Τον Μάρτιο…. φυτρώνει η «Ελιά»

Η κεντρική εκδήλωση στο θέατρο Ακροπόλ της «κίνησης των 58» για τη νέα Κεντροαριστερά εκ πρώτης άποψης ήταν απόλυτα επιτυχημένη. Περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι κατέκλυσαν το αθηναϊκό θέατρο αποδεικνύοντας ότι ακόμη και σήμερα εν μέσω κρίσης υπάρχει ενδιαφέρον για την πολιτική.

Και τελικά έδειξε ότι η προσπάθεια της κίνησης για την αναγέννηση της Κεντροαριστεράς εξακολουθεί να παραμένει μία εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα σε δύο βάρκες. Ή, όπως λένε στον ΣΥΡΙΖΑ, μία νέα προσπάθεια να εξαγνιστεί το ΠΑΣΟΚ μέσω της κολυμβήθρας του Σιλωάμ. Το μόνο βέβαιο είναι ότι, με βάση τα όσα εξήγγειλαν οι οργανωτές της εκδήλωσης, ο νέος στόχος της Κίνησης είναι η κοινή κάθοδος στις ευρωεκλογές όλων των κεντροαριστερών κομμάτων, κινήσεων και ομάδων. Και απώτερος στόχος να αποτελέσουν τον τρίτο πόλο μεταξύ της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα όσα είπε ο Παρασκευάς Αυγερινός στην ομιλία του μάλλον περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Και αυτό διότι όταν χρειάστηκε να αποσαφηνίσει εάν η ελληνική «Ελιά» είτε θα διαλύσει το ΠΑΣΟΚ, είτε θα επιχειρήσει να το σώσει, είπε αινιγματικά: «Η πρωτοβουλία των 58 δεν είναι ούτε τορπίλη, ούτε σωσίβιο. Είναι μια καθαρή πρόταση ενότητας και αναγέννησης του χώρου». Και πρόσθεσε ότι η αναγέννηση δεν σημαίνει παρθενογένεση ούτε επιπόλαια άλματα στο κενό, στέλνοντας μήνυμα σε όσους ζητούν τη δημιουργία νέου κόμματος με αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ.

Κι όμως, από αυτό το εγχείρημα απουσιάζουν τόσο ο Φώτης Κουβέλης και ο Ανδρέας Λοβέρδος (σχεδιάζουν τη δική τους «Ελιά»), όσο και οι Διαμαντοπούλου, Φλωρίδης, οι οποίοι έχουν ταχθεί υπέρ της διάλυσης των δύο κομμάτων και της δημιουργίας νέου ενιαίου κομματικού σχηματισμού.

Οι ευρωεκλογές

Κρίσιμο ορόσημο για την ανασύνταξη της δημοκρατικής παράταξης είναι οι ευρωεκλογές, όπως επεσήμανε στην ομιλία του ο Γιάννης Βούλγαρης, εκ των ιδρυτών της «Κίνησης των 58», ο οποίος ήταν και ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση. Ο Γ. Βούλγαρης τόνισε ότι ο «μικρός δικομματισμός της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ που υποστηρίζεται από ξένα κέντρα κρατά καθηλωμένη τη χώρα στην πόλωση και στη μιζέρια των μικρών εμφυλίων. Εμείς δεν φτιάχνουμε νέο κόμμα, ούτε άλλη μία κεντροαριστερά – κυκλοφορούν πολλές τελευταία.

Δεν πάμε για αρχηγοί. Δεν είμαστε Σημιτικοί, Βενιζελικοί, Κουβελικοί, Παπανδρεϊκοί. Είμαστε ενεργοί πολίτες. Θεωρούμε χρέος μας την ανασυγκρότηση της παράταξης».

