Αύξηση εισοδημάτων κι όχι επιδόματα

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης με συνέντευξη που παραχώρησε στο Σκάι πριν από ένα μήνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέκλεισε το ενδεχόμενο να δοθεί το φετινό Πάσχα μία οικονομική ενίσχυση στους χαμηλοσυνταξιούχους και τις ευπαθείς οικονομικά ομάδες, εν τούτοις όλοι ελπίζουν σε αλλαγή πλάνων. 

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Όμως σε αυτή τη ρότα δεν πρόκειται να γίνει καμία παρέκκλιση. Και η απόφαση είναι μία. Μπαίνει τέλος στην πολιτική των έκτακτων επιδομάτων τα οποία δόθηκαν από το 2020 με την «ευλογία» και της Κομισιόν, λόγω της ζημιάς που προκάλεσε αρχικά η πανδημία του κορωνοϊού και στην συνέχεια η ενεργειακή κρίση.

Προ ημερών ο Κωστής Χατζηδάκης ενημερώνοντας την Βουλή για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, είπε μεταξύ άλλων ότι «η εφαρμογή του δεν επιτρέπει πλέον έκτακτα μέτρα για δύο λόγους».

Ο πρώτος είναι ότι το βασικό κριτήριο για την δημοσιονομική πρόοδο της κάθε χώρας και εν προκειμένω της Ελλάδας, θα είναι οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες. Οι δημοσιονομικοί στόχοι, δηλαδή η πορεία του ελλείμματος και η ετήσια μείωση του χρέους, θα οριστούν με συμφωνία της Κομισιόν και θα αποτυπωθούν σε ένα 4ετές συμβόλαιο, το οποίο δεν θα μπορεί να αναθεωρείται από χρόνο σε χρόνο όπως συμβαίνει σήμερα με τα Μεσοπρόθεσμα Προγράμματα Δημοσιονομικής Στρατηγικής που υποβάλλουν κάθε χρόνο τα κράτη μέλη. Επιπλέον, η τυχόν υπεραπόδοση των εσόδων, θα πρέπει να διατηρείται ως αποθεματικό και δεν θα μπορεί να χρησιμοποιείται ως δημοσιονομικός χώρος για έκτακτα επιδόματα, όπως γινόταν μέχρι τώρα.

Ο δεύτερος λόγος είναι ελληνικής ιδιοκτησίας. Αφορά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει προεκλογικά μια σειρά από μόνιμα μέτρα από τα οποία έχει εφαρμοστεί ως τώρα περίπου το 50%. Ο πρωθυπουργός έχει αφήσει προεκλογικά ανοιχτά θέματα όπως η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, η περαιτέρω μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και των ασφαλιστικών εισφορών και η ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής. Τα μόνιμα μέτρα θα χρειαστούν μόνιμο δημοσιονομικό χώρο για να υλοποιηθούν. Αν όμως το δημοσιονομικό περιθώριο που δημιουργείται αναλώνεται σε έκτακτα μέτρα, τότε η κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να υλοποιήσει το πρόγραμμά της.

Προτεραιότητα η αύξηση των εισοδημάτων

Ωστόσο, η εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση έχει αποφασίσει την οριστική απόσυρση κάθε είδους έκτακτων μέτρων. Τα έκτακτα μέτρα που υιοθετήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια έφτασαν τα 50 δις ευρώ περίπου και κάλυψαν έκτακτες αλλά πραγματικές ανάγκες που δημιούργησαν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις η πανδημία και η εκτόξευση των τιμών ενέργειας. Η Ελλάδα ήταν η πιο γενναιόδωρη χώρα της ΕΕ και η 3η πιο γενναιόδωρη στον κόσμο στην παροχή έκτακτης βοήθειας απέναντι στις κρίσεις.

Προεκλογικά, ο πρωθυπουργός έδωσε την αλλαγή του στίγματος της οικονομίας πολιτικής. Ανέλυσε στις τοποθετήσεις του ένα νέο αφήγημα για την δεύτερη θητεία της κυβέρνησης: Είπε ότι η δεύτερη θητεία θα αφιερωθεί σε μέτρα και πολιτικές που θα αυξήσουν τα εισοδήματα των πολιτών. Τότε προανήγγειλε και την αύξηση του κατώτερου μισθού στα 950 ευρώ και του μέσου μισθού στα 1500 ευρώ.

