Καλό καλοκαίρι χωρίς την τρόικα

Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τα ηνία της χώρας ο Αντώνης Σαμαράς σε όλες τις επαφές του με τους ξένους ηγέτες ζητούσε να δοθεί μία ανάσα στη χώρα, προκειμένου να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις, να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της, να εκσυγχρονίσει την κοινωνία και να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της.

Μετά από ένα χρόνο πιέσεων η Ελλάδα θα περάσει ένα ήσυχο καλοκαίρι. Κι αυτό καθώς, με την απόφαση του Eurogroup της Δευτέρας, όχι μόνο εκταμιεύονται προκαταβολικά οι συμφωνημένες δόσεις, αλλά το σημαντικότερο δεν θα υποστεί και το μαρτύριο της αξιολόγησης, όπως χαρακτηριστικά είπε και στην ομιλία του στον ΣΕΒ ο πρωθυπουργός, λίγο μετά τα ευχάριστα νέα που ήρθαν από τις Βρυξέλλες. Η Ελλάδα, λοιπόν, θα πορευθεί δίχως την παρουσία των Τόμσεν-Μορς-Μαζούχ. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τον Οκτώβριο δεν υπάρχει κανένα ενδεχόμενο νέων μέτρων, όπως υποστήριζαν τα στελέχη της αντιπολίτευσης. Πλέον η μπάλα είναι στα πόδια της κυβέρνησης, καθώς δίχως την ασφυκτική πίεση από την τρόικα θα υπάρξει κανονική ροή της χρηματοδότησης, αλλά το σημαντικότερο είναι πως έχει τον κατάλληλο χρόνο, προκειμένου να υλοποιήσει όσα έχουν συμφωνηθεί και να διεκδικήσει η ίδια τον ερχόμενο Οκτώβριο «νέο κούρεμα» του χρέους.

Πριν από ενάμιση χρόνο ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Βασίλης Κορκίδης, αναφερόμενος στις συχνές επισκέψεις της τρόικας, είχε πει πως «όποτε εμφανίζονται οι τροϊκανοί στην Αθήνα, τότε παρατηρείται μεγάλη κάμψη στην κατανάλωση, αφού οι πολίτες φοβούμενοι νέα μέτρα αποφεύγουν να αγοράσουν ακόμη και τα αναγκαία. Παράλληλα αυξάνονται τα λουκέτα στην αγορά». Σε μία εποχή, όπου η αγορά ελπίζει ότι θα κινηθεί λόγω των τουριστών που θα καταφθάσουν από το εξωτερικό, ήταν το καλύτερο τονωτικό πως οι εκπρόσωποι της τρόικας δεν θα εμφανιστούν ούτε για διακοπές στην Ελλάδα.

Η χρηματοδότηση

Σε ό,τι αφορά τη διπλή δόση που εγκρίθηκε, τα πρώτα χρήματα (4,2 δισ. ευρώ) θα φτάσουν στην ΤτΕ τις επόμενες ημέρες, ενώ τα υπόλοιπα 3,3 δισεκατομμύρια θα εκταμιευτούν τον Ιούνιο. Για τερματισμό του γνωστού «θρίλερ» με τις τριμηνιαίες αξιολογήσεις πριν από την έγκριση κάθε δόσης του δανείου, μίλησε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, επισημαίνοντας ότι η τρόικα έκανε ήδη πολύ ευνοϊκή έκθεση. Η τρόικα θα επιστρέψει τον Οκτώβριο, είπε ο πρωθυπουργός από το βήμα του ΣΕΒ. Μέχρι τώρα η επιστροφή της τρόικας ήταν προγραμματισμένη για τον Ιούνιο μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης τον Απρίλιο.
«Έχουμε ήδη εξασφαλίσει ότι η χρηματοδότηση της Ελλάδας –οι περιβόητες δόσεις– θα συνεχιστούν κανονικά», επεσήμανε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε:
«Εξασφαλίσαμε ή εξασφαλίζουμε τώρα όλα τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα για να πάρουμε τις υπόλοιπες δόσεις ως και τη δόση του Ιουνίου. Η τρόικα έκανε ήδη πολύ ευνοϊκή έκθεση και θα σταματήσει αυτό το γνωστό θρίλερ με την εδώ επιστροφή της τρόικας κάθε τρεις μήνες. Μείζων διαπραγμάτευση θα γίνει ξανά τον Οκτώβριο, με τον Προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς. Κι ως τότε ελπίζουμε και πασχίζουμε η εικόνα της χώρας μας να είναι ακόμα καλύτερη».

