Πόκερ θανάτου της Τουρκίας στο Αιγαίο

«Στη διάρκεια του 2021 δεν ήταν λίγες και οι εθνικές προκλήσεις. Και σε αυτές, όμως, απαντήσαμε με τη σύνεση της αποφασιστικότητας. Η εθνική άμυνα ενισχύθηκε όσο ποτέ. Και πολύπλευρες διεθνείς συμφωνίες συνεργασίας δίνουν, ήδη, στη χώρα μας κομβικό ρόλο στη Μεσόγειο».

 Του Νίκου Τσαγκατάκη

Οι παραπάνω 41 λέξεις είναι το μέρος του πρωτοχρονιάτικου μηνύματος του Κυριάκου Μητσοτάκη, στο οποίο ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στους απασφαλισμένους γείτονες της άλλης πλευράς του Αιγαίου, παραπέμποντας –χωρίς να τα κατονομάζει– στα δεκάδες περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς της οποίας η Ελλάδα έγινε δέκτης τη χρονιά που πέρασε.

Το κακό είναι ότι, ως αποχαιρετισμό στο 2021, η Άγκυρα επέλεξε να στείλει στην Αθήνα την ίδια… καρτ-ποστάλ εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού που είχε στείλει όχι μόνο πέρσι αλλά και το 2020, όταν τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς χρησιμοποίησε ως σάρισα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες και αποπειράθηκε την υβριδική πολεμική εισβολή στον Έβρο.

Μία προσάραξη και τρία ναυάγια

Δεν διαφέρει πολύ εκείνο το μοτίβο στις Καστανιές από όσα είδαμε να συμβαίνουν στο παγωμένο χειμωνιάτικο Αιγαίο σε διάστημα μόλις 96 ωρών –από τις 22 Δεκεμβρίου μέχρι και αργά την παραμονή των Χριστουγέννων–, όπου είχαμε τρία φονικά ναυάγια «δουλεμπορικών» σκαφών και μία προσάραξη.

Το κακό ξεκίνησε τα ξημερώματα της Τετάρτης 22/12, όταν ένα σκάφος τύπου κρούιζερ που ξεκίνησε σύμφωνα με πληροφορίες από τα τουρκικά παράλια στο Μπόντρουμ, μεταφέροντας απροσδιόριστο αριθμό μεταναστών και με φερόμενο προορισμό την Ιταλία, παρουσίασε μηχανική βλάβη και εισροή υδάτων. Η μοιραία όπως αποδείχτηκε εξέλιξη ήταν να βυθιστεί το σκάφος νότια της Φολεγάνδρου σε βάθος 500 μέτρων, παρασύροντας στον θάνατο τρία άτομα. Τυχεροί στάθηκαν 12 επιβάτες που κατάφεραν να διασωθούν.

Μία ημέρα αργότερα, την Πέμπτη 23/12, δύο ιστιοπλοϊκά με την ίδια αφετηρία (τα τουρκικά παράλια) και τον ίδιο προορισμό (ξανά τις ιταλικές ακτές) άντεξαν να φτάσουν μέχρι τις νότιες απολήξεις της Πελοποννήσου. Το πιο… τυχερό προσάραξε στον Γερολιμένα, στο Γύθειο, και οι 92 μετανάστες που μετέφεραν οι 3 Τούρκοι διακινητές που συνελήφθησαν, μπόρεσαν να σωθούν.

Δεν είχαν, όμως, την ίδια τύχη οι φτωχοδιάβολοι που επέβαιναν στο δεύτερο ιστιοπλοϊκό, καθώς το σκαρί τους προσάραξε στη βραχονησίδα Πρασονήσι ανοιχτά των Αντικυθύρων. Απολογισμός; 90 διασωθέντες, ανάμεσά τους 27 παιδιά, και 11 νεκροί.

Το βράδυ, τέλος, της παραμονής των Χριστουγέννων ένα σκάφος τύπου trimaran αναποδογύρισε ανοιχτά της Πάρου οδηγώντας στον θάνατο 18 μετανάστες (σ.σ. διασώθηκαν 63 μετανάστες μεταξύ των οποίων φέρεται να είναι και δύο διακινητές).