Οι περισσότεροι εκ των παρισταμένων θεώρησαν την ομιλία Βούλγαρη ως πολιτική πλατφόρμα για τον κοινό φορέα, ειδικά όταν ο ίδιος ο καθηγητής υποστήριξε με έμφαση ότι «η ανασυγκρότηση της παράταξης απαιτεί ανοιχτές διαδικασίες, και όχι κατάπτυστες διαδικασίες διάσωσης προσώπων. Ανάμεσα στα κόμματα και στους πελάτες υπάρχουν οι πολίτες. Μόνο η κοινωνική δυναμική από τα κάτω θα αλλάξει τα πράγματα. Εμείς είμαστε εδώ για αυτό. Και ήρθαμε για να μείνουμε».

Στην εκδήλωση παρευρεθήκαν οι: Κώστας Σημίτης, Ευάγγελος Βενιζέλος, Τ. Γιαννίτσης, Ν. Αλιβιζάτος, Ν. Ροζάκης, Ι. Καλογήρου, Π. Καψής, Γ. Παγουλάτος, Στ. Μπένος, Ν. Μπίστης, Π. Παναγιωτόπουλος, Γ. Βερνίκος, Σώτη Τριανταφύλλου, Απ. Δοξιάδης, Ν. Χριστοδουλάκης, Γ. Γραμματικάκης, Ν. Ανδρουλάκης, Χρ. Δερβένης, Κ. Σκανδαλίδης, Ι. Ιωαννίδης, Κ. Σπηλιόπουλος, Κ. Καρτάλης, Σούλα Μερεντίτη, Δημ. Λιτζέρης, Αντ. Λιάρος, Π. Ρήγας, Σ. Κεδίκογλου, Ανδρ. Μακρυπίδης, Άντζελα Γκερέκου, Γ. Δρυς, Β. Κοντογιαννόπουλος, Δ. Παπούλιας, Στ. Λιβαδάς, Γ. Γεωργάτος, Τ. Σιαμαντάς, Ανδρέας Παπαδόπουλος, Γρηγόρης Ψαριανός, Π. Κουκουλόπουλος, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Απ. Κακλαμάνης.

Οι «58» εξετάζουν τη συνέχεια ενόψει των ευρωεκλογών, στις οποίες επιμένουν να κατέλθουν με κοινό ψηφοδέλτιο τα κόμματα του χώρου – κάτι που δέχεται το ΠΑΣΟΚ του Ευ. Βενιζέλου, όχι όμως ο Φ. Κουβέλης. Η ιδρυτική συνέλευση αναμένεται να γίνει το αργότερο εντός του Μαρτίου.

Διάλογος κωφών…

Την ίδια ώρα η ΔΗΜΑΡ, σε αγαστή συνεργασία με τον Ανδρέα Λοβέρδο, προσπαθεί να απαντήσει στο εγχείρημα των «58» με τη δική της πρόταση για την Κεντροαριστερά. Όμως η παρουσία τόσο του Γρ. Ψαριανού, όσο και του Ανδ. Παπαδόπουλου δημιουργούν νέα δεδομένα, καθώς από προχθές η Δημοκρατική Αριστερά δοκιμάζεται μέσω του 2ου Συνεδρίου της, όπου υπάρχει σαφές ρήγμα. Από τη μία το «όχι» του Φ. Κουβέλη στον διάλογο, και από την άλλη η πλευρά Λυκούδη, η οποία θεωρεί ως αναγκαία τη συμπόρευση.

Κύκλοι του Φ. Κουβέλη σχολίαζαν ότι «η πρόταση για κοινή κάθοδο ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ στις ευρωεκλογές αποτελεί παραδοξότητα, αφού ένα κόμμα στην κυβέρνηση με ένα κόμμα στην αντιπολίτευση σε κοινό σχήμα δεν έχει ξαναγίνει πουθενά». Οι ίδιοι κύκλοι εμφανίζονταν ιδιαίτερα καυστικοί και για το ΠΑΣΟΚ και σχολίαζαν αναφορικά με την παρουσία του Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση: «Η παρουσία Βενιζέλου επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η πρωτοβουλία των 58 συναρτάται με τους πολιτικούς σχεδιασμούς του προέδρου του ΠΑΣΟΚ».

Παρά τον φόβο που προκαλούν τα χαμηλά ποσοστά των δημοσκοπήσεων, ένας διάλογος «κωφών» διεξάγεται στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς.

