ΚΛΑΔΟΣ HORECA: Οι υψηλοί έμμεσοι φόροι κόβουν το οξυγόνο της βιώσιμης ανάπτυξης

Κοντεύει να συμπληρωθεί μια τετραετία από το 2019 που οι επιχειρήσεις έχουν περάσει σταδιακά από τον αστερισμό της υπερφορολόγησης στην εποχή της ελάφρυνσης των βαρών. Φαίνεται ωστόσο ότι αυτή πραγματικότητα δεν έχει αγγίξει όλους τους κλάδους του εγχώριου επιχειρείν.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Στους αδικημένους αυτής της συνθήκης ανήκει –βάσει στοιχείων– ο κλάδος της Φιλοξενίας και της Εστίασης που παρά το βαρύ πλήγμα που δέχτηκε τη διετία της πανδημικής κρίσης λόγω απανωτών lockdown συνεχίζει να αντιμετωπίζει την… πανδημία των έμμεσων φόρων με τους οποίους επιβαρύνεται. Αυτό είναι εν πολλοίς το βασικό εύρημα της μελέτης που διενήργησε το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και η οποία παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στη φετινή HORECA, την έκθεση που αφορά τον επιχειρηματικό κόσμο που δραστηριοποιείται στα ξενοδοχεία (ΗΟtels), την εστίαση (Restaurants) και την τροφοδοσία (CAtering).

Ειδικότερα, οι αναλυτές του ΙΟΒΕ έκαναν μία συγκριτική μελέτη της έμμεσης φορολογίας στην οποία υπόκεινται οι εταιρείες του κλάδου HORECA στη χώρα μας με τον αντίστοιχο δείκτη που επιβαρύνει τους ανταγωνιστές τους από το εξωτερικό. Τι έδειξε το crash test;

>> ΔΙΑΜΟΝΗ-ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ: Ο ισχύων ΦΠΑ του 13% κατατάσσει την Ελλάδα στο πρώτο σκαλί του βάθρου με την υψηλότερη έμμεση φορολόγηση, όταν μια εξάδα ανταγωνιστριών τουριστικά χωρών λειτουργούν με αισθητά ευνοϊκότερη φορολογική επιβάρυνση. Συγκεκριμένα, ο ΦΠΑ στην Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία είναι στο 10%, στις νησιωτικές Κύπρο και Μάλτα στο 9% και στο 7%, αντίστοιχα, στην Τουρκία στο 8%, ενώ στην Πορτογαλία μόλις στο 6%. Θυμίζεται ότι ο ελληνικός ΦΠΑ στη διαμονή παραμένει στο 13% από τον Οκτώβριο του 2015 όταν τον Ιούλιο του 2015 βρισκόταν στο 6%. Επιπρόσθετα, την τελευταία τετραετία (σ.σ. από το 2018) οι ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της φιλοξενίας επιβαρύνονται με φόρο διαμονής ανά διανυκτέρευση το ύψος του οποίου είναι κλιμακωτό αναλόγως της κατηγορίας του καταλύματος διαμονή, αλλά και με τέλος παρεπιδημούντων που ανέρχεται στο 0,5% επί του κύκλου εργασιών της επιχείρησης.

>> ΕΣΤΙΑΣΗ (ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ): Στον κλάδο της εστίασης, τα ελληνικά εστιατόρια «δουλεύουν» με ΦΠΑ 13%, γεγονός που καθιστά τη χώρα μας (μαζί με την Πορτογαλία) δευτεραθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από τη Μάλτα.

>> ΕΣΤΙΑΣΗ (ΚΑΦΕ-ΜΠΑΡ): Οι εγχώριες επιχειρήσεις που προσφέρουν καφέ και αλκοολούχα ποτά «δουλεύουν» με ΦΠΑ 24%, συντελεστής που χαρίζει στην Ελλάδα ακόμη μία πρωτιά και στις επιχειρήσεις προσθέτει ένα εμπόδιο βιώσιμης ανάπτυξης που έρχεται να προστεθεί στο ήδη βεβαρυμμένο λειτουργικό κόστος που προκαλεί η επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης σε αλκοολούχα ποτά και καφέ. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών, αυτός στην χώρα μας αντιστοιχεί σε €2.550/100 lt αιθυλικής αλκοόλης και είναι ο υψηλότερος στην Ε.Ε. σε μονάδες αγοραστικής δύναμης και ο 5ος υψηλότερος σε απόλυτους αριθμούς.