Μηνύματα

Από την έρευνα των αιτιών των παραπάνω ναυαγίων δεν προκύπτει τυχαιότητα. Ούτε καν οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Αιγαίο δεν συνηγορούσαν σε πρόκληση ατυχήματος. Από την άλλη, δεν υπάρχει κι ένα απτό στοιχείο για να κατηγορηθεί ανοιχτά η Τουρκία ως «διακινητής», γι’ αυτό και η ελληνική πολιτική ηγεσία είναι φειδωλή στις… κατηγορίες κατά των γειτόνων.

Για παράδειγμα, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης, είπε τις προηγούμενες ημέρες ότι «δεν γνωρίζουμε αν είναι στρατηγική της Τουρκίας», στρεφόμενος κατά της εγκληματικής δράσης των κυκλωμάτων των διακινητών που «στοιβάζουν ανθρώπινες ψυχές σε καράβια χωρίς σωσίβια για τα χρήματα».

Περισσότερο αιχμηρός ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Νότης Μηταράκης, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η χώρα μας θα συνεχίσει να σώζει ζωές στη θάλασσα και να μάχεται κατά των λαθροδιακινητών, σχολιάζοντας ωστόσο ότι αυτό «δεν είναι αρκετό» και στέλνοντας το μήνυμα: «Οφείλουμε όλοι να καταδικάσουμε την εγκληματική τους δράση και καλούμε την Τουρκία να πολλαπλασιάσει τις προσπάθειές της για την αποτροπή παράνομων αναχωρήσεων».

 «Γνωρίζουν ποιος φεύγει και τι ώρα…»

Ανεξαρτήτως των politically correct δηλώσεων, η γενική αίσθηση των αναλυτών δεν αλλάζει. Κι αυτή είναι ότι πιθανότατα το καθεστώς Ερντογάν, πιεζόμενο και από την οικονομική κρίση που μαστίζει την Τουρκία, ξαναπαίζει το χαρτί της εργαλειοποίησης των προσφυγικών ροών προσβλέποντας σε επιπλέον οικονομική βοήθεια από τις Βρυξέλλες.

Το ισχυρίστηκε ανοιχτά ο Άγγελος Συρίγος, όχι με την ιδιότητα του υφυπουργού Παιδείας αλλά με αυτήν του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, εξηγώντας ότι «η Τουρκία είναι ένα αστυνομικό κράτος (…) Γνωρίζουν ποιος φεύγει και τι ώρα», και συμπληρώνοντας: «Η Τουρκία με αυτόν τον τρόπο συνεχίζει να υπενθυμίζει το πρόβλημα στην Ευρώπη και να λέει “δώστε μου λεφτά”». Τη στρατηγική της Άγκυρας να υπενθυμίζει συχνά-πυκνά στην Ευρώπη το μεταναστευτικό αναγνωρίζει ως λόγο αύξησης των μεταναστευτικών ροών και ο αναλυτής διεθνών θεμάτων, Κωνσταντίνος Φίλης.

Λεφτά με τη σέσουλα από την Κομισιόν

Προς επίρρωση των παραπάνω αξίζει να υπενθυμιστεί ότι 10 ημέρες πριν εκπνεύσει το 2021 η Κομισιόν έδωσε το «ΟΚ» για την εκταμίευση χρηματοδότησης της Τουρκίας με ποσό που ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο ευρώ στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οικονομικής ενίσχυσης προς την Άγκυρα για το μεταναστευτικό.

Το ποσό των €560.000.000 αποτελεί μέρος των επιπλέον 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοίνωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Ιούνιο της περασμένης χρονιάς για τη συνέχιση της βοήθειας της ΕΕ στους πρόσφυγες στην Τουρκία για την περίοδο 2021-2023 και αφορά τις εξής δράσεις:

α) Τη στήριξη της ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς των προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία και την πρόσβασή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

β) Τη μετανάστευση και την προστασία των συνόρων.

Στη σχετική ανακοίνωσή της η Κομισιόν θυμίζει ότι η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 4 εκατομμύρια πρόσφυγες, τη μεγαλύτερη κοινότητα προσφύγων στον κόσμο, εκ των οποίων τα 3,6 εκατομμύρια είναι εγγεγραμμένοι Σύροι πρόσφυγες.