Δημήτρης Καρατζιάς: «Κάθε έργο είναι και μια πολιτική πράξη»
«Η τέχνη την τύχη ευνόησε, και η τύχη την τέχνη», έλεγε ο αρχαίος τραγικός Αγάθων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ταιριάζει γάντι σε ό,τι αφορά τον Δημήτρη Καρατζιά, τον ηθοποιό, τον σκηνοθέτη, τον θεατρικό συγγραφέα, έναν άνθρωπο της τέχνης που δεν δίστασε να γυρίσει περιφρονητικά την πλάτη του στη σιγουριά, προτιμώντας δρόμους πολύστροφους. «Γοητευτική τούτη η διαδρομή», μας λέει στην συνέντευξη που μας παραχώρησε, εξηγώντας μας πως «η ουσία και το νόημα της ζωής βρίσκεται στο ότι σε κάθε περίπτωση νικητής όλων είναι η αγάπη».
Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου
Κύριε Καρατζιά, πότε καταλάβατε την αγάπη σας για το θέατρο;
«Χρόνια πριν ξεκίνησα μαθήματα υποκριτικής σε ένα θεατρικό εργαστήρι στη Θεσσαλονίκη, την Παράθλαση. Από την πρώτη στιγμή, γεννήθηκε ένας μεγάλος έρωτας με το θέατρο, την υποκριτική, το κοινό. Έπρεπε όμως να περάσουν πολλά χρόνια και πολλοί ρόλοι σε θέατρο και τηλεόραση, η μετάβασή μου στη σκηνοθεσία, οι συγγραφικοί πειραματισμοί μου, η δημιουργία τού Vault, μια γενικότερη και πιο σφαιρική ενασχόληση με όλους σχεδόν τους τομείς του θεάτρου, για να μετατραπεί εκείνος ο πρώτος έρωτας σε αληθινή και ουσιαστική αγάπη».
Παρ’ όλες τις σπουδές σας και τις προτάσεις για σταθερή δουλειά, προτιμήσατε άγνωστους δρόμους με πολλές στροφές. Ποιος ο μαγνήτης γι’ αυτό;
«Πράγματι. Πριν από την ΕΡΤ, υπήρχε η νοσηλευτική (εννοείται ότι δεν ασχολήθηκα ποτέ), μετά ήρθαν τα ραδιόφωνα, οι εφημερίδες, η τηλεόραση στη Θεσσαλονίκη, και μετά τη Δραματική σχολή ο ΘΟΚ και ένα τρίχρονο συμβόλαιο για καθημερινή σειρά στην Κύπρο (εννοείται ότι δεν δέχτηκα ποτέ) και γενικά υπήρξαν πολλά τέτοια καθοριστικά “ΟΧΙ” στη ζωή μου. Μάλλον έχω μια μορφή αλλεργίας προς τη σιγουριά, τη σταθερότητα, τη μονιμότητα. Αντίθετα, πάντα θεωρούσα τους άγνωστους δρόμους με τις πολλές στροφές απείρως πιο γοητευτική ως διαδρομή».
Θέατρο, κινηματογράφος: με ποια σειρά θα τα εντάσσατε σχετικά με τα «θέλω» σας;
«Τα έχετε βάλει ήδη εσείς στη σωστή σειρά. Το Θέατρο είναι η αρχή, η βάση, ο λόγος που ασχολούμαι με αυτή τη δουλειά. Ξεκίνησα όμως το θέατρο επειδή αγαπούσα τον κινηματογράφο. Και αυτό προσπαθώ τώρα σαν σκηνοθέτης να κάνω στο θέατρο: παραστάσεις με όρους κινηματογραφικούς, με στόχο όχι μια στείρα εικαστική παράσταση, για να είσαι της μόδας ή για να μην σε κατηγορήσουν ως “παλιακό”, αλλά προσπαθώντας να κάνεις αυτό το θέατρο που είναι ικανό να ταρακουνήσει, να διασκεδάσει και ακόμα καλύτερα, αν μπορέσει, να συγκλονίσει τον θεατή».
Σκηνοθεσία ή υποκριτική;
«Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι πολύ περισσότερο με τη σκηνοθεσία, ίσως γιατί είναι ένας καινούργιος ακόμη κόσμος για εμένα, με πολύ πιο δημιουργικό και πολύ πιο γοητευτικό αποτέλεσμα».
Χιλιοειπωμένο, αλλά και επίκαιρο: Χωράει λογοκρισία στην Τέχνη;
«Όχι! Το γιατί δεν χρειάζεται καν να το αναλύσουμε. Θα ήταν παράλογο και μόνο να μπούμε στη διαδικασία να υποστηρίξουμε τα αυτονόητα. Για αυτό και οι καλλιτέχνες πάντα αγωνίζονταν και πάντα θα αγωνίζονται για την ελευθερία της έκφρασης και για την κατάργηση κάθε μορφής λογοκρισίας».
