Ακριβά τα ελληνικά «λύτρα» για τα «ήρεμα νερά» με την Τουρκία

Σχεδόν τρεις δεκαετίες έχουν περάσει από την κρίση των Ιμίων και η 28^η επέτειος του τραγικού συμβάντος που έφερε την χώρα μας στα πρόθυρα του πολέμου με την Τουρκία συμπίπτει με ακόμη μία περίοδο έντονης –και περίεργης από κάθε άποψη– κινητικότητας στα ελληνοτουρκικά.

Φυσικά το σημερινό κλίμα στις σχέσεις Αθήνας-Άγκυρας δεν είναι αυτό που επικρατούσε τον Ιανουάριο του 1996, το οποίο ξεκίνησε με την προβοκάτσια του τουρκικού φορτηγού πλοίου που προσάραξε στα αβαθή κοντά στην Μικρή Ίμια, συνεχίστηκε με την απόβαση στη βραχονησίδα των Τούρκων δημοσιογράφων και κλιμακώθηκε αργότερα με την κατάληψη των Ιμίων από Τούρκους κομάντος που είχε ως συνέπεια την μίνι στρατιωτική εμπλοκή που οδήγησε στη μοιραία πρώτη του ελικοπτέρου Agusta Bell και στον θάνατο τριών Ελλήνων αξιωματικών

Δεν είναι καν εκείνο το σχεδόν εμπόλεμο κλίμα του καλοκαιριού του 2020, όπου η Τουρκία επιδόθηκε σε ένα κρεσέντο προσκλήσεων στην ανατολική Μεσόγειο, βάζοντας και βγάζοντας επί μέρες το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis για θαλάσσιες έρευνες υδρογονανθράκων εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Σαν όλα τα παραπάνω να ξεχάστηκαν, το τελευταίο δωδεκάμηνο οι δύο χώρες ζουν τον… πλατωνικό (γεω)πολιτικό έρωτά τους που ξεκίνησε τον περσινό Φεβρουαρίου έπειτα από το «δίδυμο» φονικό χτύπημα του Εγκέλαδου που έπληξε σκληρά την Τουρκία. Τότε ήταν που πήρε μπρος η διπλωματία των σεισμών και ξεκίνησε το προξενιό του τύπου «καθίστε κάτω και βρείτε τα», με… κουμπάρους εταίρους και συμμάχους σε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ.

Θα έπρεπε να είναι κάποιος πολεμοκάπηλος για να διαφωνεί με μία εξέλιξη των πραγμάτων που υπηρετεί την ειρήνη και την καλή γειτονία σε μία εύφλεκτη περιοχή. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι θα πρέπει και να πανηγυρίζουμε επειδή η Ελλάδα είναι αυτή που καλείται κάθε φορά να πληρώνει τα «λύτρα» μίας νηνεμίας που ιστορικά αποδεικνύεται «ορισμένου χρόνου», μέχρι δηλαδή η Τουρκία να πάρει αυτό που θέλει.

Με την διαύγεια, επομένως, που προσφέρει η απόσταση των 28 χρόνων από τη μαύρη νύχτα των Ιμίων, αλλά και την ισχυρή μνήμη για όσα έχουν επισυμβεί στο μεσοδιάστημα αυτών των τριών δεκαετιών στα ελληνοτουρκικά, μόνο οι τυφλοί δεν αντιλαμβάνονται ότι η σχέση της Ελλάδας με την Τουρκία προσομοιάζει με αυτή που έχουν οι εταίροι μίας λεόντειου εταιρείας: Ο ένας εταίρος συμμετέχει μόνο στις ζημιές και αποκλείεται από τα κέρδη!!!

Tουρκικό παζάρι…

Την παραπάνω εκτίμηση έρχονται να επιβεβαιώσουν οι εξελίξεις των δύο τελευταίων εβδομάδων στο τρίγωνο Άγκυρα – Ουάσινγκτον – Αθήνα. Ως γνωστόν, μετά από 20 μήνες αρνήσεων και η Τουρκική Εθνοσυνέλευση είπε το πολυπόθητο για τους Αμερικανούς «ναι» στην ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και με το που έφτασαν τα μαντάτα στον Λευκό Οίκο ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έστειλε επιστολή προς το αμερικανικό Κογκρέσο ζητώντας από το Σώμα να εγκρίνει την πώληση στην Τουρκία πολεμικών αεροσκαφών F-16 αλλά και 79 κιτ εκσυγχρονισμού των υφισταμένων τουρκικών μαχητικών του ίδιου τύπου, σε ένα εξοπλιστικό deal που φτάνει στα 20 δισ. δολάρια.