Με επιστολή του στον Ευ. Βενιζέλο πρόσφατα ο Φ. Κουβέλης αρνήθηκε να συμμετάσχει στο εγχείρημα της «μεγάλης κεντροαριστεράς». Στην επιστολή ο πρόεδρος τη ΔΗΜΑΡ επεσήμανε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι το κόμμα του δεν μπορεί να άρει τις αμαρτίες του ΠΑΣΟΚ και να συμμετάσχει σε μια συζήτηση η οποία δεν έχει, προς το παρόν, πολιτικό υπόβαθρο. Ο Φ. Κουβέλης σημείωσε στην επιστολή του προς τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ ότι ο διάλογος για την Κεντροαριστερά και η συμμαχία μπορούν να γίνουν «…και με τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας που αρνούνται καθεστηκυίες πολιτικές πρακτικές που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια και μας οδήγησαν στην κρίση».

Η ελληνική Ελιά

Οι καλά γνωρίζοντες εκτιμούν, πάντως, ότι μέχρι τις εκλογές πολλά ενδεχομένως θα αλλάξουν, και τελικά το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ θα βρεθούν μπροστά σε διλήμματα που απαιτούν ξεκάθαρη στάση. Πιθανή αύξηση ή «καθίζηση» της πολιτικής επιρροής ή του δημοσκοπικού ποσοστού του ενός ή του άλλου κόμματος θεωρείται βέβαιον ότι θα αναγκάσει τις ηγεσίες τους τουλάχιστον να επαναπροσδιορίσουν την «απάντησή» τους για τη δημιουργία της ελληνικής «Ελιάς».

Πληροφορίες βέβαια υπενθυμίζουν ότι ο Γιάννης Μανιάτης μαζί με τον αντιπρόεδρο του ΙΣΤΑΜΕ, Χρήστο Δερβένη, και τον Νίκο Ανδρουλάκη έχουν εξουσιοδοτηθεί από την ηγεσία της Ιπποκράτους να συνεχίσουν χωρίς διακοπή τις «κρούσεις» για διάλογο και προς τη ΔΗΜΑΡ, που είναι το «κλειδί», αλλά και προς τις διάφορες ΠΑΣΟΚογενείς κινήσεις.

Οι ιταλικές ρίζες της «Ελιάς»

Το κόμμα «Ελιά», το οποίο ονειρεύεται να δημιουργήσει στην Ελλάδα ο Ευάγγελος Βενιζέλος με όχημα την πρωτοβουλία των «58», δημιουργήθηκε το 1995 στην Ιταλία από τον Ρομάνο Πρόντι, από ένα σύνολο κομμάτων της σοσιαλδημοκρατίας, του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της χριστιανοδημοκρατίας, του φιλελευθερισμού και της οικολογίας.

Γενικός γραμματέας του κόμματος εξελέγη ο τότε δήμαρχος της Ρώμης Βάλτερ Βελτρόνι και αναπληρωτής του ο Ντάριο Φραντσεσκίνι. Ο Ρ. Πρόντι, δημιουργός του συνασπισμού της «Ελιάς» και πρώην πρωθυπουργός, υπήρξε ο πρόεδρος του κόμματος έως τις 16 Απριλίου 2008, οπότε και παραιτήθηκε. Η σύγχρονη «Ελιά» στην Ιταλία είναι το Δημοκρατικό Κόμμα, από το οποίο προέρχεται ο Ιταλός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα, ενώ την προηγούμενη Κυριακή ανέδειξε νέο αρχηγό τον 38χρονο δήμαρχο Φλωρεντίας, Ματέο Ρέντσι.

Σε διαφορετική ρότα Βενιζέλος με Κουβέλη-Λοβέρδο, κίνδυνος διάσπασης για τη ΔΗΜΑΡ

Αναμφίβολα ο δρόμος που επέλεξαν οι «58» είναι ο πλέον δύσκολος. Και αυτό διότι στη δεδομένη συγκυρία η ένωση των κομμάτων, των κινήσεων και των ομάδων κάτω από την ίδια ομπρέλα θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη.

