Κλείνει η αξιολόγηση, πολλοί οι αστερίσκοι

Και εγένετο συμφωνία! Ή μήπως όχι; Θα μπορούσαν ίσως οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης να είναι πρόωροι; «Είναι θέμα οπτικής γωνίας», υποστηρίζει κυβερνητικός παράγοντας. Και δεν διστάζει να παραδεχθεί πως η συμφωνία – όταν ολοκληρωθεί– έχει πολλούς αστερίσκους και φυσικά συνέπειες για τους πολίτες της χώρας μας. «Είναι συμβιβασμός», προσθέτει. Ένας συμβιβασμός που αν όμως ολοκληρωθεί επιτυχώς, τότε θα στέψει τον Αλέξη Τσίπρα απόλυτο νικητή του πολιτικού σκηνικού, έστω και αν άτυπα υπογράφει ένα τέταρτο μνημόνιο και μάλιστα διαρκείας. Εξασφαλίζοντας όμως ότι δεν θα χρειαστεί πέμπτο…

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Ο Αλέξης Τσίπρας σε μια μοναδική επίδειξη δύναμης κατάφερε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο αυτό που όλοι οι προηγούμενοι είχαν ονειρευθεί. Να περάσει το ασφαλιστικό και το φορολογικό από τη Βουλή και μάλιστα χωρίς καμία διαρροή, διαψεύδοντας όσους υποστήριζαν πως είχε έρθει το τέλος του. Και μάλιστα με μια παγκόσμια πρωτοτυπία η οποία ψιθυρίζεται πως κρύβει σκοπιμότητες και αλλότριους σχεδιασμούς.

Το ασφαλιστικό κατατέθηκε και ψηφίστηκε χωρίς αναλογιστική μελέτη που να αποδεικνύει τη βιωσιμότητά του. Ένα σχόλιο που αποδίδεται στον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο ίσως να δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης: «Πάρτε μια παράταση και μέχρι τότε θα βρούμε και λύση», λέγεται ότι απάντησε σε επαγγελματική ομάδα η οποία έχασε το ταμείο της. Την επόμενη μέρα, τη Δευτέρα, εξασφάλισε και το πρώτο «ναι» για την αξιολόγηση. Μάλιστα, σε ένα πανηγυρικό Υπουργικό Συμβούλιο ο Έλληνας πρωθυπουργός έσπευσε να προλάβει όσους εξαρχής έλεγαν πως συμφωνία ακόμα δεν υπάρχει, παρά μόνο πλαίσιο συμφωνίας.

Αυτό όμως επιβεβαιώθηκε χθες από Ευρωπαίο αξιωματούχο, ο οποίος από τις Βρυξέλλες σημείωσε την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και της Ελλάδας στο βασικό πακέτο μέτρων, ύψους 5,4 δισ. ευρώ, εξηγώντας πως δεν υπάρχει ακόμα τελική συμφωνία όσον αφορά τις λεπτομέρειες του μηχανισμού αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι επί αυτού του μηχανισμού αναμένεται συμφωνία εντός του Σαββατοκύριακου, ούτως ώστε να νομοθετηθεί την ερχόμενη εβδομάδα. Όπως εξήγησε, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αναμένουν ορισμένες διευκρινίσεις από τις ελληνικές Αρχές, όσον αφορά την «αξιοπιστία» του μηχανισμού αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης.

Όσον αφορά το ύψος της επόμενης δόσης που θα εκταμιευθεί, εφόσον επιτευχθεί συνολική συμφωνία, ο ίδιος κοινοτικός παράγοντας ανέφερε ότι είναι κάτι που θα αποφασιστεί στο Eurogroup της 24ης Μαΐου. Εκτίμησε, ωστόσο, ότι το ποσό της εκταμίευσης θα είναι της τάξης των 10 δισ. ευρώ, καλύπτοντας και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου. Σημείωσε, δε, ότι οι οικονομικές προβλέψεις των ευρωπαϊκών θεσμών για την Ελλάδα είναι «συνετές», βάσει των οποίων τα μέτρα ύψους 5,4 δισ. ευρώ θα οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.

Αστερίσκοι και υποχωρήσεις
Επί της ουσίας τώρα και μέχρι η συμφωνία να σφραγιστεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο, καλό θα ήταν να εστιάσουμε στους αστερίσκους που υπάρχουν. Για παράδειγμα, στην απόφαση του Eurogroup ξεκάθαρα γίνεται αναφορά στον κόφτη σε σχέση με τους μισθούς του δημοσίου. Αυτό κάλλιστα μπορεί να ερμηνευθεί ως συμφωνία για περαιτέρω μειώσεις, εφόσον δεν επιτευχθούν οι στόχοι που ορίζονται. Μέχρι ώρας κανείς δεν το έχει επιβεβαιώσει αλλά ούτε και διαψεύσει.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας η κυβέρνηση πρωτοτυπεί ξανά: παρακάμπτει τη νομοθετική διαδικασία, καταργεί τη Βουλή και δεσμεύεται με Προεδρικά Διατάγματα να διορθώνει τα όποια προβλήματα προκύπτουν και απειλούν την επίτευξη των στόχων. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά πως η κυβέρνηση (αυτή ή η επόμενη) δεν θα κινδυνεύει με διαρροές μιας και οι όποιες μειώσεις (από μισθούς και συντάξεις) ή αυξήσεις (π.χ. φορολογία) θα γίνονται με μια υπογραφή! Και όλα αυτά στα πλαίσια του προληπτικού μηχανισμού που τόσο πολύ χαροποίησε το Μέγαρο Μαξίμου. Σίγουρα χαροποίησε περισσότερο τους δανειστές, οι οποίοι δεν υποχρεούνται πια να δέχονται επιχειρήματα του τύπου «χάνω την πλειοψηφία» από τον εκάστοτε πρωθυπουργό.

