Απών ο Ερντογάν – “Πάγος” ο Φιντάν: Με τα χέρια αδειανά, αποχώρισε ο Μπλίνκεν από την Τουρκία

Ελάχιστο έδαφος συνεννόησης φαίνεται ότι βρήκε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν στη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν στην Άγκυρα σε ένα εξ αρχής δύσκολο ταξίδι, που δυναμίτισε και η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να σνομπάρει τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.

Ο Ερντογάν βρισκόταν σε παραμεθόρια περιοχή της βορειοανατολικής Τουρκίας για να επιθεωρήσει αναπτυξιακά έργα την ώρα που ο Μπλίνκεν είχε το διάρκειας δύο ωρών και 40 λεπτών τετ-α-τετ με τον Φιντάν, σε μια κίνηση που μεταφράστηκε ως «σνομπάρισμα», από διεθνή ΜΜΕ καθώς βράζει το καζάνι της οργής τόσο στο Λευκό Παλάτι του Ερντογάν, όσο και στους δρόμους της Τουρκίας κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ.

Μετά τις δύσκολες συναντήσεις του με Άραβες ηγέτες το Σαββατοκύριακο, στην Ιορδανία, το Ιράκ και τη Δυτική Όχθη ο Μπλίνκεν επισκέφθηκε την Άγκυρα με «κύρια αποστολή να κερδίσει περισσότερο χρόνο [για το Ισραήλ]. Κι οι Τούρκοι το γνώριζαν, εξ’ ου και η ψυχρή υποδοχή που του επεφύλαξαν», όπως δήλωσε ο Ταμέρ Καρμούτ, καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Doha Institute for Graduate Studies.

Η συνάντηση Μπλίνκεν – Φιντάν ολοκληρώθηκε χωρίς κοινή συνέντευξη Τύπου με το Al Jazeera πάντως να σημειώνει ότι «η αμερικανική πλευρά προσπάθησε να πείσει τους Τούρκους αξιωματούχους να ασκήσουν περισσότερη πίεση στη Χαμάς για να απελευθερώσει τους ομήρους, αλλά η τουρκική θέση ήταν ξεκάθαρη: είπαν ότι η απελευθέρωση κρατουμένων θα πρέπει να είναι αμοιβαία, με τη Χαμάς να αφήνει ελεύθερους τους ομήρους και το Ισραήλ Παλαιστίνιους κρατούμενους».

Η Τουρκία, σύμφωνα με το ίδιο δίκτυο, ζήτησε άνευ όρων κατάπαυση του πυρός και έναν διεθνή μηχανισμό που θα την επιβλέπει με την Άγκυρα να διεκδικεί ρόλο εγγυήτριας χώρας. Αλλά ο Μπλίνκεν δεν χρησιμοποίησε στις επαφές του με τον Φιντάν το όρο εκεχειρία, αλλά μίλησε για ανθρωπιστικές παύσεις, που η τουρκική πλευρά έκρινε ανεπαρκείς.

Την ίδια ώρα ομάδα διαδηλωτών μελών οργάνωσης τουρκικής νεολαίας έξω από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών φώναζαν αντιαμερικανικά συνθήματα, μεταξύ των οποίων «φονιά Μπλίνκεν, φύγε από την Τουρκία», σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu.

Αν και σχετικά μικρή η διαδήλωση, ήταν ενδεικτική της προθυμίας της τουρκικής ηγεσίας να επιτρέψει τη δημόσια έκφραση των αντιαμερικανικών αισθημάτων της τουρκικής κοινής γνώμης, σχολιάζει το Anadolu.

Άλλωστε της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Άγκυρα είχε προηγηθεί διαδήλωση έξω από την αεροπορική βάση Ιντσιρλίκ στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου φιλοξενούνται αμερικανικές δυνάμεις. Τη διαδήλωση οργάνωσε η ίδια τουρκική ΜΚΟ που είχε αποπειραθεί να σπάσει το 2010 τον ισραηλινό ναυτικό αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας με την αποστολή τριών πλοίων. Και παρά τις διαβεβαιώσεις της ότι θα είναι ήρεμη η συγκέντρωση, η αστυνομία επιστράτευσε δακρυγόνα και εκτοξευτές νερού για να διαλύσει το πλήθος που επιχείρησε να εισβάλει στην αεροπορική βάση.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έκανε δηλώσεις στο αεροδρόμιο της ‘Αγκυρας, μετά τη συνάντησή του με τον Φιντάν. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε», δήλωσε ο Μπλίνκεν, τονίζοντας ότι «γνωρίζουμε τις ανησυχίες εδώ. Στη Γάζα, βλέπουμε το τρομερό κόστος. Βλέπουμε το κόστος στους αθώους πολίτες. Είμαστε σε επαφή με τους Ισραηλινούς. Έχουμε μιλήσει για βήματα που μπορούν να μειώσουν τις απώλειες αμάχων».