Έτσι, με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, τα συμπεράσματα που εξάγονται δεν είναι αυτά που επιθυμούσαν όσοι υπέγραψαν την ιδρυτική διακήρυξη και μιλούσαν για την ανασύνθεση του πολυδιασπασμένου χώρου.

Το ΠΑΣΟΚ σε μία δύσκολη δημοσκοπική εποχή βρήκε μερικούς αποφασισμένους συμμάχους για να κατέλθουν από κοινού, τουλάχιστον στις ευρωεκλογές και υπό τη σκέπη του ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού κόμματος – όπως έχει προτείνει από καιρό ο Ευ. Βενιζέλος. Και ότι η κίνηση των «58» προσπαθεί φιλότιμα να επιστρατεύσει «ανένταχτους», «ορφανούς» και «άστεγους» της κεντροαριστεράς, έχοντας ήδη συγκροτήσει ένα σχετικά εκτενές δίκτυο στελεχών και ενδιαφερομένων.

Μεγαλώνει η απόσταση της παραπάνω συμμαχίας «ΠΑΣΟΚ – 58» από την ανταγωνιστική συνεργασία που στήνουν ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φ. Κουβέλης, και ο επικεφαλής της Συμφωνίας για τη Νέα Ελλάδα, Ανδρέας Λοβέρδος. Οι δύο τελευταίοι ετοιμάζουν το δικό τους σχήμα συνεργασίας, που θα προβλέπει σίγουρα την κοινή κάθοδο στις ευρωεκλογές, αλλά πιθανόν και τη συγκρότηση νέου κόμματος από κοινού, και δεν ενδιαφέρονται, ούτε ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του Ευ. Βενιζέλου και των «58» για τη διαμόρφωση ενός σχήματος με «όλη την κεντροαριστερά μέσα».

Είναι βέβαιο πλέον το σχίσμα στη ΔΗΜΑΡ, ανάμεσα σε εκείνους που ζητούν τη συμπόρευση όλων των δυνάμεων (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, ΝΕΕΛ, 58, κ.λπ.) με ένα νέο σχήμα τύπου ιταλικής «Ελιάς», και σε εκείνους που επιμένουν στην απόρριψη της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ –τουλάχιστον το ΠΑΣΟΚ του Ευ. Βενιζέλου, όπως λένε– επιβεβαιώνεται και μεγαλώνει μέρα με την ημέρα. Παρ’ ότι για παράδειγμα η επίσημη γραμμή της ΔΗΜΑΡ έλεγε για αποδοκιμασία της κίνησης των «58», την οποία η Αγίου Κωνσταντίνου τη θεωρεί «μακρύ χέρι» του ΠΑΣΟΚ, πολλά στελέχη του κόμματος βρέθηκαν στην εκδήλωση, και μάλιστα ο βουλευτής Γρηγόρης Ψαριανός απηύθυνε ομιλία, βλέποντας στο ακροατήριο τον εκπρόσωπο Τύπου της ΔΗΜΑΡ Ανδρέα Παπαδόπουλο να τον χειροκροτεί. Δύο στελέχη της ΔΗΜΑΡ (Γεωργάτος, Λιβαδάς) έχουν υπογράψει το ιδρυτικό κείμενο της πρωτοβουλίας, ενώ περίπου 15 μέλη της κεντρικής επιτροπής και ορισμένοι βουλευτές βλέπουν με ενδιαφέρον, αν όχι με στάση πλήρους αποδοχής, την κίνηση. Δεδομένου αυτού του γεγονότος, δεν αποκλείεται η ΔΗΜΑΡ να βρεθεί στα πρόθυμα διάσπασης, εφόσον δεν αλλάξει η ροή των πραγμάτων.

