Πολύπλοκη ιατρική διαδικασία ο επαναπροσδιορισμός φύλου

Η αλλαγή ή πιο σωστά ο επαναπροσδιορισμός φύλου αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία. Το ίδρυμα WPATH (The World Professional Association for Tansgender Health) το οποίο τελεί πλέον υπό την αιγίδα του WHO (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές και τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθούνται σε αυτές τις περιπτώσεις. 

Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Μακρυπίδης (*)

Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η αλλαγή φύλου δεν μπορεί να επιτελεστεί μέσα από ένα μόνο χειρουργείο –αυτό που αφορά τα γεννητικά όργανα– αλλά αφορά ταυτόχρονα και επεμβάσεις που έχουν σαν στόχο τη θηλυκοποίηση ή αρρενοποίηση του προσώπου και του σώματος. Για να μπορεί ένα άτομο  να φτάσει στο στάδιο να υποβληθεί στις μη αναστρέψιμες επεμβάσεις όπως είναι η αλλαγή των γεννητικών οργάνων, θα πρέπει να ζει για τουλάχιστον ένα χρόνο στο αντίθετο φύλο, μοιάζοντας με αυτό. Κατά συνέπεια πρώτα επιτελούνται οι δευτερεύουσες επεμβάσεις που αφορούν στη θηλυκοποίηση ή αρρενοποίηση των χαρακτηριστικών του προσώπου και των παρεμβάσεων στο στήθος, σε συνδυασμό με ορμονοθεραπεία, και σε δεύτερο χρόνο, όταν το άτομο εξοικειώνεται στο αντίθετο φύλο, μπορεί να προχωρήσει στην επέμβαση αλλαγής φύλου.

Οι πρώτες αναστρέψιμες επεμβάσεις έχουν σαν στόχο να γίνει το πρόσωπο πιο θηλυκό ή πιο ανδροπρεπές, καθώς και να δημιουργηθεί γυναικείο στήθος ή να γίνει μαστεκτομή.

• Αλλαγή των χαρακτηριστικών προσώπου

Α. Από άρρεν σε θήλυ: Θηλυκοποίηση του προσώπου

Το αντρικό πρόσωπο παρουσιάζει σημαντικές ανατομικές διαφορές από το γυναικείο, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στο σκελετό του κρανίου. Σε αυτήν την κατεύθυνση συνδυάζονται μια σειρά επεμβάσεων όπως η πλαστική του μετωπιαίου κρανίου σε συνδυασμό με lifting μετώπου, αυξητική ζυγωματικών, βλεφαροπλαστική, γενιοπλαστική, και εκτομή του θυρεοειδούς χόνδρου (μήλο του Αδάμ), σε συνδυασμό με συμπληρωματικές επεμβάσεις όπως μεταμόσχευση μαλλιών,  και επέμβαση στις φωνητικές χορδές.

Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να γίνει το πρόσωπο πιο στρογγυλό και με μικρότερο μέτωπο, ο πλαστικός προχωράει σε προώθηση της γραμμής των μαλλιών Hair Advance, καθώς και σε ανύψωση φρυδιών Βrow lift, που συχνά γίνεται συνδυαστικά με βλεφαροπλαστική. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί συνολικά ένα πιο στρογγυλό και μικρό μέτωπο, χωρίς γωνιώσεις, άρα και πιο θηλυκό.

Επίσης, σε περίπτωση μεγάλου πηγουνιού, γίνεται σμίκρυνση του πηγουνιού, ώστε να στρογγυλέψουν οι γραμμές του προσώπου. Αυτή είναι μία επέμβαση, κατά τη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να γίνει αφαίρεση τμήματος του προεξέχοντος οστού της κάτω σιαγόνας στο ύψος του πηγουνιού. Πρακτικά γίνεται οστεοτομή, δηλαδή αφαίρεση τμήματος  του οστού της κάτω γνάθου, μα αποτέλεσμα να «μαλακώνουν» οι γωνίες του προσώπου.

Επίσης, με τη βοήθεια της λιπομεταφοράς μπορούν να διορθωθούν ορισμένες ήπιες ατέλειες του προσώπου για μια άριστη θηλυκοποίησή του. Με την τεχνική της λιποαναρρόφησης και της λιπομεταφοράς (lipofilling) μπορεί για παράδειγμα να αφαιρεθεί τοπικό λίπος, το οποίο στα αντρικά σώματα αποθηκεύεται κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς, και να μεταφερθεί στο πρόσωπο, αλλά και στο στήθος ή στην περιοχή των γλουτών που είναι τυπικό δευτερογενές χαρακτηριστικό του γυναικείου φύλου.

