Γραμμή πυρός: Καλοί οι «πράσινοι», λείπουν οι «μπλε»

Πολλοί έχουν θέσει με εμφατικό τρόπο το ερώτημα για το τι κοινό συνδέει τον νυν πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη με έναν από τους προκατόχους του, τον Κώστα Σημίτη.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Συνήθως η απάντηση που δίνεται είναι ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος επί Σημίτη πιστώνεται ως υπουργός Δημόσιας Τάξης την εξάρθρωση της 17Ν, ενώ τώρα ανέλαβε εκ νέου τα ίδιο υπουργείο, που από το 2010 ονομάζεται Προστασίας του Πολίτη. Ίσως και τη Λίνα Μενδώνη, την οποία ακούσαμε για πρώτη φορά ως γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού επί ημερών Σημίτη και τώρα πήρε προαγωγή. Κάποιοι άλλοι μπορεί να θεωρήσουν ως ένα ακόμη κοινό σημείο Μητσοτάκη–Σημίτη τη μανία και των δύο με τον εκσυγχρονισμό του κράτους.

Όμως ένα ακόμη που ενώνει αυτές τις δύο διαφορετικές περιόδους είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε προς μεγάλη έκπληξη των κομματικών της Νέας Δημοκρατίας, να αξιοποιήσει στελέχη που έχουν μεν έντονο τεχνοκρατικό προφίλ αλλά «ψήθηκαν» πολιτικά στο σχολείο της Χαριλάου Τρικούπη, αγνοώντας ως επί το πλείστον τα τεχνολογικώς καταρτισμένα πρόσωπα από τον χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Τα περισσότερα εξ αυτών των στελεχών δήλωναν κεντρώοι εκσυγχρονιστές και αποτέλεσαν μέρος ενός σχεδίου το οποίο δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί από τον Κώστα Σημίτη με την αρωγή του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.

Βουτιά στο παρελθόν

Πάμε πίσω στο σωτήριο έτος 2003. Η Νέα Δημοκρατία προηγείται σταθερά σε όλες τις δημοσκοπήσεις και όλοι θεωρούν ως δεδομένο ότι στις εθνικές εκλογές του 2004 ο Κώστας Καραμανλής θα διαδεχθεί στον πρωθυπουργικό θώκο τον Κώστα Σημίτη, ο οποίος μέχρι το καλοκαίρι του 2003 σκεφτόταν να μεταπηδήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να διαδεχθεί τον Ρομάνο Πρόντι. Ειδικά μετά την επιτυχημένη Σύνοδο Κορυφής της Χαλκιδικής τον Μάιο του 2003. Αυτό βέβαια διότι παρά την είσοδο της χώρας στον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης και την από το παράθυρο είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε., είχε αρχίσει να χάνει την αίγλη του. Ας μη λησμονούμε ότι ήδη είχαν αρχίσει οι καταγγελίες για τις λοβιτούρες του Τσοχατζόπουλου, και για τους εκσυγχρονιστές υπουργούς του, που έμαθαν τα κόλπα σε χρόνο ρεκόρ. Όμως τα κουκιά δεν του έβγαιναν στην Ευρώπη και το καλοκαίρι του 2003 αποφάσισε να κάνει άλλη μία προσπάθεια μπας και γυρίσει το πολιτικό κλίμα. Βασική προϋπόθεση να προκαλέσει ένα σοκ στο κόμμα του, να ετοιμάσει μία νέα γενιά στελεχών από την κοινωνία, ώστε να έχει ένα αφήγημα.

Έτσι ο Κώστας Σημίτης αποφάσισε να προκαλέσει ένα σοκ στο ΠΑΣΟΚ, «απολύοντας» επί της ουσίας τον Κώστα Λαλιώτη από τη θέση του γραμματέα του κόμματος, επιβάλλοντας ως νέο γραμματέα τον τότε υπουργό Δημοσίας Τάξης, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, που ζούσε ημέρες δόξας, καθώς είχε εξαρθρωθεί η 17Ν και τα ηγετικά στελέχη της είχαν βρει στέγη σε ειδική πτέρυγα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού.

Η επιλογή του Χρυσοχοΐδη έγινε καθώς ο κ. Σημίτης είχε γράψει στο περιβόητο μπλοκάκι του τις θέσεις του υπουργού του για βαθιές αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ, ακόμη και στα σύμβολα. Ο κ. Χρυσοχοΐδης είχε κάνει λόγο «για κόμμα που έχει υποστεί πολιτική ανορεξία», ζητώντας ουσιαστική ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ και επανεξέταση της σχέσης του με την κοινωνία. Για να επιτευχθεί αυτό, είχαν αποφασίσει σε συνεννόηση με τον Σημίτη να φτιάξουν ένα νέο μητρώο στελεχών από νέα πρόσωπα που έχουν καλό όνομα στην αγορά και παρέμεναν πιστά στο εκσυγχρονιστικό αφήγημα.