Η λογική των έκτακτων μέτρων, υπαγορεύτηκε από τις έκτακτες πρωτοφανείς ανάγκες που δημιούργησαν οι διεθνείς οικονομικές κρίσεις. Μετά όμως το πέρασμα της οικονομίας στην ανάπτυξη και το δεδομένο ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα δεν θα επιστρέψει ξανά στο μηδέν, οι αυξανόμενες ανάγκες θα πρέπει να καλυφθούν από υψηλότερα εισοδήματα.

Η ανάπτυξη, οι μεταρρυθμίσεις και ο πληθωρισμός

Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να αντιμετωπίσει την ακρίβεια δίνοντας κατά κύριο λόγο βάση στην αύξηση των εισοδημάτων, στις μεταρρυθμίσεις και την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. Ακόμη και ο επίτροπος Οικονομίας της Ε.Ε. Πάολο Τζεντιλόνι που βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην Αθήνα (για να λάβει μέρος στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών) συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη παραδεχόμενος ότι η Ελλάδα είναι πάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση στους ρυθμούς ανάπτυξης.

«Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας αναφέρουμε ότι η Ελλάδα τα πηγαίνει αρκετά καλά. Πιστεύω ότι έχουμε καταφέρει κάτι που φαίνεται ότι είναι περίπλοκο για τα περισσότερα κράτη-μέλη, και αυτό είναι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, όμως, και μια σταθερή προσήλωση στη δημοσιονομική υπευθυνότητα με σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στη μείωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ», τόνισε ο πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση θα επικεντρωθεί ακόμη περισσότερο στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Από την πλευρά του ο επίτροπος Οικονομίας, σημείωσε ότι «πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το σενάριο για την Ελλάδα είναι διαφορετικό. Έχουμε έναν μέσο όρο ανάπτυξης στην Ευρώπη στο 0% και κάτι, ενώ στην Ελλάδα έχετε έναν μέσο όρο ανάπτυξης 2% και κάτι, γεγονός που κάνει τη διαφορά».

Την ίδια ώρα, όμως ο πληθωρισμός για τον Μάρτιο αυξήθηκε δημιουργώντας ασφυκτική πίεση στα νοικοκυριά. Οι αυξήσεις στα είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά επιβραδύνθηκαν στο 5,3% από 6,7% τον Φεβρουάριο αλλά παρέμειναν σημαντικές. Τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε ετήσια βάση καταγράφουν, για μία ακόμη φορά, το ελαιόλαδο (67,2) και τα φρούτα (12,7%), ενώ στις υπόλοιπες κατηγορίες περιορίστηκαν σε χαμηλότερα μονοψήφια ποσοστά.

Στα φρέσκα λαχανικά καταγράφηκε άνοδος 4,1%, στα ψάρια 5,7%, στα κρέατα 3% και στο ψωμί 1%. Σε μηνιαία βάση, πάντως, σημειώθηκαν μειώθηκαν σε αρκετά είδη τροφίμων, όπως στα ψάρια (-5,4%), στα τυριά (-1,4%), στα διατηρημένα ή επεξεργασμένα λαχανικά (-3%) και στο χοιρινό (-2,1%).

Σε υψηλά επίπεδα διατηρούνται οι αυξήσεις στις τιμές ξενοδοχείων, καφέ και εστιατορίων (6,4%), ενώ επιταχύνθηκαν στις τιμές υπηρεσιών υγείας (4,4% από 3,5%) και αναψυχής (3,3% από 2,9%). Σημαντικές οι αυξήσεις 7,6% στα αεροπορικά εισιτήρια σε ετήσια βάση – με τις αεροπορικές εταιρείες να αυξάνουν κατά  17,5% τα εισιτήρια σε σχέση με τον Φεβρουάριο -και 8,6% στα πακέτα διακοπών. Με την έναρξη της εαρινής περιόδου αυξήθηκαν κατά 14,6% οι τιμές των ξενοδοχείων.