Με ποια κριτήρια επιλέγετε ένα έργο προκειμένου να σας καλύπτει ώστε να το ανεβάσετε;
«Υπάρχουν πολλά θεατρικά έργα με τα οποία θα ήθελα να ασχοληθώ, και κάποια από αυτά είναι πολύ σπουδαία. Αλλά κάθε φορά πρέπει κάτι να έχεις να πεις με το έργο που ανεβάζεις. Γιατί το συγκεκριμένο; Γιατί αυτήν τη χρονική περίοδο; Το κάθε έργο είναι και μια πολιτική πράξη. Για μένα. Πρέπει να είναι το σωστό έργο, τη σωστή περίοδο. Με τη σωστή ανάγνωση. Αλλιώς δεν έχει νόημα».
Το «Marvin’s Room» κουβαλάει πίσω του τον πρώιμο θάνατο του συγγραφέα του, αλλά και βαριά ονόματα στην κινηματογραφική του εκδοχή. Σας τρόμαξε η επιλογή;
«Στόχος μας δεν ήταν να αντιγράψουμε την κινηματογραφική ταινία στο θέατρο (θα ’ταν κι ανόητο εκ μέρους μας), αλλά να ανεβάσουμε τη δική μας εκδοχή πάνω στο σπουδαίο αυτό θεατρικό έργο τού Scott McPherson. Και φυσικά με τρόμαξε. Αλλά αυτό στάθηκε και το μεγαλύτερο κίνητρο για το ανέβασμά του. Όσο για τον Χανκ; Δεν σκόπευα να ανέβω στη σκηνή σαν ηθοποιός αυτή τη σεζόν. Ουσιαστικά αναγκάστηκα να το κάνω, μια και είχα τρεις αντικαταστάσεις στον συγκεκριμένο ρόλο (οπότε αν δεν τον έπαιζα δεν θα ανέβαινε ποτέ το έργο). Έτσι ο Χανκ έγινε ο αφηγητής της ιστορίας μας, ένας 43χρονος άνδρας που μέσα από τα μάτια του ξαναγυρνάμε χρόνια πριν για να ξαναζήσουμε μαζί του εκείνο το καλοκαίρι στη Φλόριντα».
Ποιο το μήνυμά σας μέσα από αυτό το έργο;
«Το ίδιο μήνυμα που θέλει να περάσει και ο συγγραφέας. Ο McPherson αντιμετωπίζει με έναν μοναδικό, πανέξυπνο, κωμικοτραγικό τρόπο την κάθε αρρώστια, την ιδέα του Θανάτου, την ελπίδα, την ανιδιοτελή αγάπη. Κι ενώ το “Marvin’s Room” είναι ένα από τα πιο αστεία και συγκινητικά έργα για την αναζήτηση, την αξία και την ανάγκη του κάθε ανθρώπου να βρει, να αποκτήσει, να κρατήσει μια οικογένεια, εντέλει περνάει ένα εκπληκτικό μήνυμα για την ουσία και το νόημα της ζωής: ότι σε κάθε περίπτωση νικητής όλων είναι η αγάπη…»
«Vault: Μικροκοινωνία ανθρώπων με κοινά οράματα κι αγάπη για το θέατρο»
Το 2012, ο ηθοποιός-σκηνοθέτης Δημήτρης Καρατζιάς και ο μουσικός-συνθέτης Μάνος Αντωνιάδης ρωτεύονται το πολυόροφο κτίριο μιας καλλιτεχνικής γειτονιάς, στον Βοτανικό, στην οδό Μελενίκου 26, και τούτον τον έρωτα τον κατακτούν. Πρόκειται για το Vault Theatre Plus.
Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, αποφασίσατε να αποκτήσετε δική σας θεατρική στέγη. Παράτολμο;
«Εντελώς όμως! Ήταν μια κίνηση από αυτές που αν πολυσκεφτείς μπορεί να μην πραγματοποιήσεις ποτέ. Ούτε ο Μάνος ούτε εγώ είμαστε επιχειρηματίες, και δεν θα γίνουμε ποτέ. Εξάλλου, δεν γίνεται να είσαι και καλλιτέχνης και επιχειρηματίας. Ένα από τα δύο πάντα θα μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Από την άλλη, το Vault είναι ένα τεράστιο σχολείο. Μια μικροκοινωνία ανθρώπων τόσο διαφορετικών, τόσο αταίριαστων, με κοινά όμως οράματα κι αγάπη για το θέατρο».
Πόσες παραστάσεις ανεβαίνουν στο Vault;
«Μέχρι τον Ιούνιο θα έχουμε φτάσει τα 15 έργα. Φέτος έχουμε ένα πλούσιο αφιέρωμα σε έργα δυνατά, σύγχρονα, κωμωδίες και δράματα, που αφορούν τον σημερινό θεατή που προσπαθεί να ζήσει, ερωτευτεί, διασκεδάσει, επιβιώσει στην Ελλάδα του 2016. Μια μεγάλη παρέα ωραίων δημιουργών (Κομνηνός, Ρεμούνδος, Λάσκαρης, Καλαβριανός, Φεζολλάρι, Πατρώνης, Πολυχρονοπούλου, Τσίτας, Μπρατάκος, Αδάμου, Σαμπανίκου, Καραγιάννη, Καραντινάκης, Κανέλλος κ.ά.) θα μας συντροφεύσει μέχρι το τέλος της σεζόν».