Ο Αμερικανός ΥΠ ΕΞ ανέφερε ότι τις επόμενες ημέρες θα γίνουν σημαντικά βήματα για να διασφαλιστεί η άφιξη στη Γάζα μεγάλων ποσοτήτων βοήθειας. «Επεξεργαζόμαστε καθημερινά τις λεπτομέρειες. Καταβάλλουμε πολύ μεγάλες προσπάθειες για την ανθρωπιστική βοήθεια», τόνισε.

«Το γεγονός ότι η σύγκρουση δεν επεκτάθηκε στην περιοχή αποτελεί επίσης επιτυχία», είπε μεταξύ άλλων ο Μπλίνκεν, σημειώνοντας ότι έγιναν σημαντικές συνομιλίες με τις χώρες της περιοχής για τη δημιουργία συνθηκών δικαιοσύνης και ειρήνης. Αναφέρθηκε επίσης στο θέμα των ομήρων, το οποίο χαρακτήρισε κρίσιμο, λέγοντας «επικεντρωνόμαστε έντονα σε αυτό».

«Ήμασταν ξεκάθαροι όσον αφορά την εξτρεμιστική βία. Οι Ισραηλινοί έχουν δώσει υποσχέσεις, θα παρακολουθούμε στενά», κατέληξε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών. Αναφερόμενος επίσης στο θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Αντονι Μπλίνκεν χαρακτήρισε σημαντικό το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ερντογάν έστειλε προς έγκριση στην Εθνοσυνέλευση το πρωτόκολλο ένταξης. «Πιστεύω ότι η Σουηδία θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Την ίδια άποψη έχει και η Τουρκία» είπε. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αναχώρησε στη συνέχεια για το Τόκιο.

Η συνάντηση του Μπλίνκεν με τον Φιντάν σίγουρα δεν συνέβαλε στην αναθέρμανση των συναισθημάτων της τουρκικής ηγεσίας ή της τουρκικής κοινής γνώμης έναντι της Ουάσιγκτον. Μάλιστα η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak είπε ότι ο Φιντάν απέφυγε ψυχρά την απόπειρα εναγκαλισμού του από τον Αμερικανό ομόλογό του στην αρχή της συνάντησής τους.

Ο Ερντογάν ζητά μετ’ επιτάσεως εδώ και τώρα κατάπαυση του πυρός, έχει καταδικάσει το Ισραήλ για τις επιχειρήσεις και τους βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας και αξιώνει από τις ΗΠΑ και άλλες μεγάλες δυνάμεις να ξεκινήσουν συνομιλίες με στόχο την εξεύρεση μόνιμης λύσης για το Παλαιστινιακό μετά τη λήξη του πολέμου. Στα τέλη του περασμένου μήνα ο Τούρκος πρόεδρος οργάνωσε μεγάλη συγκέντρωση κατηγορώντας τη Δύση ως «βασικό υπεύθυνο για το μακελειό στη Γάζα».

Το κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας ήταν ήδη τεταμένο πριν τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς με τις δύο χώρες να κοντράρονται για σειρά θεμάτων εξωτερικής πολιτικής από το ΝΑΤΟ μέχρι το Ιράκ.

Η Άγκυρα δυσφορεί με την καθυστέρηση της έγκρισης από το Κογκρέσο της συμφωνίας πώλησης 40 F16 στην Τουρκία, ενώ η Ουάσιγκτον περιμένει την επικύρωση από το τουρκικό κοινοβούλιο της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Παράλληλα οι ΗΠΑ ενέτειναν τις κυρώσεις κατά τουρκικών οντοτήτων που βοηθούν την Τουρκία να διαφεύγει από τις δυτικές κυρώσεις και να εισάγει προϊόντα που σχετίζονται με τον πόλεμό της στην Ουκρανία. Η Τουρκία είναι επίσης οργισμένη με την αμερικανική υποστήριξη στις κουρδικές πολιτοφυλακές – συμμάχους των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του ISIS, τις οποίες θεωρεί παρακλάδι του PKK.

Κι ενώ ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς συνεχίζεται ο Ερντογάν προσπαθεί να αναδείξει την Τουρκία ως μεσολαβήτρια για τον τερματισμό του πολέμου και τις κινήσεις που θα οδηγήσουν στη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους.

Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι η Άγκυρα «εργάζεται στο παρασκήνιο» με περιφερειακούς συμμάχους για μια κατάπαυση του πυρός και τη διασφάλιση συνεχούς ροής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.

«Προτεραιότητά μας είναι να τεθεί γρήγορα σε εφαρμογή ανθρωπιστική εκεχειρία», είπε την Κυριακή, προσθέτοντας ότι η Τουρκία εργάζεται σε «νέους μηχανισμούς που θα εγγυώνται την ασφάλεια όλων, ανεξάρτητα αν είναι Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί ή Εβραίοι»