ΓΑΖΑ: Η εκεχειρία καρκινοβατεί, ο λιμός καραδοκεί

Συμπληρώθηκαν ήδη πέντε μήνες από όταν ξεκίνησε η πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ και το φώς στο τούνελ της πολυπόθητης εκεχειρίας διαρκείας τρεμοπαίζει δίχως να μπορεί κανείς να προβλέψει με σιγουριά, αν θα σταματήσει –και για πόσο– η αιματοχυσία.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Μπορεί η στενή χερσαία λωρίδα των 140 τετραγωνικών μιλίων να είναι το θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων που διεξάγουν οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ, αλλά περίπου 350 χιλιόμετρα δυτικότερα της Γάζας, η πρωτεύουσα της γειτονικής Αιγύπτου, το Κάιρο, αποτελεί το θέατρο ενός άλλου, διπλωματικού πολέμου. Αυτός διεξάγεται μεταξύ των εμπολέμων και με μεσολαβητές την «οικοδέσποινα» των διαπραγματεύσεων Αίγυπτο, τις ΗΠΑ που συμπαρίστανται στο Ισραήλ ΗΠΑ και το φίλα προσκείμενο στη Χαμάς εμιράτο του Κατάρ.

Στόχος της τρόικας των διαμεσολαβητών είναι να επιτευχθεί μία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ει δυνατόν πριν από την έναρξη του φετινού Ραμαζανιού που ξεκινάει την Κυριακή 10 Μαρτίου (ή τη Δευτέρα 11/3), αλλά όσο δεν βρίσκεται κοινή συνισταμένη στο μείζον θέμα των Ισραηλινών ομήρων, αυτή η συμφωνία είτε δεν θα έρθει ποτέ είτε θα είναι θνησιγενής από τα… γεννοφάσκια της. Για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου οι απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς αποτελεί θέμα πολιτικής επιβίωσης, έχοντας μάλιστα την πίεση του ακροδεξιού υπουργού Εθνικής Ασφαλείας της χώρας. Ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ –περί ου ο λόγος– απαιτεί να δοθεί εντολή τερματισμού των διαπραγματεύσεων που αφορούν την επίτευξη προσωρινής εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας, υποστηρίζοντας ότι το Ισραήλ θα πρέπει να προχωρήσει σε «νέα φάση» των στρατιωτικών επιχειρήσεων με «σφοδρές μάχες». Για την ώρα ο Νετανιάχου προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της σκληρής γραμμής και μίας προσέγγισης που αφήνει μισάνοιχτο έναν «φεγγίτη συνεννόησης με τον… εχθρό, υπό την προϋπόθεση ότι η Χαμάς θα ενημερώσει το Τελ Αβίβ για τα ονόματα των απαχθέντων που βρίσκονται ακόμη εν ζωή και κρατούνται όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας.

Πού κολλάει η διαπραγμάτευση

Εκεί είναι, όμως, που κολλάνε προς ώρας τουλάχιστον οι διαπραγματεύσεις, καθώς από τα χείλη υψηλόβαθμων στελεχών της Χαμάς όπως ο Μπάσεμ Ναΐμ εκφράζεται ο ισχυρισμός ότι οι αιχμάλωτοι κρατούνται από διάφορες ομάδες και σε διαφορετικές τοποθεσίες, εμ αποτέλεσμα η παλαιστινιακή οργάνωση να μην γνωρίζει(;) με ακρίβεια ποιοι από τους ομήρους είναι σώοι και αβλαβείς και ποιοι δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή είτε επειδή σκοτώθηκαν από τα ισραηλινά πλήγματα είτε επειδή πέθαναν από την πείνα. Σύμφωνα με το μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Οσάμα Χαμντάν, η παλαιστινιακή οργάνωση θα συναινέσει στην κήρυξη εκεχειρίας μόνο αν ικανοποιηθούν οι όροι του τερματισμού των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων και η πλήρης αποχώρηση των στρατευμάτων από τη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και η επιστροφή των εκτοπισμένων στις περιοχές που εγκατέλειψαν, ιδίως στο βόρειο τμήμα. Μόνο τότε – διαμηνύεται από τη Χαμάς– θα υπάρξει εκεχειρία στη Γάζα και θα καταστεί δυνατή οποιαδήποτε ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατούμενους.

