Κριστίν Λαγκάρντ: Προσωπικό τεστ η διατήρηση των επιτοκίων στα ύψη

Μια μέρα πριν το ζοφερό μήνυμα της Κριστίν Λαγκάρντ ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων συσφίγγουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες «όπως ποτέ ξανά», η επικεφαλής της ΕΚΤ ήταν στο Μαρακές και συζητούσε κάτω από τον νυχτερινό ουρανό επί σχεδόν μια ώρα με τον διοικητή της Τράπεζας της Γαλλίας Βιλερουά ντε Γκαλό.

Το αν συζήτησαν ή όχι την απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου για την αύξηση των επιτοκίων-μια απόφαση για την οποία ο ίδιος δεν ήταν ενθουσιασμένος- δεν είναι σαφές, αλλά το ύφος της συνάντησης είναι ενδεικτικό της προσέγγισής της στις τετ-α-τετ συναντήσεις της με τους 25 συναδέλφους της στο Διοικητικό Συμβούλιο. Όπως σημειώνει το Bloomberg, η επένδυση τέτοιου χρόνου και ενέργειας, μετά από τέσσερα εξαντλητικά χρόνια στην εξουσία, θα παραμείνει κρίσιμη καθώς η βασιλεία της Λαγκάρντ εισέρχεται σε μια τεταμένη φάση.

Η ΕΚΤ επιβεβαίωσε την Πέμπτη ότι μετά από μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία αύξησης του κόστους δανεισμού, σχεδιάζει να διατηρήσει τη συμπίεση στη ζώνη του ευρώ για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.

Με τον πληθωρισμό στα ύψη, την παραγωγή να συρρικνώνεται ή να αυξάνεται μόλις και μετά βίας, τη δημοσιονομική συμπίεση, τις κρίσιμες εκλογές και τους πολέμους που μαίνονται σε κοντινή απόσταση, η συμβολή των πολιτικών και οικονομικών κύκλων θέτει την πρόεδρο της ΕΚΤ στο επίκεντρο του ελέγχου της κεντρικής τράπεζας.

Η Λαγκάρντ, η οποία ακολουθεί το μάντρα της παγκόσμιας πολιτικής, θα πρέπει να μετατοπίσει τα γρανάζια ενός δυσκίνητου θεσμού από τον ακτιβισμό στην εγρήγορση. Εν τω μεταξύ, γνωρίζει ότι η ανεξάρτητη ΕΚΤ είναι ένα παιχνίδι για τους πολιτικούς – έχοντας διατελέσει υπουργός Οικονομικών σε μια κυβέρνηση που προσπάθησε να παρέμβει σε αυτήν.

“Η ηγεσία μιας κεντρικής τράπεζας και ενός υπουργείου Οικονομικών παρουσιάζουν το καθένα τις δικές του μοναδικές προκλήσεις”, δήλωσε στο Bloomberg η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν, προσθέτοντας ότι είναι “τιμή” να αποκαλεί τη Λαγκάρντ φίλη και συνάδελφο. “Καμία από τις δύο δουλειές δεν είναι εύκολη, ιδίως εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας και της επακόλουθης οικονομικής αναστάτωσης ή μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης που διαχέεται πέρα από τα σύνορα”.

Πολλοί αξιωματούχοι, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή οι διαβουλεύσεις της ΕΚΤ είναι εμπιστευτικές, έδωσαν πληροφορίες για το πώς η Λαγκάρντ θα αντιμετωπίσει τις δημόσιες προκλήσεις και θα συγκρατήσει τους συναδέλφους της.

Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι η πρόεδρος, στα μισά της θητείας της, αντιμετωπίζει μια δύσκολη περίοδο, ακόμη και μετά από χρόνια καταπολέμησης των κρίσεων και του πληθωρισμού. Επιπλέον υπάρχει και η κλιματικής αλλαγής, η αναδιάταξης των αλυσίδων εφοδιασμού και η γήρανσης της κοινωνίας.

 

Το να κρατήσει τους συναδέλφους της συγκεντρωμένους είναι πιθανό να απασχολήσει πλήρως τη Λαγκάρντ. Παρόλο που έχει επιτύχει μεγαλύτερη δημόσια πειθαρχία από τον προκάτοχό της Μάριο Ντράγκι – του οποίου το στυλ να κάνει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο αποξένωσε όσους είχαν διαφορετικές απόψεις – είναι δύσκολη υπόθεση.

Η πρόεδρος το έχει καταφέρει αυτό βάζοντας τον εαυτό της στο επίκεντρο του διαλόγου μεταξύ των αξιωματούχων, μιλώντας τακτικά μαζί τους ξεχωριστά – μέσω τηλεφώνου, για καφέ, επισκεπτόμενη μαζί ένα μουσείο ή ακόμη και παίζοντας γκολφ.

“Η Λαγκάρντ προσπαθεί να έχει συναίνεση και είναι πρόθυμη να ξοδέψει αρκετό χρόνο για να την πετύχει”, δήλωσε το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, Γιάννης Στουρνάρας.

