Μήνυμα Κυριάκου με την επιστολική ψήφο

Ως ο απόλυτος αιφνιδιασμός φίλων και αντιπάλων καταγράφεται η ανακοίνωση εκ μέρους του Κυριάκου Μητσοτάκη για την θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024. Και όπως αναφέρουν από το Μαξίμου εάν το εγχείρημα επιτύχει, τότε θα ισχύσει για όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Εδώ και πολύ καιρό είχε γραφτεί ότι το Μαξίμου σχεδιάζει αλλαγές για τις ευρωεκλογές. Μάλιστα κάποιες διαρροές από συνεργάτες του πρωθυπουργού έκαναν λόγο ότι θα σπάσει η μία πανελλαδική περιφέρεια σε πέντε ή έξι εκλογικές περιφέρειες και με βάση τον πληθυσμό των περιφερειών να εκλεχθούν οι 21 Έλληνες ευρωβουλευτές για την πενταετία 2024-2029.

Το σπάσιμο των περιφερειών είχαν ζητήσει και οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές και οι υποψήφιοι του 2019, καθώς είναι πολύ δύσκολο κατά την προεκλογική περίοδο να επισκεφθούν όλη την Ελλάδα και το κυριότερο εξόχως δαπανηρό. Τελικά ο κ. Μητσοτάκης προτίμησε να προχωρήσει στην επιστολική ψήφο, κάτι που δεν περίμενε ούτε η αντιπολίτευση, ούτε και οι υπουργοί της κυβέρνησης του.

Η υπόθεση της επιστολικής ψήφου είχε ανοίξει για πρώτη φορά, όταν ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έφερε την απλή αναλογική. Τότε η αείμνηστη Φώφη Γεννηματά είχε ζητήσει να θεσμοθετηθεί η επιστολική ψήφος, αλλά στον ΣΥΡΙΖΑ επικρατούσαν θεωρίες συνομωσίας. Στο νόμο του Τάκη Θεοδωρικάκου, τον Δεκέμβριο του 2019 εν αρχή συμπεριλαμβανόταν και η επιστολική ψήφος, όμως ο τότε υπουργός Εσωτερικών αναγκάστηκε να την αποσύρει, καθώς αντιδρούσαν το ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ. Και για να υπάρξει ευρεία συναίνεση στην ψήφο των ομογενών αφαίρεσε την επιστολική ψήφο.

Τώρα, όπως αναφέρουν συνεργάτες του πρωθυπουργού ωρίμασαν οι συνθήκες. Και γι’ αυτό έλαβε την πρωτοβουλία ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Και σύμφωνα με πληροφορίες είχε καταλήξει εδώ και καιρό σε αυτή την απόφαση και είδε δώσει εντολή στον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών, έναν άνθρωπο που εμπιστεύεται πολύ να προχωρήσει στο σχεδιασμό του εγχειρήματος.

Τις τελευταίες εβδομάδες πριν από την ανακοίνωση από το πρωθυπουργό κρατούσαν ως επτασφράγιστο μυστικό όλο τον σχεδιασμό για τη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου  οι λίγοι άνθρωποι που είχαν τις έντονες διαβουλεύσεις για τον τελικό σχεδιασμό του εγχειρήματος. Μιλάμε για τους επιτελείς του Κυριάκου Μητσοτάκη και την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών. Στο τραπέζι είχε μπει η κατάτμηση της σημερινής ενιαίας επικράτειας σε περιφέρειες με το δικό τους αποκλειστικό ψηφοδέλτιο. Όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν αντίθετος όπως φάνηκε καις την δήλωση του: «Η χώρα συνολικά στέλνει τους εκπροσώπους στο ευρωκοινοβούλιο και γι’ αυτό τα κριτήρια πρέπει να είναι εθνικά και μακριά από τοπικές φωνές». Στο μεταξύ ήδη από τον Σεπτέμβριο ο πρωθυπουργός είχε απορρίψει την προοπτική της λίστας αντί του σταυρού με αποτέλεσμα να καταλήξει στο μοντέλο σταυροδοσία σε μία περιφέρεια και με επιστολική ψήφος, όπως επίσημα εξήγγειλε. Η επιστολική ψήφος, κατά τον κυβερνητικό σχεδιασμό, θα είναι υποχρεωτική για τους εκτός επικράτειας εκλογείς και προαιρετική για τους εντός επικράτειας.

Οι εθνικές εκλογές

Προφανώς και το βλέμμα της κυβέρνησης είναι στραμμένο ταυτόχρονα και στις εθνικές εκλογές του 2027, όσο κι αν ουδείς γαλάζιος επιθυμεί το άνοιγμα τώρα της σχετικής κουβέντας. «Θα δούμε πως θα πάει το μέτρο τον Ιούνιο στις ευρωεκλογές κι εδώ είμαστε για να συζητήσουμε τα πάντα για τις εθνικές εκλογές», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές.