Την δική της προσπάθεια κάνει και η Ουάσινγκτον πιέζοντας –όχι φορτικά πάντως– το Τελ Αβίβ να διευκολύνει την κατάσταση για τους εγκλωβισμένους αμάχους της Γάζας, καταθέτοντας παράλληλα ένα αναθεωρημένο σχέδιο προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την κατάπαυση του πυρός, το οποίο ζητά «άμεση κατάπαυση του πυρός για περίπου έξι εβδομάδες στη Γάζα μαζί με την απελευθέρωση όλων των ομήρων».

Φονική πείνα προ των πυλών

Όσο οι συζητήσεις για εκεχειρία στην εμπόλεμη Γάζα καρκινοβατούν, σε ελάχιστο χρόνο από σήμερα οι ζωές των εκατομμυρίων αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας δεν θα απειλούνται μόνο από τις σφαίρες και τις βόμβες αλλά και από ένα γενικευμένο λιμό. Η ζοφερή αυτή εξέλιξη θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτη από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, καθώς είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη η πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια ενώ οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις που θα μπορούσαν να θρέψουν τον πολιορκούμενο πληθυσμό έχουν υποστεί τεράστια καταστροφή.

Ξεκινώντας από το τελευταίο, ενδεικτικά του μεγέθους της καταστροφής είναι τα στοιχεία που παρουσίασε πριν από μερικά 24ωρα ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, ο Μαουρίτσιο Μαρτίνα. Απευθυνόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Μαρτίνα είπε ότι η πλέον πιθανή εξέλιξη είναι να έχει κατακρημνιστεί η αγροτική παραγωγή στο βόρειο τμήμα της Γάζας μέχρι τον Μάιο. Και πώς να αποτραπεί αυτό το ολέθριο σενάριο όταν με μέχρι και τις 15 Φεβρουαρίου το 46,2% των γεωργικών εκτάσεων στη Λωρίδα της Γάζας είχε αφανιστεί, κτίρια που αξιοποιούνται για την αγροτική παραγωγή αλλά το ένα τέταρτο των πηγαδιών έχουν καταστραφεί, το μεγαλύτερο μέρος του ζωικού κεφαλαίου –το 70% των αγελάδων και άλλων εκτρεφόμενων ζώων– έχει απολεσθεί, ενώ το 97% των υπογείων υδάτων δεν είναι πλέον πόσιμο.

Υπό αυτές τις τραγικές συνθήκες, το… μάννα οι πεινασμένοι και διψασμένοι κάτοικοι της Γάζα το περιμένουν όχι εξ ουρανού αλλά από τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις που όμως κατ’ ουσίαν δεν… επιχειρούν. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Γραφείου Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA), Φιλίπ Λαζαρινί, η βοήθεια που έφτασε στη Λωρίδα της Γάζας τον Φεβρουάριο ήταν μειωμένη κατά 50% σε σχέση με την αντίστοιχη του Ιανουαρίου.

Άλλοι αξιωματούχοι του ΟΗΕ υπογραμμίζουν ότι στην γειτονική της Γάζας Αίγυπτο βρίσκονται σχεδόν 1.000 φορτηγά με 15.000 τόνους τροφίμων έτοιμα να μετακινηθούν, με τους εκπροσώπους του Ισραήλ να αντιτείνουν ότι δεν είναι η χώρα του που εμποδίζει την επισιτιστική βοήθεια αλλά «ο οργανισμός και η ανικανότητα των υπηρεσιών του να οργανώσουν τις παραδόσεις βοήθειας “αποτελεσματικά”». Πάντως Ο τελευταίος ισχυρισμός ελέγχεται, πάντως, για την αλήθεια του καθώς μόλις την περασμένη εβδομάδα ισραηλινά πυρά έπεσαν εν μέσω διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στοιχίζοντας τη ζωή σε 115 ανθρώπους. Όσο για τα 36.000 γεύματα έριξαν στη Λωρίδα της Γάζας αμερικανικά και ιορδανικά αεροσκάφη κατά την διάρκεια κοινής επιχείρησης με την Ιορδανία, ήταν καλοδεχούμενα αλλά γίνεται εύκολα κατανοητό αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό της εντεινόμενης ανθρωπιστικής-επισιτιστικής κρίσης στην περιοχή.