Οι αξιωματούχοι αναφέρονται στη γοητεία της σε τέτοιες στιγμές, που διακόπτονται από χαμόγελα και αγκαλιές. Λειτουργεί καλά, αλλά χρειάζεται προσπάθεια.

Αυτές οι συζητήσεις την αφήνουν να ψυχανεμιστεί το κλίμα, διασφαλίζοντας ότι οι προτάσεις που προετοιμάζουν η ίδια και ο επικεφαλής οικονομολόγος της, Φιλιπ Λέιν, σε στενή συνεργασία, αντικατοπτρίζουν αυτό που μπορεί ρεαλιστικά να συμφωνηθεί.

Στις συνεδριάσεις της ΕΚΤ, η Λαγκάρντ ενθαρρύνει ενεργά τους συναδέλφους της να δίνουν προσοχή. Αλλά οι αξιωματούχοι αναφέρουν επίσης τις περιπτώσεις που το ύφος της μπορεί να ενοχλήσει: Μια φορά τους είπε να σταματήσουν να κοιτάζουν τα τηλέφωνα και σε μια άλλη πρόσφατη περίπτωση, μάζεψε τις συσκευές για να αποτρέψει τις διαρροές.

Συνολικά, αναγνωρίζεται ότι η προσέγγισή της αποπνέει κύρος, ενώ διασφαλίζει ότι όλοι θα έχουν λόγο. Έχει επίσης ενσταλάξει περισσότερο ομαδικό πνεύμα σε μια ομάδα της οποίας η γκρίνια για τον Ντράγκι το 2019 μόλις και μετά βίας μπορούσε να συγκρατηθεί.

Η σκληρή έκβαση της συνεδρίασης της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο ήταν η πρώτη επί Λαγκάρντ που προκάλεσε συγκρίσεις με την εποχή Ντράγκι, υπογραμμίζοντας πόσο δύσκολο θα είναι το έργο της για να διατηρήσει την τάξη.

Η επίρριψη ευθυνών στην ΕΚΤ για τον επίμονο πληθωρισμό, τις παραπαίουσες οικονομίες ή το υψηλό κόστος δανεισμού είναι πιθανό να αποτελέσουν έναν διαρκή πειρασμό πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο.

 

Στην Ιταλία είναι ήδη μια καθημερινή συζήτηση. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι στις 17 Οκτωβρίου, παραπονέθηκε ότι τα υψηλότερα επιτόκια περιορίζουν τον προϋπολογισμό της.

Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει και αλλού. Όταν οι υπουργοί Οικονομικών συναντήθηκαν στην Ισπανία μετά την αύξηση των επιτοκίων στις 14 Σεπτεμβρίου, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμπέρ δήλωσε «αρκετά!»

Εντός της συνάντησης, και παρουσία της Λαγκάρντ, ο ίδιος και ο Γερμανός ομόλογός του, Κρίστιαν Λίντνερ προειδοποίησαν ότι οι ανησυχίες για το κόστος ζωής θα μπορούσαν να ωθήσουν τα εξτρεμιστικά κόμματα.

Η ίδια η Γερμανία αντιμετωπίζει μια κρίσιμη χρονιά, με τις εκλογές του Σεπτεμβρίου σε τρία ανατολικά κρατίδια, όπου μπορεί να κερδίσει η λαϊκιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία. Ο πληθωρισμός εκεί κορυφώθηκε πάνω από το 11% πριν από ένα χρόνο, αλλά τα γκρινιάρικα μέσα ενημέρωσης με επικεφαλής την ταμπλόιντ Bild είχαν ήδη στοχοποιήσει τη Λαγκάρντ καθώς οι τιμές άρχισαν να αυξάνονται.

Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί επέκρινε επανειλημμένα τις πολιτικές της όταν ήταν στην εξουσία και αμφισβήτησε ακόμη και την ανεξαρτησία της.

Ως υπουργός Οικονομικών του, η Λαγκάρντ τον Δεκέμβριο του 2008, τρεις μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, είπε ότι οι αξιωματούχοι “δεν τα πήγαν άσχημα”, αν και “σε ορισμένες περιπτώσεις ευχόμασταν να είχαν προχωρήσει λίγο πιο γρήγορα”. Λίγες εβδομάδες αργότερα παρατήρησε ότι “είμαι βέβαιη ότι η ΕΚΤ θα εκτιμήσει ότι ο πληθωρισμός είναι υπό έλεγχο και ότι η ανάπτυξη είναι το κλειδί”.

Η Λαγκάρντ μιλούσε τότε από άλλο πόστο, αλλά αυτή η προϊστορία κάνει πιο κατανοητές τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί.

“Η ατζέντα ενός υπουργού Οικονομικών είναι ευρεία αλλά πιο ρηχή”, δήλωσε ο Σλοβάκος διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σλοβακίας Πέτερ Καζιμίρ, ο οποίος όπως και η ίδια, είχε προηγουμένως αυτή τη θέση. “Είναι αρκετά μεγάλη προσαρμογή όταν στη συνέχεια βρίσκεσαι σε μια κεντρική τράπεζα όπου η εστίασή σου είναι στενή αλλά πολύ, πολύ βαθιά”.