Τότε, τον Ιούλιο του 2003, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ετοιμαζόταν μεθοδικά για να εκτεθεί για πρώτη φορά στις επόμενες εκλογές διεκδικώντας μία θέση στο ελληνικό κοινοβούλιο μέσω της Β΄ Αθήνας. Παρακολουθούσε βέβαια τις εξελίξεις στο τότε κυβερνών κόμμα τού ΠΑΣΟΚ, όμως αυτό που τον ενδιέφερε πρωτίστως ήταν το πώς θα εκλεγεί. Βέβαια, όλος ο μηχανισμός του αειμνήστου πατρός του είχε τεθεί σε κατάσταση συναγερμού.

Στις 3 Ιουλίου του 2003 ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, παρά το γεγονός ότι είχε 59 «αρνητικές» ψήφους (50 λευκά και 9 άκυρα) σε σύνολο 177 μελών της Κεντρικής Επιτροπής, εξελέγη νέος γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, με 118 θετικές ψήφους. Μία από τις πρώτες του κινήσεις ήταν να καλέσει μία μεγάλη διαφημιστική εταιρεία, ώστε να στήσουν μαζί το νέο πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ. Δίχως να πεταχτούν στα σκουπίδια τα σύμβολα, η δημόσια εικόνα και τα συνθήματα. Τότε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ξεχώρισε με το καλημέρα από την ομάδα των διαφημιστών τον Άκη Σκέρτσο. Τότε ήταν που ξεκίνησε και η προσπάθεια της Χαριλάου Τρικούπη να αναδείξει τα νέα τεχνοκρατικά στελέχη.

Όλα αυτά τα στελέχη με νέες ιδέες για τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας, που δήλωναν ως επί το πλείστον κεντρώοι –προφανώς δεν υπέπεσαν στην αντίληψη του κ. Σημίτη, ότι υπάρχουν και άξια τεχνοκρατικά στελέχη και σε άλλα κόμματα, πλην του ΠΑΣΟΚ– έμαθαν την πολιτική στο ΠΑΣΟΚ και χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες θέσεις από τον Γιώργο Παπανδρέου, μη δίνοντας σημασία ότι αποκλήθηκαν ως «κηπουροί».

Την ίδια τακτική

Αν και από το 2003 έχουν περάσει μόλις 17 χρόνια, εν τούτοις οι πυκνές πολιτικές εξελίξεις και τα τρία μνημόνια, μας κάνουν να νομίζουμε ότι ο Χρυσοχοΐδης ανέλαβε γραμματέας του ΠΑΣΟΚ πριν από 30 χρόνια. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν το 2015 εξελέγη αρχηγός της Ν.Δ., άνοιξε το μητρώο στελεχών και είχε ως στόχο να προσκαλέσει στο κόμμα στελέχη της αγοράς, της κοινωνίας, ακόμη και εάν προέρχονταν από άλλους πολιτικούς χώρους. Λίγοι κατανόησαν τότε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολούθησε το πείραμα των Σημίτη–Χρυσοχοΐδη. Στο ΠΑΣΟΚ το πείραμα απέδωσε μετά από έξι χρόνια, καθώς από το 2009 οι μαθητές τού 2003 άρχισαν να αξιοποιούνται σε δημόσιες θέσεις.

Βεβαίως, η νίκη του ΓΑΠ στις εκλογές του 2009 δεν οφειλόταν στα προσόντα των «μαθητών», αφού δεν είχαν ακόμη πεδίο για να αποδείξουν την αξία τους, αλλά στο γεγονός ότι ο Καραμανλής έριξε ουσιαστικά λευκή πετσέτα.

Κάπως έτσι και ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το σχολείο νέων στελεχών που ξεκίνησε από το 2016 αναμένει ότι κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του θα έχει πληθώρα επιλογών σε τεχνοκρατικά στελέχη. Προφανώς, στη σκέψη του τότε ήταν η επιλογή να περιλαμβάνει και νέα στελέχη και από τον χώρο της Ν.Δ. Το 2019 όμως, ως πρωθυπουργός, κάπου ξεχάστηκε…

Ήδη στο ΚΙΝΑΛ ακόμη και σήμερα υπάρχουν πρόσωπα –που κατεβάζουν ιδέες κάνοντας ελκυστικές τις προτάσεις και στη Χαριλάου Τρικούπη σίγουρα πολύ πιο ισορροπημένες και το κυριότερο πιο ρεαλιστικές από ότι του ΣΥΡΙΖΑ–, τα οποία με τον έναν ή άλλο τρόπο έχουν σχέση με το τότε σχολείο.