Η ελληνική ρελάνς ήρθε με την προώθηση αντίστοιχου αιτήματος της κυβέρνησης των ΗΠΑ στο Κογκρέσο για ένταξη της χώρας μας στην προμήθεια των υπερσύγχρονων αμερικανικών μαχητικών F-35, αλλά και για δωρεάν παραχώρηση στην Ελλάδα πλεονάζοντος αμερικανικού αμυντικού υλικού που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει 2 αεροσκάφη C-130H, 60 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Bradley, 3 πλοία κλάσης Protector (σ.σ. για χρήση από το Λιμενικό Σώμα)

Σε αυτό το φόντο ήταν εύλογο να ξεκινήσει η κουβέντα για το αν τελικά αυτό το συμμαχικό τρίγωνο ΗΠΑ-Τουρκία-Ελλάδα είναι… ισοσκελές ή «γέρνει» υπέρ της γείτονος. Οι οπαδοί του μισογεμάτου ποτηριού –που συνήθως ασπάζονται και το δόγμα του κατευνασμού ως απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα– επιχειρηματολογούν ότι στην πραγματικότητα το μόνο που πήρε η Τουρκία είναι μια «υποσχετική» για τα F-16 που μένει να αποδειχτεί πότε θα εξαργυρωθεί, σε αντίθεση με την Ελλάδα που είναι στον προθάλαμο της «οικογένειας των F-35» από την οποία έχει εξοβελιστεί η Τουρκία εξαιτίας του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 που συνεχίζει να έχει στο οπλοστάσιό της.

…με πλούσια ανταλλάγματα

Το δυστύχημα για τους οπαδούς του μισοάδειου ποτηριού είναι ότι βασίζουν τις ενστάσεις τους όχι στα «θα» και στα μελλούμενα αλλά στις πραγματικότητες του σύγχρονου και παλαιότερου παρελθόντος που αποδεικνύουν περίτρανα ότι η άσωτη κόρη της Συμμαχίας και των δυτικών δυνάμεων, εν προκειμένω η Τουρκία, είναι πάντα καλοδεχούμενη, όσα «αμαρτήματα» κι αν διαπράξει. Είναι μακρύς ο κατάλογος των «κόκκινων γραμμών» που έχει θέσει κατά καιρούς η Δύση και η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν τις έχει καταπατήσει. Αξίζει, όμως, να καταγραφούν έστω και επιγραμματικά ώστε να καταγραφεί με απτά παραδείγματα ότι η χώρα που υπηρετεί σταθερά τις αξίες της συμμαχικής αλληλεγγύης βλέπει να επιβραβεύεται –ή τουλάχιστον να μην τιμωρείται– ο δήθεν σύμμαχος που επιβουλεύεται τα κυριαρχικά δικαιώματά της. Έχουμε και λέμε:

>> Πόλεμος στην Ουκρανία: Με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες που ανήκουν στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση να στέκονται έμπρακτα στο πλευρό της Ουκρανίας που τον Φεβρουάριο του 2022 είδε την Ρωσία να εισβάλει στα εδάφη της, η Τουρκία είναι η μόνη χώρα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας που στάθηκε ξεκάθαρα στο πλευρό του εισβολέα Πούτιν, αρνούμενη να συμμετάσχει στο καθεστώς των κυρώσεων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο της σφοδρής ενεργειακής κρίσης στην Ε.Ε., τους μήνες μετά την εισβολή στην Ουκρανία οι τουρκικές εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου υπερδιπλασιάστηκαν, με τη Άγκυρα να διεκδικεί και να πετυχαίνει τον ρόλο του… μανατζαραίου διαμεσολαβητή στην κρίση των σιτηρών, να φιλοξενεί στο έδαφός της συναντήσεις των εμπολέμων και στο τέλος να μπλοκάρει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στις σκανδιναβικές χώρες.

