Νικόλας Τζιβελέκης: «Πάντα επίκαιρος ο Καραγκιόζης»

Μιλάμε για εκείνον τον καμπουριασμένο τύπο, τον πάμφτωχο, τον μονίμως ξυπόλητο, πεινασμένο, έξυπνο και σαρκαστή των κακώς κειμένων. Μιλάμε για εκείνον τον τύπο που πίσω από τα σεντόνια της μαμάς οι μεγαλύτεροι από εμάς τον κάναμε φιγούρα και μαζεύαμε πενταροδεκάρες από την πιτσιρικαρία…

Μιλάμε για τον αγαπημένο Καραγκιόζη. Πόσο επίκαιρος είναι όμως στη σημερινή εποχή; «O Καραγκιόζης είναι ο καθένας μας. Είναι ο άστεγος, είναι ο άνεργος, είναι ο πρόσφυγας, είναι ο πεινασμένος, αυτός που έτρωγε τις ξυλιές από τον Πασά. Είναι η αιώνια εικόνα του Έλληνα. Έχει αλλάξει αυτό; Ακόμα ο Έλληνας τα ίδια δεν τραβάει;» είπε πει ο σπουδαίος καραγκιοζοπαίχτης Ευγένιος Σπαθάρης.

«Όσο υπάρχει κόσμος που πεινάει, που δεν έχει να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ, το ενοίκιο, το ηλεκτρικό κ.λπ., δεν θα σβήσει και ο Καραγκιόζης», μας λέει σήμερα στη συνέντευξη που τόσο ευγενικά μας παραχώρησε ένας νέος άνθρωπος, ο Νικόλας Τζιβελέκης, που σε πείσμα των καιρών και της τεχνολογίας λάτρεψε τον Καραγκιόζη και έκανε το πάθος του αυτό επάγγελμα. Αυτές τις ημέρες παρουσιάζει κάθε Πέμπτη στο θέατρο Άβατον (Ευπατριδών 3, Γκάζι, τηλ. 210-3412689) παραστάσεις με τον γενικό τίτλο «Καραγκιόζης… μπάι νάιτ». Και λέμε «γενικό τίτλο», διότι κάθε Πέμπτη η παράσταση είναι διαφορετική. Ένα πρόγραμμα που θα διαρκέσει μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου. Ο Νικόλας Τζιβελέκης μας μίλησε γι’ αυτό το πάθος και την αγάπη του για εκείνον τον παραμελημένο στην ηλεκτρονική εποχή μας τύπο, με ενθουσιασμό για το έργο του.

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

⇒ Πώς σας ήρθε η ιδέα να ξεκινήσετε το Θέατρο Σκιών;

«Τα πρώτα μου ερεθίσματα ήταν φιγούρες που μου έφερναν δώρο, οι οποίες αμέσως γίνονταν το παιχνίδι μου. Έπειτα η τηλεόραση έδειχνε παραστάσεις Καραγκιόζη, στις οποίες ήμουν φανατικός θεατής. Παρακολούθησα βέβαια και ζωντανές παραστάσεις από καραγκιοζοπαίχτες που δεν ζουν πλέον, όπως ο Βάγγος, ο Σπαθάρης, ο Γιάνναρος, αλλά ήταν ελάχιστες. Ήταν πολύ νωρίς για να ασχοληθώ επαγγελματικά με το είδος. Μεγαλώνοντας παρακολούθησα μαθήματα κατασκευής φιγούρας με τον Σωτήρη Χαρίδημο και ταυτόχρονα γνώρισα όλους τους σύγχρονους καραγκιοζοπαίχτες. Όλοι τους με αγκάλιασαν και με ενθάρρυναν να κάνω τις πρώτες μου παραστάσεις. Από τότε άρχισε μια πορεία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα στα 26 μου χρόνια. Έχω παίξει σε πολλά μέρη της Ελλάδας και δύο φορές στη Γαλλία. Έπαιξα και στην τηλεόραση αρκετές παραστάσεις στο νεοσύστατο τότε κανάλι Kontra».