 

Η Λαγκάρντ ήταν δικηγόρος πριν μεταπηδήσει στην πολιτική και στη συνέχεια ηγηθεί του ΔΝΤ, αλλά οι συνάδελφοί της σέβονται το εύρος της εμπειρίας της.

“Μπορείς να είσαι εξαιρετική οικονομολόγος και να καταστρέψεις μια οικονομία”, δήλωσε ο Στουρνάρας, ο Ελληνας πρώην υπουργός Οικονομικών. “Η κρίση είναι το νούμερο 1 προσόν”.

 

Ένα από τα πλεονεκτήματα της Λαγκάρντ που περιγράφουν οι αξιωματούχοι είναι ότι το κυβερνητικό της υπόβαθρο την οδηγεί στο να προτιμά τον πραγματισμό έναντι του δόγματος. Η Γέλεν αναφέρει την “ικανότητά της να οικοδομεί παγκόσμιους συνασπισμούς γύρω από πολύπλοκους, αλλά βαθιά ουσιαστικούς στόχους”.

Μια γρήγορη προσέγγιση της πολιτικής την έχει βοηθήσει να ξεπεράσει τα προβλήματα του παρελθόντος. Ένα παραπάτημα το 2020 – η παρατήρησή της ότι η ΕΚΤ “δεν είναι εδώ για να κλείσει τα spreads”, προκαλώντας την εκτίναξη των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων – προσέφερε ένα πρώιμο μάθημα για τη δύναμη των λέξεων. Στη συνέχεια, κέρδισε την υποστήριξη για ένα έκτακτο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων μέσα σε λίγες ημέρες.

Όταν τα σημάδια πίεσης στις ιταλικές αγορές χρέους επέστρεψαν το 2022, η Λαγκάρντ εξασφάλισε συμφωνία για τη δημιουργία ενός εργαλείου κρίσης που περιόρισε τα spreads και άνοιξε το δρόμο για 10 διαδοχικές αυξήσεις του κόστους δανεισμού.

Εκεί που η ΕΚΤ έχει υποστεί κριτική είναι στην καθυστέρηση που επέδειξε στην αύξηση των επιτοκίων, η οποία συγκρατήθηκε από την επιμονή της Λέιν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα ήταν παροδικές, καθώς και από τις υποσχέσεις να διατηρήσει χαλαρή πολιτική.

 

Στο Μαρακές, η Λαγκάρντ το αντιμετώπισε αυτό, υποστηρίζοντας ότι οι αξιωματούχοι άλλαξαν στάση ήδη από τον Δεκέμβριο του 2021, συμφωνώντας να μειώσουν τις αγορές ομολόγων, ακόμη και αν η άρση αργούσε άλλους επτά μήνες.

Δεδομένης της εκκρεμότητας με τον πληθωρισμό και των αυξανόμενων οικονομικών επιπτώσεων, η ΕΚΤ παραμένει ευάλωτη. Η Λαγκάρντ δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι “οι δύσκολες στιγμές έχουν έρθει”.

Αυτό υποδηλώνει μια πρόκληση στην επικοινωνία με τους πολίτες και τους πολιτικούς, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι επενδυτές θα παραμείνουν πεπεισμένοι ότι η ΕΚΤ θα φέρει εις πέρας τη δουλειά.

Ο πονοκέφαλος του να ικανοποιεί επενδυτές και ψηφοφόρους, να διαχειρίζεται τους συναδέλφους της και να μην μπορεί να επικεντρωθεί σε λιγότερο έντονα θέματα, κάνει μερικές φορές τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά της να αναρωτιούνται: θέλει πραγματικά άλλα τέσσερα χρόνια στο τιμόνι της ΕΚΤ;

Μια πιθανή εναλλακτική λύση θα ήταν οι Βρυξέλλες, διαδεχόμενη την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αν αυτή η θέση προκύψει το επόμενο καλοκαίρι.

Η ίδια η Λαγκάρντ έχει δεσμευτεί δημοσίως ότι θα παραμείνει μέχρι το 2027. Αυτό θα περιλαμβάνει ορισμένες δύσκολες και τελικά μοναχικές αποφάσεις, όπως ο χρόνος αλλαγής της νομισματικής πολιτικής, ίσως το αν θα διασώσει την Ιταλία και άλλες περιδίνηση αυτού που η ίδια περιγράφει ως “μια εποχή αλλαγών και διαλείψεων”.

Στο Μαρακές, όταν ρωτήθηκε δημοσίως πώς αντιμετωπίζει τις δύσκολες συγκυρίες, η Λαγκάρντ απάντησε ότι κρατάει την αναπνοή της. Οι φυσιολογικοί άνθρωποι αντέχουν ίσως 90 δευτερόλεπτα, αλλά χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που ονομάζεται άπνοια, εκείνη μπορεί να αντέξει 3,5 λεπτά.

“Είναι ένας τρόπος να ελέγχεις την αναπνοή σου, να την κρατάς – να νιώθεις το σώμα σου να ανταποκρίνεται στο στρες”, είχε πει τότε.

Πηγή: newmoney.gr