Περί χαλάρωσης

Φυσικά η Ελλάδα δεν μπορεί να χαλαρώσει, από τη στιγμή που είναι υποχρεωμένη να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και τα προαπαιτούμενα, δηλαδή να προχωρήσει στην απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, στην εφαρμογή της νομοθεσίας για τη διαφθορά, καθώς και με το νομοσχέδιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Σχολιάζοντας την απόφαση του Eurogroup για την Ελλάδα, ο Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε: «Είναι σαφώς μία επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα πάει καλά, αλλά δεν εφησυχάζουμε».

Η απόφαση του Eurogroup ήρθε λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση της έκθεσης της Κομισιόν, η οποία προϊδεάζει για ανάγκη λήψης νέων μέτρων, ύψους περίπου 8 δισ. ευρώ, τη διετία 2015-16, προκαλώντας ποικίλα σχόλια στον εγχώριο και διεθνή Τύπο περί αποδοτικότητας και επιτυχίας του ελληνικού προγράμματος. Ειδικότερα, η Επιτροπή επεσήμανε ότι, στο πλαίσιο της σημερινής οικονομικής συγκυρίας, θα απαιτηθούν ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του πρωτογενούς πλεονάσματος πρόσθετα μέτρα που θα αναλογούν στο 1,8% του ΑΕΠ το 2015 και στο 2,2% του ΑΕΠ το 2016.

Πάντως το υπουργείο Οικονομικών έσπευσε να καθησυχάσει, επισημαίνοντας σε σχετική ανακοίνωση ότι «το μνημόνιο συνεργασίας που επικαιροποιήθηκε δεν έχει καμία αναφορά σε συγκεκριμένο ύψος νέων μέτρων για το 2015-16. Το αντίθετο, έχει σαφείς αναφορές στις καλύτερες από τις εκτιμήσεις επιδόσεις της χώρας».

Αναμφίβολα, πέρα από τις καθησυχαστικές δηλώσεις των παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών, δημιουργούνται ερωτηματικά για το ποια είναι η αλήθεια για τα πλεονάσματα και τα ελλείμματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία, στα 330 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε το πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στο πρώτο τετράμηνο του έτους, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 3,6 δισ. ευρώ.
Το σημαντικότερο στοιχείο όμως είναι η «μαύρη τρύπα» στα έσοδα προ φόρων κατά 473 εκατ. ευρώ.

Το μυστικό στη συγκράτηση του πρωτογενούς ελλείμματος είναι ότι το διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου αποφασίστηκε μεγάλη μείωση των πρωτογενών δαπανών κατά 1,45 δισ. ευρώ. Το ανησυχητικό για την κυβέρνηση είναι η επιστροφή των πρωτογενών ελλειμμάτων από τον Απρίλιο, με την παράλληλη υστέρηση των εσόδων στα 473 εκατ. ευρώ.

Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και οι συνεργάτες του επισημαίνουν πως η συνολική αξιολόγηση της οικονομίας θα γίνει τον Οκτώβριο, οπότε υπάρχει ο χρόνος για να αλλάξει το περιβάλλον και να μη χρειαστούν νέα μέτρα για τη διετία 2015-2016, καθώς εκτιμούν ότι όλες οι δράσεις θα αποδώσουν.

Το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση κερδίζει πολύτιμο πολιτικό χρόνο μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, αλλά δεν έχει γίνει καμία απολύτως προσπάθεια να το περάσει στην κοινωνία.
Τα δημοσιονομικά στοιχεία της περιόδου Ιανουαρίου-Απριλίου, που δημοσιεύτηκαν προ ημερών από το υπουργείο Οικονομικών και την Τράπεζα της Ελλάδος, ναι μεν διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους, ωστόσο διαπιστώνουν την ύπαρξη πρωτογενών ελλειμμάτων στον κρατικό προϋπολογισμό. Το ενδιαφέρον είναι ότι η ΤτΕ αποκαλύπτει τον εκτροχιασμό των δημοσίων οικονομικών κατά τη διάρκεια του 2013, αφού για την περίοδο α΄ τετραμήνου 2012/2013 επισημαίνει ότι το πρωτογενές έλλειμμα αυξήθηκε έξι φορές, πιστοποιώντας τη δραματική επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών κατά τη διάρκεια του 2013.

Του Μιχάλη Κωτσάκου