Θέση στη νέα εποχή αναζητούν οι «φυλές» του ΠΑΣΟΚ

Τουλάχιστον επτά είναι οι τάσεις που έχουν ήδη δημιουργηθεί εντός του ΠΑΣΟΚ. Η πολυπληθέστερη και παλαιότερη από αυτές τις κινήσεις είναι η «Αριστερή Πρωτοβουλία», με επικεφαλής τον Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, που προτείνει την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση Σαμαρά, και έχει επαφές με την τάση του Μιχάλη Καρχιμάκη που μαζί με άλλα 75 στελέχη οργανώσεων και πρώην βουλευτές συνυπογράφουν κείμενο με «ενστάσεις» κατά της ηγεσίας. Υπέρ της απόσυρσης από την κυβέρνηση, αλλά κατά της μετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ είναι ο Κώστας Σκανδαλίδης και άλλοι ανεξάρτητοι βουλευτές που πιστεύουν ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ξεκινήσει τον διάλογο με τις δυνάμεις του που μετοίκισαν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Κατά τα λοιπά:

# Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η δημιουργία της κίνησης των Σύγχρονων Σοσιαλδημοκρατών, όπου εντάσσονται βασικά στελέχη κοντά στον Ευ. Βενιζέλο που ζητούν γρήγορα μεταρρυθμίσεις (Γιάννης Μανιάτης, Χρήστος Πρωτόπαπας, Πάνος Μπεγλίτης, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, Νίκος Ανδρουλάκης, Κώστας Καρτάλης, Γιάννης Δατσέρης, Αθηνά Δρέττα, Νάντια Γιαννακοπούλου κ.ά.).

# Ισχυρή δείχνει ότι είναι η ομάδα των πρώην υφυπουργών που αποτελείται από τους Σαχινίδη, Όθωνα, Μωραΐτη, Κεγκέρογλου, Ξυνίδη και των Κουρουπάκη, Παπαηλιού, Παπαθανάση κ.ά. Σημαντική επιρροή σε στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχει επίσης η Φώφη Γεννηματά.

# Η ομάδα «π80» που βρίσκεται κοντά στον Γιάννη Ραγκούση κρατά αποστάσεις από τον Ευάγγελο Βενιζέλο και δεν κρύβει ότι την ενδιαφέρει η συγκρότηση ενός νέου κεντροαριστερού κόμματος που θα καλύπτει τους ψηφοφόρους που κινούνται μεταξύ τρικομματικής κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ.

# Η Πρωτοβουλία, με κορυφαίο στέλεχος της κίνησης τον Γιάννη Τούντα, είναι υπέρ των μεταρρυθμίσεων και στους κόλπους της έχει επιστήμονες όχι μόνο από τον ιατρικό χώρο.

# Ο Κοινωνικός Σύνδεσμος είναι η δεύτερη κίνηση, η οποία όπως εξηγεί ο Γιώργος Φλωρίδης τάσσεται υπέρ των πρωτοβουλιών για ένα νέο κόμμα της Κεντροαριστεράς με αποσαφηνισμένες απόψεις και προτεραιότητες για τη δύσκολη συγκυρία και τη διακυβέρνηση της χώρας. Δεν πιστεύει ότι οι ηγεσίες των δύο κομμάτων μπορούν να μείνουν επί μακρό χρονικό διάστημα κρυμμένες πίσω από διάφορα προσχήματα που κάθε άλλο παρά διευκολύνουν τον διάλογο και τη συνεργασία.

# Οι Νέοι Μεταρρυθμιστές είχαν επί χρόνια στενή σχέση με την Άννα Διαμαντοπούλου. Σήμερα έχουν διασπαστεί και ένα κομμάτι τους έχει συνεργασία με το επιστημονικό επιτελείο της Ιπποκράτους. Στους «Νέους Μεταρρυθμιστές» ανήκει ο Γιώργος Καλατζής (γ.γ. Παιδείας), ο Νίκος Ράπτης (υποψήφιος βουλευτής) κ.ά.

# «Μπροστά» ονομάζεται η άλλη κίνηση των «μικρών εκσυγχρονιστών». Σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται στελέχη της νεότερης γενιάς, με εμπειρία όμως στην κυβερνητική μηχανή, αφού αρκετοί είναι ή ήταν πρώην γενικοί ή ειδικοί γραμματείς υπουργείων (Ματζούφας, Καλογήρου κ.ά).