ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ: Πού το πάει ο πρώην επιτελικός;

Πριν ο αλέκτωρ λαλήσει τρις οι προσδοκίες του Μαξίμου για μία νέα ημέρα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καταρρέει με πάταγο. Και βέβαια όπως επισήμανε η «Α» το προηγούμενο Σάββατο τα ελληνοτουρκικά είναι μία εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση, που δεν επιλύονται με ευχολόγια και χαμόγελα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Μέσα σε 10 ημέρες από τη συνάντηση του Βίλνιους έχουν έρθει εκ νέου τα πάνω-κάτω. Και το μόνο που τελικά μένει από τη συνάντηση στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας είναι οι φωτογραφίες των δύο ηγετών και τα ραντεβού που έδωσαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας-Τουρκίας για να συνεχίσουν τον διάλογο. Και το ερώτημα που τίθεται είναι επί ποιων θεμάτων θα διεξαχθεί ο διάλογος; Διότι ήδη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τα κατεχόμενα έβγαλε τη μάσκα του καλού παιδιού.

Ο Τούρκος Πρόεδρος από τα Κατεχόμενα εκμεταλλευόμενος την ρήση Μητσοτάκη περί γεωπολιτικών θεμάτων άφησε αιχμές για την Ε.Ε. που δεν αναγνωρίζει το ψευδοκράτος. Και για να δέσει την επιχειρηματολογία του, έκανε λόγο ότι στην συνάντηση του Βίλνιους έθεσε το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Βόρειου και Νότιου Αιγαίου. «Αυτό, το συζητήσαμε ξεκάθαρα με τον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη. Εννοώ το θέμα της στρατιωτικοποίησης αυτών των νησιών. Άλλωστε ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας μίλησε με τον ομόλογο του για το θέμα, μιλάει και θα μιλήσει για αυτά και στις επόμενες συναντήσεις τους», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν. Το εντυπωσιακό είναι ότι ο κ. Ερντογάν θεωρεί ως δεδομένο ότι η Τουρκία θα επιτύχει μέσω του διαλόγου το στόχο της: «Ο Υπουργός Εξωτερικών μας, ο κ. Χακάν, συναντά τον συνομιλητή του και οι σχέσεις του συμβούλου μου Τσαγατάϊ Κιλίτς, με τον ειδικό εκπρόσωπο του Μητσοτάκη θα κάνουν αυτή τη διαδικασία πολύ διαφορετική. Πιστεύω ότι θα το ξεπεράσουμε γρήγορα».

Τους ισχυρισμούς του κ. Ερντογάν διέψευσε η Αθήνα μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, τονίζοντας πως «ζητήματα που ανάγονται στην κυριαρχία μας ούτε ετέθησαν στη συνάντηση των δύο αντιπροσωπειών στο Βίλνιους ούτε θα μπορούσαν να είναι αντικείμενο συζήτησης».

Δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστέψουμε τα όσα δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος, ο οποίος σε θέματα προπαγάνδας παίρνει άριστα. Όμως μας κάνει εντύπωση τι σόι διάλογος θα είναι αυτός μεταξύ του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν, όταν οι Τούρκοι θα επιμείνουν στις ίδεις θέσεις τις οποίες έχουν αναπτύξει από τότε που έφτιαξαν το αφήγημα της «γαλάζιας πατρίδας»; Και πως θα γίνει διάλογος, όταν την ίδια ώρα η Τουρκία δεν χορηγεί άδεια για να λειτουργήσει η Μονή Παναγίας Σουμελά στις 15 Αυγούστου; Παρά το γεγονός ότι η Μονή της Παναγίας Σουμελά έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς;

Και τι ρόλο θα παίξει σε αυτό τον διάλογο η δήλωση του πρωθυπουργού στην πρόσφατη συνέντευξη του στον Σκάι περί υποχωρήσεων; Διότι αυτό που έμεινε ήταν η συγκεκριμένη λέξη. Βέβαια από τότε οι κυβερνητικές πηγές έδωσαν ένα σωρό επεξηγήσεις λέγοντας πως «ο πρωθυπουργός μίλησε για το ενδεχόμενο να υπογραφτεί συνυποσχετικό από τις δύο χώρες και να πάμε στην Χάγη για τον καθορισμό ΑΟΖ και θαλάσσιων ζωνών, που είναι η μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει η Ελλάδα με βάση το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας». Τα πράγματα περιπλέχθηκαν ακόμη περισσότερο και με την φράση του κ. Μητσοτάκη ότι η διαφορά με την Τουρκία είναι γεωπολιτική. Μάλιστα τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ χρησιμοποίησαν κατά κόρον και μία δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου, ότι συμφωνεί με τον διάλογο. Ο πρώην πρωθυπουργός και βαθύς γνώστης των Διεθνών Θεμάτων (ως κι επί πολλά χρόνια υπουργός Εξωτερικών) είπε πως «είμαι πάντα υπέρ του διαλόγου. Να μην τον φοβηθούμε τον διάλογο, έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Έχουμε τις κόκκινες γραμμές μας βεβαίως, έχουμε το περίγραμμα των λύσεων και αν υπάρξει κοινή λογική και από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε, όχι εύκολα αλλά συστηματικά και με προσοχή, να βοηθήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση». Πουθενά δεν μίλησε ο κ. Παπανδρέου για γεωπολιτική διαφορά με την Τουρκία.