Φυσικά άλλαξε στάση και άνοιξε την πόρτα του ΝΑΤΟ στη Σουηδία όταν παζάρεχε σκληρά και εξασφάλισε ότι α) η Στοκχόλμη θα σκληρύνει τη στάση της απέναντι σε υποστηρικτές Κούρδων μαχητών και μελών του δικτύου Γκιουλέν, στηρίζοντας ταυτόχρονα την επανεκκίνηση της διαδικασίας εισόδου της Τουρκίας στην Ε.Ε. και β) θα ξαναγίνει στρατιωτικά αξιόμαχη στον αέρα εξασφαλίζοντας 40+80 F-16, την ώρα μάλιστα που η Άγκυρα αδυνατούσε να προμηθευτεί άλλου τύπου μαχητικά (π.χ. Rafale ή Eurofighter).

Ας μην παραβλεφθεί κι αυτό: τα παραπάνω η Τουρκία τα πέτυχε δίχως να υποχρεωθεί να επιστρέψει ή να αποσύρει στις αποθήκες της τους S-400, πολλώ δε μάλλον δίχως να διαταράξει τις σχέσεις της με τον αναθεωρητή διεθνών συνθηκών Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος σημειωτέον δεν έχει βγάλει άχνα για το «ναι» της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ούτε για την στρατιωτική θωράκισή της με τα αμερικανικά F-16. Ετοιμάζεται, μάλιστα, να επισκεφτεί τον Ταγίπ Ερντογάν, πιθανότατα στις 12 Φεβρουαρίου, δηλαδή λίγες ημέρες πριν από την επέτειο των δύο χρόνων από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

>> Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Από την πρώτη ημέρα της καταδρομικής φονικής επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ, η Τουρκία υποστηρίζει την πλευρά του θύτη και όχι του θύματος ευρισκόμενη ξανά απέναντι στην συντριπτική πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας. Μάλιστα, αυτό ο Ταγίπ Ερντογάν δεν το κάνει με τρόπο διπλωματικό αντιθέτως χρησιμοποιεί ακραία συγκρουσιακή ρητορική για να υπερασπιστεί την εθνικιστική παλαιστινιακή σουνιτική παραστρατιωτική οργάνωση, ισχυριζόμενος ότι «η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση» κι ότι η χώρα του δεν μπορεί να βάλει «τους αντιστεκόμενους της Χαμάς που υπερασπίζονται την πατρίδα τους στην ίδια κατηγορία με εκείνους της κατοχικής δύναμης», συμπληρώνοντας ότι το Ισραήλ «παίρνει εκδίκηση… στα μωρά, στα παιδιά και στις γυναίκες της Γάζας».

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, η τουρκική ηγεσία διατηρεί άρρηκτους δεσμούς με το Ιράν που με φόντο τη σύγκρουση στη Γάζα εξοπλίζει τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης που έχουν κάνει θέατρο πολέμου και την Ερυθρά Θάλασσα.

>> Μεταναστευτικό ζήτημα: Ενώ η Τουρκία είναι η χώρα που έχει κάνει… επάγγελμα την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών –χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η υβριδική εισβολή στον Έβρο τον Φεβρουάριο του 2020– και αφήνει ανεξέλεγκτους τους διακινητές να εφορμούν από τα παράλιά της, χρηματοδοτείται συστηματικά από τα ευρωπαϊκά ταμεία ενώ η Ελλάδα που υφίσταται το μεγαλύτερο βάρος του μεταναστευτικού ζητήματος βρίσκεται και απολογούμενη για διενέργεια παράνομων επαναπροωθήσεων.

>> Κυπριακό-Ελληνοτουρκικά: Το τελευταίο δωδεκάμηνο των «ήρεμων νερών στα ελληνοτουρκικά, δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα ξέχασε τις αναθεωρητικές διεκδικήσεις εναντίον της Κύπρου. Σε μόνιμο εναγκαλισμό με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, η τουρκική κυβέρνηση δυναμιτίζει κάθε προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού επιμένοντας στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης και ζητώντας προκλητικά από τις ηγεσίες της διεθνούς κοινότητας να αναγνωρίσουν ως ανεξάρτητο κράτος την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και να εγκαθιδρύσουν διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με το ψευδοκράτος. Όλα αυτά ενώ το καλοκαίρι θα συμπληρωθούν τέσσερα χρόνια από την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και κάθε Σεπτέμβρη ο «Σουλτάνος» πανηγυρίζει ότι οι Τούρκοι «έριξαν στη θάλασσα τους γκιαούρηδες στη Σμύρνη».

