Το χρονολόγιο του αττικού ολοκαυτώματος

Με το πολιτικό μορατόριουμ μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης να έχει τελειώσει ταυτόχρονα με το τριήμερο πένθος που είχε κηρύξει την Τρίτη ο πρωθυπουργός, έχει ξεκινήσει το γαϊτανάκι των ευθυνών που προκάλεσε μια εθνική τραγωδία που όμοιά της δεν έχει ζήσει καμία ευρωπαϊκή χώρα τον 21ο αιώνα.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Από τη Μαύρη Παρασκευή του πύρινου καλοκαιριού του 2007 έως τη φονική Μαύρη Δευτέρα του 2018 έχουν μεσολαβήσει 11 χρόνια και το ερώτημα του τι μπορούσε να έχει γίνει για να αποφευχθεί η δαντική κόλαση συνεχίζει να αιωρείται και μάλλον θα αργήσει να απαντηθεί. Πώς, όμως, ξεκίνησε όλο αυτό που εύστοχα χαρακτηρίστηκε ως η ελληνική εκδοχή της Πομπηίας;

Το ξημέρωμα της Δευτέρας, 23 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε ότι η δύση της θα ήταν τόσο ζοφερή. Ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, προμήνυαν η ΕΜΥ με έκτακτο δελτίο της και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας ότι συντρέχουν όλες οι συνθήκες για να γίνει ζοφερή. Οι μετεωρολογικές προβλέψεις για την ημέρα που ξεκίνησε η τραγωδία «έβλεπαν» συνέχιση των πολύ υψηλών θερμοκρασιών των προηγούμενων ημερών στα επίπεδα των 39-40°C. Παράλληλα, προβλεπόταν ότι οι άνεμοι θα πνέουν ισχυροί, σχεδόν θυελλώδεις στις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές της χώρας, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσης και επέκτασης πυρκαγιών. Κάπως έτσι η αρχή του κακού δεν άργησε να συμβεί, όπως δείχνει και το χρονολόγιο που ακολουθεί:

Δευτέρα 23/7, ώρα 12:03: Στη θέση Αέρας στα Γεράνεια Όρη ξεσπούν οι πρώτες φλόγες.

Δευτέρα 23/7, ώρα 14:00: Η πυρκαγιά έχει φουντώσει και κατακαίει τη θέση Πανόραμα Κινέτας.

Δευτέρα 23/7, ώρα 14:30: Δίνεται εντολή εκκένωσης 3 οικισμών της περιοχής.

Δευτέρα 23/7, ώρα 15:00: Με τους ισχυρούς ανέμους να έχουν αλλάξει κατεύθυνση, η μαινόμενη πυρκαγιά καταφέρνει να υπερπηδήσει την Εθνική Οδό και να φτάσει έως την παραλία κατακαίοντας παραθεριστικές κατοικίες, τουριστικά καταλύματα και επιχειρήσεις.

Δευτέρα 23/7, ώρα 17:30: Η φωτιά πλέον έχει φτάσει στη θάλασσα.

Πέρα από τις υποψίες που εκφράστηκαν από κυβερνητικά χείλη ότι η πυρκαγιά στην Κινέττα είναι αποτέλεσμα εγκληματικής ενέργειας, θα πρέπει να υπογραμμιστούν δύο πράγματα: αφενός ότι εξαιτίας του πυκνού καπνού τα 5 πυροσβεστικά αεροσκάφη που επιχείρησαν στην περιοχή δεν μπορούσαν να «κατέβουν» πολύ χαμηλά για να κάνουν κατάσβεση, με αποτέλεσμα οι ρίψεις να είναι αναποτελεσματικές. Αφετέρου οι ισχυροί άνεμοι που κατά τόπους έπνεαν με ένταση 7-8 μποφόρ όχι μόνο δυσχέραιναν την εναέρια και επίγεια κατάσβεση, αλλά καθιστούσαν δύσκολη και την από θαλάσσης υδροληψία των αεροσκαφών λόγω του μεγάλου κυματισμού.

ΜΑΤΙ: Μανιασμένη «λάβα» θανάτου

Απλούστερη, γρηγορότερη αλλά απείρως τραγικότερη ήταν η εξέλιξη της πυρκαγιάς που κατέκαψε το Μάτι Ραφήνας και οδήγησε σε μία ανείπωτη ανθρωπιστική τραγωδία, με τον θάνατο 87 ανθρώπων –τόσοι ήταν επισήμως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές– και τον τραυματισμό δεκάδων άλλων. Αρκεί το χρονολόγιο που ακολουθεί για να κατανοήσει κάποιος το μέγεθος και την ένταση της φωτιάς, μιας και σε διάστημα περίπου 90 λεπτών η πυρκαγιά διένυσε μία απόσταση πολλών χιλιομέτρων:

ΩΡΑ 17:00: Εντοπίζεται εστία πυρκαγιάς στην περιοχή των συνόρων Πεντέλης με Καλλιτεχνούπολη Ραφήνας-Πικερμίου, μεταξύ Νταού Πεντέλης και Διώνης.

ΩΡΑ 17:30: Τα φυσικά σημάδια (π.χ. η μέχρι εκείνη τη στιγμή φορά του καπνού) δεν προμηνύει ότι θα πάει προς τον Ν. Βουτζά, αλλά ο άνεμος γυρνά σε δυτικός και οδηγεί το μέτωπο της φωτιάς προς το Μάτι.

ΩΡΑ 18:00: Η φωτιά έχει φτάσει στον Νέο Βουτζά και συνεχίζει.