Το δύσκολο στοίχημα

Αν στα παραπάνω προστεθούν η πληθωριστική-ενεργειακή ακρίβεια (βλ. ανατιμήσεις αγαθών, υπερδιπλασιασμός λειτουργικού ενεργειακού κόστους, σημαντική αύξηση ενοικίων στα καταστήματα) καθώς και η αύξηση και του μισθολογικού κόστους, τότε σκιαγραφείται μια εικόνα σημαντικών «στοιχημάτων» που καλείται ο κλάδος HORECA να κερδίσει αν θέλει να επιζήσει. Αυτό ωστόσο δεν μπορεί να γίνει δίχως την παρέμβαση της πολιτείας. Γι’ αυτό και οι εκπρόσωποι του κλάδου συνολικά –η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕνΕΑΠ), ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), το Σωματείο Επιχειρήσεων Εστίασης BARECA, η Ένωση Bartenders Ελλάδος και ο θεσμός Athens Bar Show που συμμετέχουν στη Συμμαχία «Στηρίζω HORECA»– επιμένουν να ζητούν τη μείωση της έμμεσης φορολογίας ως μέτρο που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος και θα στηρίξει τις επιχειρήσεις του τομέα. Επιχείρημα-οδηγός τους είναι μέσα σε μία δωδεκαετία (2010-2022) ο ΦΠΑ στην εγχώρια εστίαση έχει αλλάξει ποσοστό 6 φορές και παρόλα αυτά, η μείωση του συντελεστή στο 13% μετά το 2019 οδήγησε έκτοτε σε σημαντική ενίσχυση του κλάδου τόσο σε όρους ρευστότητας όσο και απασχόλησης, γεγονός που αποδεικνύει την αναπτυξιακή ώθηση που μπορεί να δοθεί στην οικονομία και τις επιχειρήσεις από την ελάφρυνση της έμμεσης φορολογίας.

Η συμβολή του τομέα HORECA στην εθνική οικονομία

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η Ελλάδα βρίσκεται στην 1η θέση στην Ε.Ε. ως προς τη συμμετοχή του κλάδου Εστίασης και Φιλοξενίας στην οικονομία, με σημαντική άνοδο μετά το 2010. Ειδικότερα, η συμμετοχή του τομέα στο ΑΕΠ αντιστοιχεί σε ποσοστό 5,3% το 2021, με τις 109.265 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν να παράγουν 13,.57 δισ. ευρώ σε προστιθέμενη αξία για την οικονομία. Παράλληλα, αποτελεί και βασικό εργοδότη στη χώρα αφού ο ξενοδοχειακός κλάδος και εστίαση προσφέρουν περισσότερες από 700.000 άμεσες θέσεις εργασίας, που μαζί με την έμμεση και την προκαλούμενη απασχόληση, φτάνουν να ξεπερνούν το 1.000.000!!! Επί του συνόλου των εργαζομένων της χώρας, το 3,6% απασχολείται σε θέσεις σχετικές με τον ξενοδοχειακό κλάδο –το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό στην Ε.Ε.– ενώ για τον κλάδο της εστίασης το ποσοστό αυτό αγγίζει το 10%, φέρνοντας την Ελλάδα στην πρώτη θέση της λίστας.

Την ίδια στιγμή, οι έμμεσοι φόροι που βαρύνουν εστίαση και διαμονή (όπως ΦΠΑ, Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης σε αλκοολούχα ποτά και καφέ και Φόρος Διαμονής) αντιστοιχούν στο 11% των εσόδων του κράτους από έμμεση φορολογία, ενώ ο τομέας αποδίδει το 6,1% των συνολικών κρατικών φορολογικών εσόδων.