Βέβαια, από το σχολείο νέων στελεχών, απουσιάζουν στελέχη της ΝΔ, παρά το γεγονός ότι η παράταξη πήρε  το 39,85% έναντι του 8,10% του ΚΙΝΑΛ. Η τάση που επικράτησε μετά τις εκλογές –που συνοπτικά θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι οι άριστοι οι προερχόμενοι από το ΚΙΝΑΛ επικράτησαν αριθμητικά και διοικητικά  των αντιστοίχων της ΝΔ– μπορεί μεν να έδωσε στον Κυριάκο το επιχείρημα ότι επιλέγει τους αρίστους χωρίς κομματικά κριτήρια, δημιούργησε όμως το ερώτημα αν το 39,85% έχει ικανά στελέχη…

Εν προκειμένω, αναφερόμαστε στα τεχνοκρατικά στελέχη που υπάρχουν σε όλο τον κομματικό μηχανισμό της ΝΔ στην επικράτεια, με την επισήμανση ότι από το βράδυ της 7ης Ιουλίου το κόμμα της ΝΔ μπήκε σε καραντίνα χωρίς καν να υπάρχει κορωνοϊός…

Γραμμή πυρός

Όλοι αυτοί οι πρώην «πράσινοι» τεχνοκράτες βρίσκονται στο πλευρό του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αγνοούν τις εσωκομματικές αντιπαραθέσεις –που δεν υπάρχουν, αφού ο κομματικός μηχανισμός της Νέας Δημοκρατίας, όπως προείπαμε, βρίσκεται σε λήθαργο–, δεν μπαίνουν σε τάσεις και ομάδες εντός της Ν.Δ., αφού ήδη ανήκουν στην ηγετική ομάδα του Κυριάκου και λειτουργούν ως «άτυποι γενίτσαροι». Και βεβαίως δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος, αφού καλύπτονται από τον ίδιο τον Κυριάκο.

Έχουν μάθει στο ειδικό πολιτικό σχολείο από το οποίο πέρασαν, ότι ο λαϊκισμός είναι εχθρός του εκσυγχρονισμού. Παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ στο παρελθόν διακρίθηκε για τον λαϊκισμό του. Εν τούτοις, το σχολείο Σημίτη–Χρυσοχοΐδη δίδαξε τους μαθητές του να πάνε κόντρα στον λαϊκισμό. Και γι’ αυτόν τον λόγο ακόμη αρκετά τεχνοκρατικά στελέχη, όπως τα προαναφερόμενα, παρέμειναν πιστά στο ΚΙΝΑΛ και δεν μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Όλοι οι μεταγραφέντες, εκτός του ότι αποτελούν τη γραμμή πυρός του πρωθυπουργού, έχουν ως αποστολή να προσελκύσουν κι άλλα στελέχη που κινούνται στον χώρο του κέντρου, αλλά και της σοσιαλδημοκρατίας. Προφανώς, ο πρωθυπουργός θεωρεί ότι οι ευρισκόμενοι εντός της ΝΔ δεν χρειάζονται προσέλκυση…

Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι: Η προσέλκυση στελεχών θα γίνει επιλεκτικά, από τον χώρο του ΚΙΝΑΛ –που σαν αποτέλεσμα θα έχει τον διεμβολισμό του 8,1% της «πράσινης» παράταξης–, χωρίς αντίστοιχη προσέλκυση από τον χώρο της ΝΔ; Αν γίνει αυτό, πιθανόν ο Κυριάκος να κερδίσει τους «πράσινους» τεχνοκράτες, αλλά ίσως αργότερα όμως να ψάχνει να βρει τους «γαλάζιους»… Ήδη, η ανυπαρξία της κομματικής δραστηριότητας, και ο «εξοστρακισμός» των τεχνοκρατών που βρίσκονται στις τάξεις της ΝΔ, έχουν δημιουργήσει ψυχρότητα σε υψηλόβαθμα και χαμηλόβαθμα στελέχη της παράταξης, που όμως –και πολύ σωστά– λόγω του κορωνοϊού αλλά και των επιτυχημένων κινήσεων του Κυριάκου (Έβρος, οικονομικές ανάσες στους πολίτες κ.λπ.) δεν εκδηλώνονται. Η ψυχρότητα αυτή είναι προσωρινή ή μια αρχική αντίδραση; Θα δείξει…

Ίσως ο Κυριάκος να ακολουθεί τα βήματα του Μακρόν που άλλαξε πολλά από τα στεγανά στην Ευρώπη. Έφερε ακόμη πιο κοντά μετριοπαθείς δεξιούς, φιλελεύθερους, σοσιαλδημοκράτες και πράσινους. Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρακολουθεί με ενδιαφέρον τον τρόπο που απλώθηκε στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας και της Ευρώπης ο Γάλλος πρόεδρος. Ας μην ξεχνάει όμως ότι οι δημοσκοπήσεις για την αποδοχή του Γάλλου Προέδρου έχουν πάρει την κατιούσα…