Με λίγα λόγια η εφαρμογή της επιστολικής ψήφου το ερχόμενο καλοκαίρι λειτουργεί ως επιπλέον καθοριστικό crash test για την κυβέρνηση. Η επέκταση του μέτρου από την ευρωκάλπη στην εθνική κάλπη έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το βασικότερο είναι ότι απαιτεί νέα, ξεχωριστή ρύθμιση, δηλαδή δεν αρκεί ο νόμος που λογικά η κυβέρνηση καταθέσει προς ψήφιση στη Βουλή εντός του Ιανουαρίου του 2024.

Για όσους δεν γνωρίζουν η αλλαγή νομοθεσίας για τις ευρωεκλογές απαιτεί απλή πλειοψηφία επί των παρόντων (όχι μικρότερη από 120 βουλευτές), με την κυβέρνηση να διαμηνύει πάντως ότι θα επιδιωχθεί να διαμορφωθεί ευρύτατη πλειοψηφία. Για τις εθνικές εκλογές θα χρειαστεί νέα παρέμβαση η οποία θα απαιτεί τουλάχιστον 200 ψήφους προκειμένου να έχει άμεση εφαρμογή στις εκλογές του 2027, ενώ απαιτείται μια συνταγματική ερμηνεία για τους εν Ελλάδι ψηφοφόρους. Γι’ αυτό έχουν εκφραστεί γνώμες για να υπάρξει συζήτηση στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης το 2025.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα πουν πως η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν αποτελεί προτεραιότητα για τους πολίτες. Τουναντίον η ακρίβεια και η οικονομική κατάσταση αποτελεί το σύνολο των νοικοκυριών. Όμως η ακρίβεια και τα οικονομικά προβλήματα έπαιξαν ρόλο στο να ληφθεί η συγκεκριμένη απόφαση. Και αυτό διότι μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποχή τους πολίτες από ότι είδαμε στις εθνικές εκλογές. Εξάλλου η αποχή που παρατηρήθηκε στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές ήταν μη αναμενόμενη και λειτούργησε ως καμπανάκι για το Μαξίμου.

Παραδοσιακά οι Ευρωεκλογές δεν θεωρούνται και κάτι σπουδαίο για τους Έλληνες, όπως και τους άλλους Ευρωπαίους πολίτες και συνήθως καταγράφονται μεγάλα ποσοστά αποχής. Κάτι που βολεύει ακραίες φωνές. Έτσι ο πρωθυπουργός εκτιμά ότι με την επιστολική ψήφος θα αποτραπεί η ευρεία αποχή και φυσικά η απαξίωση του πολιτικού συστήματος. Και όταν οι ψηφοφόροι απέχουν, τότε ευνοούνται η χαλαρότητα και η ψήφος διαμαρτυρίας.  Εξάλλου ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προσδώσει παραταξιακά χαρακτηριστικά στον προεκλογικό αγώνα ζητώντας την πλήρη συστράτευση και κινητοποίηση του γαλάζιου μηχανισμού.

Ο πρωθυπουργός δεν έχει ξεχάσει ότι την δεύτερη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών η συμμετοχή ίσα-ίσα που ξεπέρασε το 35% στις περιφερειακές, ενώ στις δημοτικές μόλις που ξεπέρασε το 40%. Αυτή η αδράνεια των πολιτών ζημίωσε πρωτίστως τους υποψηφίους του κυβερνώντος κόμματος. Και γι’ αυτό το λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν επιθυμεί να επαναληφθεί το φαινόμενο της δεύτερης Κυριακής των αυτοδιοικητικών εκλογών. «Πιστεύω ότι είναι μία ιστορική τομή» είπε στο Υπουργικό Συμβούλιο, «η πιο ισχυρή απάντηση την οποία μπορούμε να δώσουμε στην αδράνεια των πολιτών». Ταυτόχρονα στέλνει κι ένα μήνυμα στην κοινωνία ότι η κυβέρνηση του και η Νέα Δημοκρατία είναι η μοναδική πολιτική δύναμη, που μπορεί να αναλύει τα γεγονότα, θέλει και μπορεί να παρεμβαίνει με μεταρρυθμιστική διάθεση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην διπλή εκλογική αναμέτρηση (Μαΐου- Ιουνίου) αποτιμήθηκε με πολλά αρνητικά σημεία η εφαρμογή του νόμου του Δεκεμβρίου του 2019 για τη «διευκόλυνση», αλλά με περιορισμούς, της ψήφου από τον τόπο διαμονής του για όποιον είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους. Ζυγίστηκαν συγκεκριμένα τόσο τα γραφειοκρατικά προσκόμματα (που καταργήθηκαν με νομοθετική πρωτοβουλία τον περασμένο Ιούλιο με αποτέλεσμα οι εκτός επικράτειας να ψηφίσουν για πρώτη φορά τον ερχόμενο Ιούνιο χωρίς κανέναν περιορισμό), όσο και οι δυσκολίες που υπήρξαν για να συσταθούν και να οργανωθούν (με δικαστικούς αντιπροσώπους κ.ά) ειδικά εκλογικά τμήματα στο εξωτερικό. Αυτά δεν θα χρειαστούν με την επιστολική ψήφο.