⇒ Σε εμάς τους θεατές μάς φαίνεται πολύ δύσκολο ότι ο καραγκιοζοπαίχτης πρέπει να συνδυάζει τη φωνή του με την κίνηση της φιγούρας. Είναι έτσι;

«Και όχι μόνο! Ο καραγκιοζοπαίχτης έχει να κάνει πολλά περισσότερα πράγματα από όσα νομίζει το κοινό. Πρέπει να είναι μίμος, δηλαδή να πείσει τους θεατές ότι μιλάνε πολλά πρόσωπα στο πανί, να έχει ευφράδεια λόγου, να είναι σκηνοθέτης της παράστασής του, να είναι ευέλικτος στον χειρισμό της κάθε φιγούρας εξασκώντας ένα ιδιαίτερο κινησιολογικό είδος. Να σκεφτεί τι θα πει μετά, πώς θα κατευθύνει την παράστασή του. Σε όλα αυτά και άλλα τόσα υποβάλλεται την ώρα που παίζει. Ας μην αναφερθώ σε όσα κάνει εκτός παράστασης. Δηλαδή, να κατασκευάσει τις απαιτούμενες φιγούρες, να φροντίσει για τον εξοπλισμό του, να σκεφτεί νέα σενάρια, να διαβάζει, να ενημερώνεται για να μπορεί φυσικά να παρουσιάζει έναν Καραγκιόζη επίκαιρο».

⇒ Το κοινό του Καραγκιόζη σήμερα είναι τα παιδιά;

«Οι παραστάσεις μας σήμερα απευθύνονται κυρίως στα παιδιά. Όμως, προσπαθούμε να κρατήσουμε και τον μεγαλύτερο σε ηλικία, δίνοντας του να καταλάβει ότι αυτό το θέαμα είναι οικογενειακό. Αυτός είναι ο χαρακτήρας του ελληνικού Θεάτρου Σκιών. Ένα οικογενειακό λαϊκό θέατρο για όλες τις ηλικίες. Πολλές φορές ο αριθμός των ενηλίκων είναι μεγαλύτερος, αν αναλογιστούμε ότι δύο γονείς συνοδεύουν ένα παιδί. Και θεματολογικά αν ερευνήσουμε το Θέατρο Σκιών, το βάρος πέφτει σε έργα που απευθύνονται σε ενήλικο κοινό. Χωρίς όμως να βλάπτουν και τους μικρούς θεατές. Επίσης, το ότι οι παραστάσεις μας είναι παιδικές δεν σημαίνει ότι είναι και απλοϊκές. Τα παιδιά είναι πολύ έξυπνα και δεν μπορείς να τα κοροϊδέψεις. Γίνονται μεγάλες παραγωγές πολύ προσεγμένες, ειδικά για μαθητές σχολείων όπως “Το σπίτι του Καραγκιόζη” που έχει δημιουργήσει στο ΜΜΑ ο Ηλίας Καρελλάς κι έχω τη χαρά να συμμετέχω».

⇒ Γίνονται παραστάσεις για μεγάλους σήμερα;

«Πραγματοποιούμε κατά καιρούς κάποιες έκτακτες παραστάσεις σε θέατρα, μουσικές σκηνές, μπαρ, και μεζεδοπωλεία ακόμη. Φέτος είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος γιατί κάνω μια σειρά οκτώ παραστάσεων με τίτλο “Καραγκιόζης… μπάι νάιτ” ειδικά για ενήλικες στο θέατρο Άβατον, που βρίσκεται στο Γκάζι. Ξεκινήσαμε στις 9 Ιανουαρίου, κάθε Πέμπτη στις 21:15 και συνεχίζουμε μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου με νέο έργο. Εκεί  παρουσιάζω κωμωδίες, ειδύλλια αλλά και έργα τρόμου με πρωταγωνιστή πάντα τον Καραγκιόζη και με συνοδεία ζωντανής μουσικής. Είναι μια καλή ευκαιρία για όλους τους φαν αλλά και αυτούς που δεν γνωρίζουν το θέαμα να δουν έναν Καραγκιόζη μη αναμενόμενο. Με παραστάσεις σπάνιες που δεν μας δίνεται η ευκαιρία να τις παρουσιάζουμε συχνά. Ποντάρω πολύ σε νέους μεταξύ 20-30 χρόνων. Είναι μια ηλικιακή ομάδα που μας λείπει από το κοινό. Επιπλέον, θα συνεχιστούν και οι παραστάσεις που αφορούν τον βίο της Αγίας Φιλοθέης στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά τέλος Φλεβάρη. Ένα έργο γραμμένο από τον Ιωσήφ Βιβιλάκη, καθηγητή μου από τη σχολή Θεατρικών Σπουδών Αθηνών, της οποίας είμαι τελειόφοιτος. Η παράσταση παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία το καλοκαίρι που μας πέρασε από εμένα και τον εξαιρετικό συνάδελφο Άθω Δανέλλη».

