Η… κολοκυθιά με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες

Με την ενεργειακή κρίση να έχει ξεκινήσει πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά μετά από την έναρξή του να έχει αποκτήσει διαστάσεις χιονοστιβάδας που καταπίνει κρατικούς και οικογενειακούς προϋπολογισμούς, το ζητούμενο για τις εθνικές ηγεσίες ανά την Ευρώπη είναι να κρατήσουν το κεφάλι πάνω από το νερό. Τι γίνεται, όμως, όταν κάτω από το… νερό μπορεί να βρίσκεται η λύση του ενεργειακού προβλήματος τουλάχιστον για την χώρα μας;

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Σύμφωνα με τον Ουίνστον Τσόρτσιλ «πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε». Στις 26 Φεβρουαρίου του 2014, έναν μήνα μετά από την 49η επέτειο του θανάτου του εμβληματικού Βρετανού πρωθυπουργού, ο Έλληνας τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς πέρναγε το κατώφλι του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Στη σύσκεψη που θα ακολουθούσε θα παρουσίαζε ένα σχέδιο αναφορικά με το ενεργειακό «αύριο» της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, ο Μεσσήνιος ανήγγειλε τότε τη διαμόρφωση μίας νέας εθνικής ενεργειακής στρατηγικής που με αφετηρία την έρευνα και αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη Δυτική Ελλάδα θα καθιστούσαν τη χώρα ενεργειακά αυτάρκη, γεωπολιτικά αναβαθμισμένη και κοινωνικά προστατευμένη μέσω της εξασφάλισης της βιωσιμότητας του ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών.

Για να υπάρχει μία τάξη μεγέθους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων μόνο στον Πατραϊκό Κόλπο, στα Ιωάννινα και στο Κατάκολο θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα έως και 150 δισ. ευρώ σε χρονικό ορίζοντα 30ετίας.

Σύμφωνα, δε, με τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες θα εισέρεε από το έτος 2019 στα δημόσια ταμεία, δεδομένου ότι η διεθνής πετρελαϊκή βιομηχανία προσδίδει απίστευτες ωφελιμότητες στις οικονομίες, ακόμα και πριν βγει το πρώτο βαρέλι.

Εξηγώντας τα ανεξήγητα

Τα έφερε έτσι η ζωή που τις εξηγήσεις γιατί αυτό το «αύριο» δεν έγινε πραγματικότητα που έλεγε ο μπαρμπα-Ουίνστον κλήθηκε να τις δώσει μία άλλη φιλελεύθερη κυβέρνηση, αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Έτσι, τον Μάιο του 2020 πρωθυπουργός ων, ο πρόεδρος της Ν.Δ. έλεγε στη Βουλή ότι η συζήτηση για έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου στη χώρα μας είναι περί «όνου σκιάς», επιχειρηματολογώντας ότι με τις άνοδο των τιμών του «μαύρου χρυσού» είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν υπάρχει πραγματικό επιχειρηματικό ενδιαφέρον για νέες εξορύξεις πετρελαίου στην Ελλάδα.

Μετά ακολούθησε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, που επισκεπτόμενος τον Απρίλιο του 2021 την πετρελαιοπαραγωγό Σαουδική Αραβία ξεκαθάρισε ότι:

«Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο, για έναν πολύ απλό λόγο: χρειαζόμαστε 10 με 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό για παράδειγμα από το δικό σας, της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου».

Συμπλήρωσε, δε, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας ότι το Αιγαίο «είναι ένας παράδεισος στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε κόλπο του Μεξικού. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.».

Αλλαγή ρότας

Αυτό που κακώς δεν είχε λογαριάσει –ως όφειλε– η Αθήνα είναι η ενεργειακή εξάρτησή της από τον «ξενοδόχο» Βλαντιμίρ Πούτιν. Την απρονοησία παραδέχτηκε εμμέσως πλην σαφώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης την περασμένη Τετάρτη (23/3) όταν από το βήμα της Βουλής υπογράμμισε ότι η προσοχή της κυβέρνησης «θα επανέλθει στα δυνητικά κοιτάσματα φυσικού αερίου σε Κρήτη και Ιόνιο», συμπληρώνοντας ότι «πρέπει να γνωρίζουμε αν είναι οικονομικά αξιοποιήσιμα» και πως «αυτά σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ και τις διασυνδέσεις αποτελούν τον κορμό του εθνικού μας ενεργειακού μείγματος».

Είναι αναμφίβολα εύλογη και αναγκαία η αλλαγή ρότας στα ενεργειακά της ελληνικής κυβέρνησης η οποία επισημαίνεται και από διεθνή ΜΜΕ (σ.σ. όπως η ηλεκτρονική έκδοσή της γερμανικής εφημερίδας «Handelsblatt»), αφού οι στρατιωτικές εξελίξεις στην βορειοανατολική Ευρώπη αλλάζουν όσα είχαμε ως δεδομένα μέχρι σήμερα.

Η στροφή, όμως, δεν απαντά στο εξίσου εύλογο ερώτημα ούτε γιατί πέρσι την άνοιξη ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας ξόρκιζε την εξόρυξη υδρογονανθράκων, ούτε πώς ξαναέγινε οικονομικά συμφέρουσα η διαδικασία εξόρυξής τους όταν από το Μαξίμου υποστηρίζεται τα τελευταία δύο χρόνια ότι πρόκειται για ασύμφορη οικονομικά και οικολογικά ενεργειακή επιλογή.

Κυρίως δεν απαντά στο γιατί χάθηκε τόσος πολύτιμος χρόνος και γιατί υπήρξε τέτοια αδράνεια που σε αντίθετη περίπτωση και ανεξαρτήτως πολέμου (σ.σ. η ενεργειακή κρίση και ο καλπασμός των τιμών δεν ξεκίνησε με τον πόλεμο, απλώς επιδεινώθηκε με αυτόν) ίσως είχε βάλει τη χώρα στον χάρτη των ισχυρών ενεργειακών παικτών. Το συμπέρασμα δεν είναι δικό μας.

Το λένε τα στοιχεία και οι έρευνες που είχε επικαλεστεί και ο Αντώνης Σαμαράς και τα οποία αποτιμούν την αγοραία αξία των αξιοποιήσιμων ελληνικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε περισσότερα από 400 δισ. ευρώ. Το λένε και τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών που ακολούθησαν το 2017 και το 2018 και τα οποία με τη σειρά τους εντοπίζουν «φλέβες» φυσικού αερίου που σε ποσότητα ξεπερνούν κατά 50 (!!!) φορές την τρέχουσα ετήσια κατανάλωση της Ελλάδας.

Ο γέγονε, γέγονε θα πουν οι οπαδοί της Realpolitik. Υπάρχει όμως μια ουσιαστική και με εθνική διάσταση ένσταση. Αν αυτά τα 8 χρόνια από το 2014 ως σήμερα πήγαν στράφι επειδή ένας πρωθυπουργός και οι επιτελείς του προέβλεψαν λάθος τα μελλούμενα ή υπερεκτίμησαν τις δυνατότητες της χώρας π.χ. να απολιγνητοποιηθεί πολύ γρηγορότερα από ό,τι το κάνει η Γερμανία να το… καταπιούμε και να κοιτάξουμε μπροστά.

Αν, όμως, τελικά αυτό συνέβη για να μην κακοκαρδιστεί ο οξύθυμος γείτονας που ζητά εναγωνίως συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο, τότε τα (προς κατευνασμό;) μπρος-πίσω της πολιτικής ηγεσίας δεν μπορούν να πάνε κάτω αμάσητα…