Η κυβέρνηση, πάντα σύμφωνα με τη συμφωνία, υποχώρησε από ακόμα μία κόκκινη γραμμή της, εκείνη των κόκκινων δανείων τα οποία απελευθερώνονται με εξαίρεση κάποια μικρά που σχετίζονται με την πρώτη κατοικία. Και αυτή η εξαίρεση είναι προσωρινή. Άλλη μια υποχώρηση της κυβέρνησης είναι και το ταμείο αποκρατικοποιήσεων. Παραδίδονται όλα εν λευκώ και εκείνο είναι το μόνο υπεύθυνο για το τι, πώς και πόσο θα πουληθεί. Η κυβερνητική παρέμβαση κάπου εδώ τελειώνει.

Φυσικά, όλα αυτά τα γνωρίζουν στο Μέγαρο Μαξίμου. Κύκλοι άλλωστε του πρωθυπουργού ευθύς αμέσως μετά το Eurogroup δήλωσαν πως «τις επόμενες ημέρες η ελληνική πλευρά σε συνεργασία με τους θεσμούς θα ολοκληρώσουν το σύνολο των τεχνικών λεπτομερειών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του staff level agreement. Στη συνέχεια θα το παραδώσουν στους υπουργούς Οικονομικών του Eurogroup». Γιατί μόνο αν αυτά εγκριθούν θα ισχύσει η συμφωνία… Το επιχείρημα δε για τον προληπτικό μηχανισμό είναι πως αυτός ναι μεν υπάρχει αλλά… δεν θα ενεργοποιηθεί γιατί δεν θα χρειαστεί. Αυτό και μόνο.

Το χρέος
Για πρώτη φορά οι απαραίτητες ενέργειες για την ελάφρυνση του χρέους διατυπώνονται ρητά και καθορίζουν μια συγκεκριμένη διαδικασία σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Αυτό υποστηρίζει η κυβέρνηση. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά και στα όσα το Eurogroup ανακοίνωσε: «Το Eurogroup είναι έτοιμο να εξετάσει αν καταστεί απαραίτητο επιπλέον μέτρα προκειμένου οι χρηματοδοτικές ανάγκες να καταστούν βιώσιμες». Γενικά και αόριστα λοιπόν οι δανειστές λένε πως ίσως και αν χρειαστεί θα δουν τι θα κάνουν. Την στιγμή μάλιστα που το ΔΝΤ ζητά εδώ και τώρα απομείωση του χρέους καθώς δεν είναι βιώσιμο. «Δεν είναι καιρός τώρα», απαντά η Γερμανία και πετά την μπάλα στην εξέδρα αναβάλλοντας την ουσιαστική συζήτηση για μετά το 2018.

Θα πρέπει εδώ πάντως να σημειωθεί πως –επίσης με αστερίσκους– υπέρ μιας λύσης για το χρέος τάχθηκε και ο Μάρτιν Σουλτς. «Η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση του χρέους. Δεν μπορούμε άλλο να κόβουμε μισθούς και συντάξεις. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα μέσα στο 2015 έφτασε σε πρωτογενές πλεόνασμα», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην εκπομπή «Global Conversation» στο Euronews.

Για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και την εν εξελίξει διαπραγμάτευση, ο κ. Σουλτς έδωσε τρεις πολύ σύντομες απαντήσεις. «Καταρχήν, τη Δευτέρα νομίζω ότι βρήκαμε έναν καλό τρόπο για να λύσουμε τα τρέχοντα προβλήματα. Δεύτερον, νομίζω ότι χρειαζόμαστε ελάφρυνση του χρέους και είναι η πρώτη φορά που το συζητήσαμε αυτό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διστάζει να το συζητήσει αυτό, ακόμα και η Γερμανία είναι ανοικτή προς συζήτηση. Ανήκω σε ένα κόμμα που είναι μέλος της γερμανικής κυβέρνησης. Στηρίζουμε απόλυτα μια τέτοια συζήτηση και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας δεν έχει αντιταχθεί σε αυτήν τη θέση.

»Τρίτον, πρέπει να σταματήσουμε να απαιτούμε συνέχεια περισσότερες θυσίες. Δεν μπορούμε άλλο να κόβουμε μισθούς και συντάξεις. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα μέσα στο 2015 έφτασε σε πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι οι θυσίες που απαιτήσαμε από τους Έλληνες άρχισαν τώρα να αποδίδουν καρπούς».

Στην ερώτηση αν θεωρεί ότι τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα ήταν υπερβολικά, ο Μ. Σουλτς απάντησε: «Ξέρετε πολύ καλά ότι ποτέ δεν ήμουν υπέρμαχος αυτών των μέτρων λιτότητας. Η εξυγίανση του προϋπολογισμού, η αναδιάρθρωση του χρέους είναι αναγκαία, αλλά εάν δεν έχεις οικονομική ανάπτυξη ή απασχόληση που να αυξάνει το εθνικό εισόδημα, δεν πρόκειται να διορθώσεις την κατάσταση μακροπρόθεσμα».