⇒ Είναι επίκαιρος ο Καραγκιόζης;

«Όσο υπάρχει κόσμος που πεινάει, που δεν έχει να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ, το ενοίκιο, το ηλεκτρικό κ.λπ., δεν θα σβήσει και ο Καραγκιόζης. Δεν σταμάτησε ποτέ να είναι επίκαιρος και φυσικά να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα. Η γλώσσα του Καραγκιόζη πάντα ενοχλούσε και θα ενοχλεί, γιατί είναι η γλώσσα της αλήθειας. Λέει τα πράγματα ως έχουν. Κάποτε ένας μεγάλος πολιτικός είχε πει σε έναν καραγκιοζοπαίχτη: “Μα καλά, αυτόν τον Καραγκιόζη ακόμα ξυπόλητο τον έχετε; Πότε θα του βάλετε παπούτσια;” Τα συμπεράσματα δικά σας».

Who is who

Ο Νικόλας Τζιβελέκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1993, ανήκει στη νέα γενιά Ελλήνων καραγκιοζοπαιχτών και είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ξεκίνησε την καριέρα του στον χώρο του Θεάτρου Σκιών το 2009. Απέκτησε σημαντική εμπειρία κατά καιρούς κοντά σε διάφορους καλλιτέχνες του είδους. Κάνει γνωστότερη τη δράση του στον χώρο την τηλεοπτική σεζόν 2011-2012 παρουσιάζοντας στο κανάλι KONTRA μια σειρά 15 παραστάσεων Θεάτρου Σκιών. Ταξιδεύει δύο φορές στη Γαλλία, Παρίσι (2013) και Τουλούζ (2014) ύστερα από πρόσκληση και παρουσίασε το έργο «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι».

Επίσης, το 2014 κερδίζει το βραβείο «Καλύτερης παράστασης για νέους καλλιτέχνες» και βραβείο «Σκηνικών και φιγούρας για νέους καλλιτέχνες» με το έργο «Ροδοσήμα, ο άρχοντας της ζούγκλας», στους 5ους Αγώνες Ελληνικού Θεάτρου Σκιών στην Πάτρα. Ως μέλος της ομάδας «Οθόνιον» του ΕΚΠΑ, το 2017 συνεργάζεται με την Όλια Λαζαρίδου στην παράσταση «Ο γάμος του Καραχμέτη» του Αλ. Παπαδιαμάντη με το δραμάτιο «Ο Καραγκιόζης νεκροθάφτης» του Ιωσήφ Βιβιλάκη. Επίσης, το 2019 μαζί με τον καραγκιοζοπαίχτη Άθω Δανέλλη παίζουν το έργο «Φιλοθέη. Η αρχοντοπούλα των Αθηνών» του Ιωσήφ Βιβιλάκη στο Αρχοντικό των Μπενιζέλων, στον σύλλογο των αρχαιολόγων και στο Παλαιό Πανεπιστήμιο στην Πλάκα. Τέλος, είναι κατασκευαστής φιγούρων και σκηνικών Θεάτρου Σκιών, ενώ έχει λάβει μέρος και σε διάφορες εκθέσεις.

Θέατρο Άβατον (Ευπατριδών 3, Γκάζι, τηλ. 210-3412689)

«Καραγκιόζης… μπάι νάιτ» του Νικόλα Τζιβελέκη

Συντελεστές
Καραγκιοζοπαίχτης: Νικόλας Τζιβελέκης
Ούτι, τραγούδι: Γεράσιμος Παπαδόπουλος
Βιολί, τραγούδι: Θεολόγος Παπανικολάου
Βοηθός σκηνής: Κατερίνα Μιχαλάκη (φιλική συμμετοχή)
Φιγούρες θεάτρου σκιών: Νικόλας Τζιβελέκης, Δημήτρης Μπερέκος
Δημιουργία μακέτας: Χαρά Τζιβελέκη