Η «ανταμοιβή» της Ελλάδας

Θα περίμενε κανείς ότι η συνειδητή πολιτική επιλογή της Ελλάδας να στοιχίζεται στην ίδια πλευρά της ιστορίας μαζί με τους συμμάχους της θα τύγχανε την έμπρακτη αναγνώριση των τελευταίων. Συμβαίνει αλλά εξαιρετικά ετεροβαρώς καθώς το σύνηθες είναι να εισπράττει η Ελλάδα «τσάι και συμπάθεια» που παραμένει πιστή σύμμαχος και πυλώνας σταθερότητας στη ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Διότι κατά τα λοιπά, η χώρα μας πανηγυρίζει επειδή θα πληρώσει δισεκατομμύρια δολάρια για να πάρει τα F-35 νωρίτερα από τους Τούρκους (σ.σ. άνοιξε ένα φεγγίτη η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ), επειδή θα πάρει τζάμπα αμυντικό υλικό από τις ΗΠΑ (σ.σ. για το οποίο όμως θα πληρώσει και κάποια εκατομμυριάκια σε συντηρήσεις και επισκευές), αλλά κι επειδή αναμένει να τηρηθεί η δήθεν δέσμευση της Άγκυρας στην Ουάσινγκτον ότι τα καινούργια F-16 με την ημισέληνο στα φτερά δεν θα στραφούν κατά της Ελλάδας, την οποία παρεμπιπτόντως οι Τούρκοι διαψεύδουν.

Ερώτηση κρίσεως: Στα Ίμια οι Τούρκοι δεν χρησιμοποίησαν αμερικανικό οπλισμό; Ή μήπως η γκριζοποίηση του Αιγαίου δεν έγινε και με τη βούλα των Αμερικανών που το μοιραίο βράδυ έβαλαν στο ίδιο τσουβάλι τον αμυνόμενο (σ.σ. που είχε χάσει και τρεις αξιωματικούς) και τον επιτιθέμενο, «διατάζοντάς» τους να αποσύρουν τα στρατεύματά τους;

Κάθε απάντηση δεκτή, αλλά δυστυχώς η ζωή έχει αποδείξει ότι το Διεθνές Δίκαιο εφαρμόζεται με το… κομμάτι και οι σχέσεις των κρατών διέπονται από τους κανόνες του εμπορίου και των (γεω)πολιτικών συμφερόντων. Και σε αυτή τη συνθήκη των φανερών και αφανέρωτων «δούναι και λαβείν», κάποιες σημαίες θα τις παίρνει πάντα κάποιος αέρας…

Η περίεργη διαθεσιμότητα της Ελλάδας  για τις επιχειρήσεις κατά των Χούθι

Δίχως να έχουν ενημερωθεί σχετικά τα κοινοβουλευτικά κόμματα ή να υπάρχει έστω κάποια αναφορά από κυβερνητικά χείλη, από τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Νίκο Δένδια έγινε γνωστό ότι η χώρα μας… αυτοπροτάθηκε να αναλάβει τη διοίκηση από το Στρατηγείο της Λάρισας της ευρωπαϊκής επιχείρησης στην Ερυθρά Θάλασσα με το όνομα «Ασπίδες» που στόχο έχει την προστασία των πλοίων από τις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι που υποστηρίζει το Ιράν.

Σύμφωνα με τον Έλληνα ΥΠ.ΕΞ. η πρότασή του έγινε «θετικά δεκτή» από του εταίρους μας στην Ε.Ε., χωρίς ωστόσο να έχει διευκρινιστεί το εύλογο: πώς προέκυψε αυτή η πρόταση, ποιοι άναψαν το πράσινο φως και τι τέλος πάντων προσδοκά η Ελλάδα από την τόσο πρόθυμη διαθεσιμότητάς της. Διότι κι αυτά να μην μάθουμε, αν μην τι άλλο θα πρέπει να εξηγηθεί τι μέτρα έχουν ληφθεί ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των όπλων και των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων που θα σταλούν στην περιοχή και βεβαίως τι μέριμνα υπάρχει προκειμένου να μην φτάσει να γίνει η Ελλάδα στόχο αντιποίνων.