Τα «γεμάτα χέρια» του Ριάντ προς την Αθήνα

Η επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας που πραγματοποίησε προ περίπου 10 ημερών ο πρίγκιπας διάδοχος του Θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν αποτελεί ένα ιστορικό και συνάμα κομβικό γεγονός , σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για την παγκόσμια κοινότητα.

Του Θωμά Λ. Τσιούκη (*)

Πίσω από αυτή την ιδιαίτερη επίσκεψη κρύβεται ένα συμβολικό μήνυμα, καθώς είναι η πρώτη  φορά μετά από τέσσερα χρόνια που ο σαουδάραβας πρίγκιπας επισκέπτεται ένα κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίσημη αποστολή.

 

Όλο αυτόν τον καιρό βίωνε μια περίοδο διπλωματικού εξοστρακισμού, διότι οι δυτικές χώρες δεν ήθελαν να εμφανιστούν με τον φερόμενο ως ηθικό αυτουργό της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Ουδείς, εκτός του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν

έσπασε τον πάγο με την πρόσφατη επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία. Νωρίτερα, με την αφορμή της επίσκεψης του Μπιν Σαλμάν στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έθεσε στο αρχείο τη νομική διερεύνηση του βίαιου εγκλήματος του 2018. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το ταξίδι του διαδόχου πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας στην Αθήνα, μετά την διπλωματική αδράνεια ετών με την Ευρώπη.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μαζί με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, διαδραμάτισαν ιδιαίτερο ρόλο στο να τερματιστεί η διπλωματική απομόνωση του διαδόχου του σαουδαραβικού θρόνου.

Κοινές ανησυχίες Ριάντ και Αθήνας

Ως γνωστόν, ο πρίγκιπας ταξίδεψε στην Αθήνα με τεράστια συνοδεία και ογκωδέστατη ατζέντα. Είναι αξιοσημείωτο ότι στις επίσημες ανακοινώσεις των δύο πλευρών, η εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας βρέθηκε στην κορυφή της ημερησίας διάταξης. Η υπογραφή επέκτασης της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Ριάντ σηματοδοτεί πολλές εξελίξεις για το μέλλον.

Και οι δυο πλευρές αντιμετωπίζουν υπαρκτό κίνδυνο απειλής. Ενώ η εξωτερική και αμυντική πολιτική της Σαουδικής Αραβίας διέπεται από τις ανησυχίες για την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν, η Τουρκία και οι αναθεωρητικές βλέψεις της είναι κυρίαρχο ζήτημα για την ελληνική πολιτική. Το βασικό κίνητρο πίσω από την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας εντοπίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση και αντίληψη περί απειλών και, σε συνάρτηση με αυτό, στην προθυμία και των δυο κυβερνήσεων να τις υποστηρίξουν με λόγια και πράξεις.

Το βασικό κίνητρο πίσω από την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας εντοπίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση και αντίληψη περί απειλών

Την άνοιξη του 2021, λίγο μετά την τελευταία σοβαρή κρίση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μαχητικά αεροσκάφη από την Σαουδική Αραβία συμμετείχαν σε ασκήσεις της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας πάνω από το Αιγαίο. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν ήδη σταθμεύσει μαχητικά αεροσκάφη στην Κρήτη – προς μεγάλη δυσαρέσκεια της Τουρκίας.

Η Ελλάδα λίγο αργότερα αναγνωρίζοντας τη διαρκή στήριξη του Ριάντ, δάνεισε στη Σαουδική Αραβία το σύγχρονο σύστημα πυραυλικής άμυνας Patriot, μαζί με το πλήρωμα που το διαχειρίζεται. Οι αντάρτες Χούτι έχουν επανειλημμένα επιτεθεί με πυραύλους εναντίον στόχων στη Σαουδική Αραβία. Οι πύραυλοι Patriot που παρέχει η Αθήνα θεωρούνται αποτελεσματικός αναχαιτιστικός μηχανισμός και θωρακίζουν την ισχυρή χώρα του Κόλπου.

 Κόμβος ενέργειας η Ελλάδα

Εκτός από τα στρατιωτικά ζητήματα, οι διμερείς διαβουλεύσεις επικεντρώθηκαν και στην επέκταση της οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας. «Ο ουρανός είναι το όριο», είχε δηλώσει ενθουσιασμένος ο υπουργός Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας Χαλίντ μπιν Αμπουλαζίζ αλ Φαλίχ στο περιθώριο οικονομικού συνεδρίου στην Αθήνα στα τέλη Μαΐου, αναφερόμενος στην προνομιακή γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας στο σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Τέτοιες αναφορές βρίσκουν ευήκοα ώτα στην Αθήνα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν χάνει ευκαιρία να προβάλλει τη χώρα του ως στρατηγικό κόμβο για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης στο μέλλον.

Όμως το Ριάντ και η Αθήνα δεν αρκέστηκαν στις συζητήσεις μόνο περί ενεργείας. Οι δύο χώρες θα ενώσουν τις δυνάμεις τους και για την τοποθέτηση καλωδίου στο βυθό της Μεσογείου που θα μεταφέρει δεδομένα (data cable). Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα αναπτύσσεται σε περιφερειακό ψηφιακό κόμβο μεταξύ Ευρώπης και αραβικού κόσμου. Οι Σαουδάραβες, στο μεταξύ , δείχνουν τις διαθέσεις τους για business και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, με τον διάδοχο Πρίγκιπα να κάνει λόγο για προοπτική διασύνδεσης των δικτύων τηλεπικοινωνιών.

Η… υποσχετική του πρίγκιπα

Μια φράση την οποία ανέφερε ο Πρίγκιπας, και σαφώς που επιβάλλεται να σταθούμε. Στόχος της Σαουδικής Αραβίας είναι να μετατρέψει την Ελλάδα σε κόμβο μεταφοράς υδρογόνου προς την Ευρώπη, κάτι που σαφώς θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα και για τις δύο χώρες. Αυτό συνεπάγεται ότι τα παραπάνω θα υποστηρίξουν ενεργειακά την Ευρώπη, σε μια περίοδο ενεργειακής αστάθειας.

Τέλος, μπροστά μας έχουμε μια περίοδο ευκαιριών για την Ελλάδα και αν τις εκμεταλλευτεί σίγουρα θα αναπτύξει μια πλούσια ατζέντα με την Σαουδική Αραβία. Επενδύσεις, εμπόριο, οικονομία, πολιτική και ασφάλεια θα απασχολήσουν τις δύο χώρες και φυσικά αυτό αποτελεί το νόημα της… υποσχετικής του Σαουδάραβα πρίγκιπα πως όταν έρχεται στην Ελλάδα, δεν έρχεται «με άδεια χέρια».

 

(*) Ο Θωμάς Λ. Τσιούκης είναι πολιτικός επιστήμονας ΔΠΘ, σπουδαστής Νομικής Σχολής και αναλυτής συντονιστής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Νέας Δημοκρατίας