Σε «τεντωμένο σκοινί» οι σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας λόγω Μπελέρη

Σε κρίση βρίσκονται οι σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας από τον Μάιο του 2023 και τη σύλληψη του εκλεγμένου – πλέον δημάρχου – Φρέντι Μπελέρη.  Με την υπόθεση να εξελίσσεται σε μία δίκη παρωδία, όπως τη χαρακτηρίζουν οι άνθρωποι του Μπελέρη που παρακολουθούν τις εξελίξεις και να φέρνει καχυποψία στις σχέσεις Αθήνας – Τιράνων. Αν και για τις Βρυξέλλες η υπόθεση Μπελέρη χαρακτηρίζεται «διμερής υπόθεση», για την Αθήνα είναι ένα ζήτημα που αφορά το κράτος δικαίου και συνδέεται άμεσα με τα κριτήρια που πρέπει να εκπληρώσει η Αλβανία για την είσοδο της στην ΕΕ.

Την Τρίτη στις 19 Δεκεμβρίου έχει οριστεί η επόμενη δικάσιμος της υπόθεσης Μπελέρη στο Ειδικό Δικαστήριο, που εξακολουθεί να αναζητεί τους μάρτυρες κατηγορίας ενώ το αίτημα του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας να ορκιστεί απορρίφθηκε πρωτόδικα.

Πριν τη σύλληψη Μπελέρη ωστόσο οι σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας έδειχναν να μπαίνουν σε μία νέα φάση, τουλάχιστον κατά τις δηλώσεις των δύο κυβερνήσεων, ακόμα και αν τα Τίρανα δεν είχαν καταφέρει να προετοιμαστούν ώστε να συνταχθεί από κοινού το συνυποσχετικό για την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, προκειμένου οι δύο πλευρές να διευθετήσουν μέσω της Δικαισύνης το ζήτημα των θαλασσίων ζωνών, που είχε συμφωνηθεί από το 2020.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι πριν τη σύλληψη Μπελέρη στις 20 Μαρτίου 2023 ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι  Ράμα είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στην Αθήνα προκειμένου να εγκαινιάσει την προσωπική του έκθεση ζωγραφικής, στο Ζάππειο σε κλίμα πανηγυρικό.

Ενώ λίγους μήνες νωρίτερα στις 22 Δεκεμβρίου 2022 ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε περιοδεύσει στα χωριά της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανίας και στη Χειμάρρα.

Σε εκείνην την περιοδεία μάλιστα Μητσοτάκης – Ράμα είχαν συναντηθεί στη Δερβιτσάνη, με τον πρωθυπουργό της Αλβανίας να δηλώνει ότι «για εμάς η μειονότητα είναι μια αναντικατάστατη γέφυρα της άρρηκτης σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών μας». Ενώ ο Μητσοτάκης δήλωνε ότι «με τον πρωθυπουργό, τον Έντι Ράμα, έχουμε μια πολύ στενή συνεργασία. Γνωρίζουμε τα ζητήματα που σας απασχολούν» και έκανε αναφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.

Στον «πάγο» οι σχέσεις των δύο χωρών

Από τα χαμόγελα και τις δηλώσεις αισιοδοξίας το Μάιο του 2023 με τη σύλληψη Μπελέρη, οι σχέσεις των δύο χωρών μπήκαν στον «πάγο» με την ελληνική πλευρά, όπως υπογράμμιζαν αρμόδιες πηγές στο in να έχουν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες ώστε να βρεθεί μία λύση στο ζήτημα δίνοντας σειρά λύσεων και επιλογών στην Αλβανία. Χωρίς ωστόσο να φαίνεται ότι τα Τίρανα θέλουν να προχωρήσουν. Το αντίθετο μάλιστα με την Αθήνα να προειδοποιεί ότι η στάση της Αλβανίας θα έχει επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή της πορεία.

Για την Αθήνα άλλωστε δεν τίθεται θέμα παρέμβασης στην αλβανική δικαιοσύνη, αλλά εξασφάλισης στον Μπελέρη του δικαιώματος του να ορκιστεί ως δήμαρχος Χειμάρρας, να έχει μία δίκαιη δίκη και να του αναγνωριστεί το τεκμήριο της αθωότητας, όπως επισημαίνεται και στην επιστολή με την οποία η Αθήνα δηλωσε τη ρητή επιφύλαξη της για την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας.