Οι… ρήσεις Γεραπετρίτη

Από την πλευρά του ο νέος υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης μιλώντας χθες στην Βουλή υποστήριξε ότι «δεν αφορούν θέματα κυριαρχίας τα ζητήματα της δήλωσης του πρωθυπουργού σχετικά με τις υποχωρήσεις». Όμως είπε και κάτι άλλο που σηκώνει πολύ κουβέντα. Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε με έμφαση ότι «άρα, η λογική είναι ότι σε μία συζήτηση μπορεί να υπάρξουν κάποιες αποκλίσεις από την αρχική μας γραμμή. Αυτό, εξάλλου, θα μπορούσε να συμβεί και στο διεθνές δικαστήριο εάν οψέποτε η διαφορά αγόταν ενώπιων του. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει οποιαδήποτε παραχώρηση σε σχέση με θέματα κυριαρχίας». Μήπως θα έπρεπε ο κ. Γεραπετρίτης να μας το κάνει πιο λιανά τι εννοεί όταν λέει ότι «μπορεί να υπάρξει απόκλιση από την αρχική μας γραμμή»; Διότι η αρχική γραμμή είναι η πάγια εθνική θέση που υπηρετούν εδώ και σαράντα και πλέον χρόνια όλες οι κυβερνήσεις ανεξαρτήτως ιδεολογικής χροιάς.

Είναι λογικό όλες αυτές οι… συμπτώσεις να προκαλούν ανησυχία. Ήδη η διαρροή διαφόρων διπλωματικών πηγών τις προηγούμενες ημέρες ότι «οι διπλωμάτες γνωρίζουν πολύ καλά ποια είναι τα σημεία στα οποία η Αθήνα έχει ισχυρές πιθανότητες να κερδίσει με βάση το Διεθνές Δίκαιο και σε ποια οι ελληνικές απόψεις έχουν κάποιες αδυναμίες που θα μπορούσε η τουρκική πλευρά να εκμεταλλευθεί», μας κάνει να καθόμαστε σε αναμμένα κάρβουνα. Διότι επί σαράντα και πλέον χρόνια έχουμε κρύψει τις όποιες αδυναμίες εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας. Τώρα για ποιον λόγο ανακαλύψαμε αδυναμίες; Μάλλον οφείλει μία πειστική εξήγηση ο κ. Γεραπετρίτης.

Διαφορές

Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει ότι ποτέ δεν θα παραιτηθεί από casus belli στο Αιγαίο ούτε από τη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας». Και αυτό δεν το λέει μόνο ο Ερντογάν, αλλά το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην Τουρκία. Τουναντίον η Τουρκία συνεχίζει να κάνει λόγο για μαξιμαλιστικές επιδιώξεις της Ελλάδας. Δηλαδή οι Τούρκοι θεωρούν μαξιμαλιστική επιδίωξη την «πλήρης επήρεια» των νησιών. Κι όμως είναι αυτό ακριβώς που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 στο άρθρο 121 του UNCLOS.

Αυτή τη στιγμή το Δίκαιο της Θάλασσας το έχουν προσυπογράψει 164 χώρες (από τις 193 του ΟΗΕ), συν ένα «κράτος παρατηρητής (η Παλαιστίνη), συν την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά. Υπάρχουν άλλα 14 κράτη που έχουν υπογράψει την Συμφωνία, αλλά δεν την έχουν επικυρώσει, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, οι οποίες όμως δέχονται το UNCLOS πλέον ως εθιμικό Δίκαιο. Και τέλος υπάρχουν 15 χώρες που ούτε το έχουν υπογράψει ούτε το έχουν επικυρώσει. Ανάμεσα τους το Ισραήλ, το οποίο όμως σε γενικές γραμμές ευθυγραμμίζεται με τις προβλέψεις του – και η Τουρκία, η οποία ΔΕΝ το δέχεται καθόλου. Μάλιστα με την τακτική της Τουρκίας δεν συμφωνούν ούτε αυτοί που δεν το έχουν υπογράψει, ή δεν το έχουν κατακυρώσει.

Ακόμη και για το Καστελόριζο για το οποίο οι Τούρκοι έχουν σηκώσει μεγάλο θόρυβο χρησιμοποιούν ένα χάρτη του 2007 που συντάχθηκε με τη χρηματοδότηση της Ισπανικής Κυβέρνησης από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης. Και περιλαμβάνει πλήρη επήρεια του Καστελόριζου. Ο Χάρτης αυτός ΔΕΝ είναι “επίσημο” κείμενο της ΕΕ, αλλά συμπεριελήφθη στα ιδρυτικά ντοκουμέντα της ΕΕ μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009. Το πρώτο μισό του 2014, κατά την Ελληνική Προεδρία στην ΕΕ, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, ζήτησε από την ΕΕ να εξετάσει και να παρουσιάσει τους χάρτες με τα όρια της Ευρωπαϊκής ΑΟΖ συνολικά. Αυτή η επεξεργασία ολοκληρώθηκε ένα χρόνο αργότερα, στις αρχές του 2015 και παρουσιάστηκε τότε από την Κομισιόν. Στην Ανατολική Μεσόγειο δίνει – κι αυτός – πλήρη επήρεια στο Καστελόριζο!