντα σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που είναι απολύτως δεσμευτικά για όλες τις πλευρές και απόλυτα ευθυγραμμισμένα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

«Συζήτηση για λύση δύο κρατών δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει όχι μόνο από την Κύπρο ή την Ελλάδα ως εγγυήτρια δύναμη, αλλά και από κάθε μέλος της ΕΕ, διότι παραβιάζει το ευρωπαϊκό κεκτημένο», τόνισε χαρακτηριστικά ο Έλληνας πρωθυπουργός προσθέτοντας δε ότι  «κανείς δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει μια εποικοδομητική συζήτηση επί του θέματος εάν η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι ξεκινήσουν από αυτή την θέση για λύση δύο κρατών».

Η Ελλάδα- σύμφωνα με την κυρία Πελώνη– είναι διατεθειμένη να στηρίξει μια θετική ατζέντα τόσο στις ελληνοτουρκικές, όσο και στις ευρωτουρκικές σχέσεις, ωστόσο, η πρόοδος περνά μέσα από τη συμπεριφορά της Τουρκίας, τόσο έναντι της Ελλάδας όσο και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τέλος, στο περιθώριο της Συνόδου, ο Έλληνας πρωθυπουργός θα συναντηθεί και με τον Βρετανό ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον. Θετική εξέλιξη χαρακτηρίζεται και το ότι οι υπουργοί των μεσογειακών χωρών (Ισπανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Πορτογαλίας, Κύπρου, Μάλτας και της Ελλάδας φυσικά) ενέταξαν στα συμπεράσματα του Συνεδρίου στο Καβούρι ειδική αναφορά αναφορά για το πλαίσιο ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Τείνουμε χείρα συνεργασίας σε όλες τις γειτονικές χώρες, αλλά τις καλούμε να σέβονται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της Ε.Ε, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Η Τουρκία καλείται ρητά να εφαρμόσει αυτές τις αρχές καλής γειτονίας. Στήριξη στη λύση του Κυπριακού ζητήματος στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία».

Πηγή: euro2day.gr, newsmoney.gr, reader.gr