Ο Φρέντι Μπελέρης μιλώντας στο «Βήμα» σχολιάζοντας την απόρριψη του αιτήματος του να ορκιστεί αναφέρει ότι «η δικαστική απόφαση είναι απόλυτα εναρμονισμένη με την βούληση του πρωθυπουργού της Αλβανίας. Παραμονές κάθε δίκης που έχω, βγαίνει με συνεντεύξεις του και καθοδηγεί τους δικαστές για το αποτέλεσμα που πρέπει να εκδώσουν. Η απόφαση παραβιάζει κατάφωρα την αρχή της ισότητας απέναντι στο νόμο, αφού σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν είχε δοθεί άδεια να ορκιστεί πρώην βουλευτής, το 2001, ενώ ήταν προφυλακισμένος. Στις τελευταίες εκλογές, μάλιστα, χορηγήθηκε άδεια σε κρατούμενους να βγουν για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Έχει δοθεί άδεια ακόμα και σε άνθρωπο που είχε καταδικαστεί τελεσίδικα για βαριά αδικήματα προκειμένου να συμμετάσχει σε τηλεοπτική εκπομπή».

Σχολιάζοντας δε την περίοδο που επιλέχθηκε να εκδοθεί η εν λόγω απόφαση, λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων σημειώνει ότι «η ημερομηνία που διάλεξε το σύστημα να εκδώσει την απόφαση συνδέεται με την πρόθεση του κυρίου Ράμα να κάνει επίδειξη ισχύος απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση χαϊδεύοντας τα αυτιά και του εθνικιστικού ακροατηρίου του στο εσωτερικό της Αλβανίας. Σε αυτήν του την προσπάθεια ο Αλβανός πρωθυπουργός έχει την καθολική υποστήριξη του συνόλου των ΜΜΕ στα σχέδια του, αλλά και των ανταποκριτών των αλβανικών ΜΜΕ στην Αθήνα. Ελπίζω να καταλάβει γρήγορα ότι αυτές οι πρακτικές δεν βοηθούν στην προώθηση καλών διμερών σχέσεων Ελλάδας – Αλβανίας αλλά ούτε και στην ομαλή και αρμονική συμβίωση των δυο κοινοτήτων».

Όπως υπογραμμίζει ο Μπελέρης «αν δεν τα καταφέρουμε τελικά να αναλάβω τα καθήκοντα που μου ανέθεσε ο λαός της Χειμάρρας στις 14 Μαΐου, θα είναι από τις πιο σοβαρές παραβιάσεις των συνταγματικών ελευθεριών αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα έρθει να προστεθεί στην κατάφωρη παραβίαση που συντελείται στα περιουσιακά δικαιώματα, το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και το δικαίωμα στην εκπαίδευση στην μητρική μας γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες. Οι παραβιάσεις δεν γίνονται μόνο στη Χειμάρρα, αλλά σε όλες τις περιοχές που ζουν μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας σε σημαντικό αριθμό. Η ήττα σε αυτήν την υπόθεση δεν έχει να κάνει μόνο με την κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Θα έχει επίσης και εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες σε όλα τα μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας που παραμένουν στις πατρογονικές τους εστίες. Αυτός είναι ο λόγος που ο κύριος Ραμα συνεχίζει να δίνει τη μάχη ενάντια στη βούληση του λαού της Χειμάρρας, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες. Δεν το κρύβει. Θέλει οι Έλληνες της μειονότητας ή να προσκυνήσουν την πολιτική του ή να φύγουν. Τελικώς εκεί θα καταλήξουμε, γιατί είναι σίγουρο ότι και αυτοί οι ομογενείς που έχουν αποφασίσει να συμπορευτούν μαζί του πολιτικά – ακριβώς λόγω αυτής της πολιτικής που εφαρμόζει- θα αναγκαστούν να φύγουν στο μέλλον».