Τέλος, με μη επεμβατικές μεθόδους, όπως εγχύσεις υαλουρονικού οξέως, μπορεί ο χειρουργός προσώπου να δώσει το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Με τις παραπάνω επεμβάσεις προσεγγίζεται η θηλυκότητα του γυναικείου προσώπου, χωρίς να προκαλούνται παραμορφώσεις, βελτιώνοντας την εικόνα του προσώπου, και κατ’ επέκταση την αυτοπεποίθηση και την ποιότητα ζωής των ατόμων.

Β. Από θήλυ σε άρρεν: Αρρενοποίηση του προσώπου

Το αντρικό πρόσωπο παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από το γυναικείο, και αυτές συνήθως έγκεινται στις πιο σκληρές γραμμές και γωνίες. Οι αλλαγές λοιπόν αποσκοπούν στην προσθήκη των λεγόμενων γωνιών του αντρικού προσώπου και γίνονται με τη χρήση ενθεμάτων (για παράδειγμα στο πηγούνι). Πιο συγκεκριμένα, σε περίπτωση μικρού πηγουνιού, γίνεται μεγέθυνση, ώστε να αποκτήσει το πρόσωπο γωνίες. Αυτή είναι μία σχετικά απλή επέμβαση και συνίσταται ουσιαστικά στην εμφύτευση κάποιου ενθέματος μπροστά από το οστό της κάτω σιαγόνας. Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία. Η διαδικασία είναι σχετικά σύντομη (30 με 40 λεπτά) και συνήθως δεν υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος.

Άλλοι τρόποι για να αποκτήσει το πρόσωπο γωνίες είναι με αλλαγές του οστέϊνου κρανίου ή/και με λιπομεταφορά. Στην περίπτωση αυτή η λιπομεταφορά μπορεί να γίνει από περιοχές που οι γυναίκες παρουσιάζουν αυξημένη συγκέντρωση λίπους: για παράδειγμα, μπορεί μέσω λιποαναρρόφησης να μειωθεί το λίποs από τους γλουτούς και τους μηρούς, και να μεταφερθεί σε περιοχές του προσώπου που ο χειρουργός θέλει να «χτίσει» και να ενισχύσει.

Επίσης, με μη-επεμβατικές μεθόδους έγχυσης υαλουρονικού οξέος μπορούν να διορθωθούν ορισμένες ήπιες ατέλειες του προσώπου για άριστη αρρενοποίησή του.

Και στους δύο τύπους επεμβάσεων στο πρόσωπο –θηλυκοποίησης και αρρενοποίησης– ο χειρουργός για να διαμορφώσει τις σωστές γωνίες διαθέτει επίσης την καινοτόμο τεχνική της αφαίρεσης του Buccal Fat Pad.

• Αφαίρεση του Buccal Fat Pad: Δημιουργώντας γωνίες σε στρογγυλά πρόσωπα:

Το Buccal Fat Pad είναι ένα διαμέρισμα λίπους, το οποίο βρίσκεται αρκετά βαθιά στα μάγουλα και επεκτείνεται μέχρι τους κροτάφους. Η αφαίρεσή του μειώνει τα διογκωμένα μάγουλα και δημιουργεί «κοψίματα». Καθώς το buccal fat pad ανατομικά βρίσκεται βαθιά, αποφεύγουμε την αφαίρεση του μέσω εξωτερικής τομής, ώστε να μη δημιουργηθούν επιπλοκές. Η αφαίρεση του πρέπει να γίνεται μέσα από το στόμα, με μια μικρή οπή στο μέσα μέρος των παρειών.

Η διαδικασία κρατάει λίγη ώρα, απαιτεί όμως μεγάλη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να το εντοπίζει με ευκολία. Επίσης, ο χειρουργός βασίζεται στην εμπειρία του ώστε να υπολογίσει τον ακριβή όγκο που πρέπει να αφαιρέσει ώστε να υπάρξει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Δεν υπάρχουν εξωτερικές τομές, ούτε σημάδια, και η όλη διαδικασία μπορεί να γίνει με γενική αναισθησία, αλλά και με τοπική σε συνδυασμό με μέθη.

Εν κατακλείδι, η αλλαγή των χαρακτηριστικών του προσώπου στον επαναπροσδιορισμό φύλου είναι μία εξαιρετικά σημαντική διαδικασία και απαιτεί ιδιαίτερες παρεμβάσεις και μεγάλη γνώση όλων των σύγχρονων τεχνικών, προκειμένου να υπάρξει το βέλτιστο αποτέλεσμα.

(*) Ο δρ. Κωνσταντίνος Μακρυπίδης, M.D.. είναι χειρουργός ΩΡΛ – Πλαστική Αισθητική Χειρουργική Προσώπου, μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Πλαστικής Προσώπου D.O.H.N.S., διευθύνων σύμβουλος Ιατρικού Κέντρου ΙατροAesthetics (www.iatroaesthetics.gr)