«Έγκλημα και Τιμωρία»

«Γονάτισα όχι μπροστά σου, αλλά μπροστά σε όλη την ανθρωπότητα που υποφέρει».

Ο αναμορφωτής του Γεωργιανού θεάτρου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Kote Marjanishvili theatre, Λεβάν Τσουλάτζε, συνεργάζεται για 2η συνεχή χρονιά με το θέατρο «Άνεσις» (Λ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι, Τηλ.2107488881-2), μετά την περσινή επιτυχία «Λεωφορείο ο Πόθος», αναλαμβάνοντας  τη διασκευή και τη σκηνοθεσία του παγκόσμια αναγνωρισμένου λογοτεχνικού έργου του Φίοντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, «Έγκλημα και Τιμωρία».

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ρώσου πεζογράφου και στοχαστή που αφορά στην ηθική, τον νόμο και τον άνθρωπο. Ο Ντοστογιέφσκι εμπνεύστηκε το «Έγκλημα και τιμωρία» από ένα αληθινό περιστατικό, όταν στα μέσα της δεκαετίας του 1860 ένας φοιτητής είχε δολοφονήσει έναν γέροντα… με κίνητρα παρόμοια με αυτά του Ρασκόλνικοφ, του ήρωα του βιβλίου του.

Σε αυτό το βιβλίο, ο συγγραφέας καταπιάστηκε με ύψιστα ηθικά διλήμματα και τα ανέλυσε σε μεγάλο βάθος, παρασύροντας τον αναγνώστη στο σκοτεινό λαβύρινθο μιας αλλοτριωμένης ψυχής. Το πρόβλημα του κακού τοποθετείται στην πιο ακραία εκδήλωσή του, το έγκλημα.

«Η γενική μελέτη του καλού και η γενική μελέτη της ορθής πράξεως αποτελούν το κύριο έργο της ηθικής» (The Cambridge Dictionary of Philosophy, 1955, σ. 244). Χωρίς τη διάκριση καλού και κακού η έννοια της ηθικής καταρρέει, και για τον Ρασκόλνικοφ, φοιτητή της Νομικής, η υπακοή και η συμμόρφωση στους νομικούς κανόνες δε συνεπάγεται πάντα με την ηθική καθώς η γριά ενεχυροδανείστρια, την οποία δολοφονεί, ασκεί απολύτως νόμιμα το επάγγελμά της συντελώντας από την άλλη στην κοινωνική αδικία και ανισότητα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι σχολίασε για το «Έγκλημα και τιμωρία»:

«Εδώ, αναπτύσσεται η συνολική ψυχολογική διαδικασία του εγκλήματος. Ο δολοφόνος βασανίζεται από άλυτα προβλήματα και απρόσμενα συναισθήματα. Θείοι και ανθρώπινοι νόμοι ζητούν να τους καταβληθεί το οφειλόμενο αντίτιμο.  Και, στο τέλος, αναγκάζεται να παραδοθεί, ούτως ώστε, παρότι ίσως πεθάνει στη φυλακή, να μπορεί να χαρεί τη συντροφιά των άλλων ανθρώπινων πλασμάτων. Τον οδηγεί σ’ αυτό η αίσθηση ότι απομονώθηκε από την υπόλοιπη ανθρωπότητα».

Η υπόθεση 

Ο Ρασκόλνικοφ, φοιτητής της Νομικής στην Πετρούπολη, διαπράττει τον διπλό φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και της αφελούς αδελφής της. Κίνητρο της δολοφονίας ήταν η ληστεία, αλλά σε βάθος  ο ήρωας φαίνεται πως επεδίωξε να υπερβεί τα ηθικά κοινωνικά όρια.

Μετά τη δολοφονία, ο Ρασκόλνικοφ κατακλύζεται από αντιφατικά συναισθήματα μεταξύ ενοχής και παράνοιας. Κυρίαρχα πρόσωπα στη ζωή του, ο Ραζουμίχιν, συμφοιτητής του, η αδελφή του Ντούνια, μία ορφανή νεαρή πόρνη, η Σόνια, που έχει πάρει τον ρόλο του προστάτη της οικογένειάς της από τον ανήμπορο και αλκοολικό πατέρα της Μαρμελάντωφ, ενώ καταδιώκεται από τον δαιμόνιο Πορφύρη Πετρόβιτς, ο οποίος ξέρει από την αρχή πως είναι ο ένοχος και σπρώχνει τον Ρασκόλνικοφ στο να κάνει τρομερά λάθη ώστε να αποκαλυφθεί.

Στους κεντρικούς ρόλους ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης που δεν χρήζει συστάσεων,  η Θάλεια Ματίκα και  ο Τάσος Ιορδανίδης που με τη δουλειά τους τα 2-3 τελευταία χρόνια έχουν χωρίς άλλο πείσει το θεατρικό κοινό ότι είναι δύο ηθοποιοί με ξεχωριστή συνέπεια και ταλέντο.

Πρεμιέρα στις  8 Οκτωβρίου 2015.

Η ταυτότητα της παράστασης

Διασκευή – Σκηνοθεσία/Φωτισμοί/Μουσική επιμέλεια: Λεβάν Τσουλάτζε

Μετάφραση (από τα γεωργιανά): Xάτια Γκόσουα

Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας

Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη

Παίζουν: Ιεροκλής Μιχαηλίδης (ανακριτής Πορφύρης), Τάσος Ιορδανίδης (Ρασκόλνικοφ),  Θάλεια Ματίκα (Σόνια), Σοφία Πανάγου (Ντούνια), Δημήτρης Καπετανάκος (Ραζουμίχιν), Δημήτρης Διακοσάββας (γριά τοκογλύφος-Λούζιν) και ο Θοδωρής Κατσαφάδος (Μαρμελάντωφ).