ΩΡΑ 18:15: Η πύρινη λαίλαπα έχει φτάσει στο Μάτι και επιταχύνει.

ΩΡΑ 21:00: Γύρω στις 9 το βράδυ, η φωτιά πέρασε το όριο της λεωφόρου Μαραθώνος και άρχισε να μπαίνει στα σπίτια στο Μάτι.

Όλα τα υπόλοιπα είναι πλέον γνωστά…

 

Ο μονόλογος ενός πυροσβέστη μετά από δύο μέρες στο Μάτι

Πολλές είναι οι τραγικές ιστορίες που αναδείχτηκαν όλες τις προηγούμενες ημέρες στο Μάτι της Ραφήνας που έμελλε να γίνει ο τάφος για δεκάδες ανθρώπους. Τα δύο κοριτσάκια που εναγωνίως συνεχίζει να ψάχνει η οικογένειά τους και έγιναν πρωτοσέλιδο στον διεθνή Τύπο, τα ζευγάρια συγγενών και φίλων που πέθαναν αγκαλιασμένοι, εκείνοι που για να γλιτώσουν από τη λάβα της πυρκαγιάς σκοτώθηκαν πέφτοντας στον γκρεμό, η σκυλίτσα που βρήκε καταφύγιο στο βραχάκι.

Ωστόσο, εμείς ξεχωρίσαμε τα λόγια ενός πυροσβέστη που επί δύο ημέρες στο Μάτι πάλευε μαζί με τους συναδέλφους τους να σώσει ό,τι σωνόταν!

Ο ιδιότυπος μονόλογος του Νίκου Ρουκούδη –περί ου ο λόγος– όπως ο ίδιος τον ανήρτησε στο facebook σαν αποχαιρετιστήριο μήνυμα στα θύματα της τραγωδίας σοκάρει:

«Μάτι Αττικής 23-25 Ιουλίου 2018.

Αυτήν την ώρα είμαι στο υπηρεσιακό λεωφορείο και επιστρέφω στην οικογένεια και το σπίτι μου. Θα δω ξανά την κόρη και την γυναίκα μου. Θα τους αγκαλιάσω όπως ποτέ ξανά… Θα κάνω ένα μπάνιο και θα προσποιηθώ πως επιστρέφω σιγά σιγά στην ρουτίνα μου….

»Δεν είναι τίποτα ίδιο όμως… Δεν το εξηγείς ούτε με λόγια ούτε με φωτογραφίες… Άλλωστε πώς να εξηγήσεις κάτι που, ούτε εσύ το έχεις χωνέψει??? Πόση λύπη και τραγωδία να χωρέσει σε λίγα στρέμματα…? Πόσες ψυχούλες χαμένες …Άδικα και γρήγορα… Πόσες περιουσίες στάχτη…

»-Ειστε όλοι καλά? ρωτούσα ανθρώπους που έβρισκα στο δρόμο να μαζεύουν ό,τι τους έχει απομείνει…

-Πώς να είμαστε καλά αγόρι μου? η πιο συνηθισμένη απάντηση…

Πώς να είναι οι άνθρωποι καλά ρε μαλάκα, όταν έχασαν συγγενείς, φίλους, γείτονες, περιουσία και ελπίδα???

-Τουλάχιστον είστε ζωντανοί… προσπαθούσα να τους ηρεμήσω… Μάταια πολλές φορές…

»Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω όλο αυτό, δεν μπορώ να το περιγράψω και δεν ξέρω εάν χρειάζεται… Να μην ξεχάσω….

»Δεν γίνεται να μετρήσεις πόσοι άνθρωποι ήρθαν για βοήθεια. Πόσοι μας ρώτησαν αν θέλουμε νερό και φαγητό… Αν χρειαζόμαστε το οτιδήποτε… Και ακόμα πηγαίνουν. Και θα συνεχίσουν. Υπέροχοι, απλοί άνθρωποι, χωρίς όνομα, χωρίς αντάλλαγμα δίνουν ελπίδα και βοήθεια, απλόχερα. Μια ομορφιά μέσα στη φρίκη και την μαυρίλα… Σεβασμός κ συγκίνηση…

»Κανένας πυροσβέστης δεν θεωρεί τον εαυτό του ήρωα. Δεν θέλει να γίνει ήρωας… Θέλει να βοηθήσει, να σώσει, δηλαδή να κάνει την δουλειά του σωστά και με το παραπάνω, και να επιστρέψει σπίτι του… Κι αν είναι ήρωες οι πυροσβέστες, σουπερ-ήρωες είναι οι εθελοντές, οι πολίτες που έδωσαν το παρόν, τα σπίτια, τα ρούχα, τα χρήματα και τον χρόνο τους να βοηθήσουν… Οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι διασώστες, οι αστυνομικοί… Υπέροχοι και υπεράνθρωποι συνεργάτες..

»Την πρώτη μέρα, μετά το πρώτο σοκ και την κούραση της διαδρομής, αφού ξεκινήσαμε να δουλεύουμε, κάθισα να βγάλω μερικές φωτογραφίες… Δεν άφηνα μέχρι τότε τον εαυτό μου να επηρεαστεί, ήθελα να κάνω την δουλειά μου με καθαρό μυαλό.. Ανοίγοντάς την, η κάμερα ήταν γυρισμένη και με αντίκρισα… Όχι μόνο είχα επηρεαστεί, είχε αλλάξει το βλέμμα μου μια για πάντα…

»Καλό παράδεισο ψυχούλες μου… Μακάρι η απώλειά σας να διδάξει και να αποτρέψει μελλοντικές καταστροφές… Μακάρι………..»