Τα όπλα του Κυριάκου, το αφήγημα του Αλέξη και ο στόχος του Νίκου

Παρά το γεγονός ότι στις πρώτες εκλογές δεν θα υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση λόγω της απλής αναλογικής εν τούτοις όλα τα κόμματα έχουν προσαρμόσει την στρατηγική τους στις πρώτες κάλπες. Διότι όπως υποστηρίζουν με βάση τα αποτελέσματα των πρώτων εκλογών θα διαφανούν οι πιθανότητες συνεργασίας των κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης με ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ή θα ξεκαθαρίσει εάν και στις δεύτερες εκλογές θα υπάρξει η αυτοδυναμία.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Με βάση τις δημοσκοπήσεις η Νέα Δημοκρατία και εάν δεν συμβεί κάτι απρόοπτο θα κόψει πρώτη το νήμα. Όπως εξηγούν συνεργάτες του πρωθυπουργού «ένα ποσοστό μεταξύ 33-35% δίνει ένα τεράστιο αβαντάζ για την αυτοδυναμία στο κυβερνών κόμμα στις δεύτερες κάλπες». Ενώ ακόμη και εάν δεν επιτευχθεί η αυτοδυναμία προσφέρει στον Κυριάκο Μητσοτάκη το να προσέρθει στις συνομιλίες για τον σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης το ατού να συνομιλεί από θέση ισχύος, ανεξάρτητα από τι λένε οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταστρώνει τη στρατηγική του με τέσσερα «όπλα» έχοντας ως κρυφό χαρτί την πιθανή απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας εντός των πρώτων μηνών του 2023. Συγκεκριμένα, το Μέγαρο Μαξίμου θα επενδύσει στα νέα μέτρα στήριξης έναντι της ακρίβειας, που ανακοίνωσε στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό ο πρωθυπουργός με την οικονομική ενίσχυση που θα ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο. Όμως στο Μαξίμου ισχυρίζονται ότι υπάρχει η καβάντζα και για επιπλέον ενισχύσεις, εάν χρειαστούν.

Πάντως, ο εκλογικός σχεδιασμός της Ν.Δ. –όπως σε έναν βαθμό και των άλλων κομμάτων– διαμορφώνεται εν μέσω έντονων αβεβαιοτήτων στο εσωτερικό πεδίο, αλλά και στην εξωτερική πολιτική. Η κυβέρνηση διαμηνύει πως «το κεφάλαιο των υποκλοπών πολιτικά έχει κλείσει» και τον λόγο έχει πλέον αποκλειστικά και μόνο η Δικαιοσύνη. Όμως, ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει εάν και ποια στοιχεία είναι δυνατόν να προκύψουν από την εν εξελίξει δικαστική έρευνα, ή από άλλες πηγές, όπως, επίσης, τη χρονική περίοδο που θα αφορούν.

Αστάθμητη μεταβλητή αποτελούν και τα ελληνοτουρκικά. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παρά τις συνεχείς και ακραίες απειλές, σύμφωνα με τις οποίες «η Τουρκία θα έλθει νύχτα», έχει επιδείξει ιδιαίτερη προσοχή στις κινήσεις του στο πεδίο. Όμως, εκφράζεται προβληματισμός για το ενδεχόμενο να μεταβάλει στάση, καθώς ο χρόνος για τις εκλογές στη γειτονική χώρα μετράει επίσης αντίστροφα, ενώ ο ίδιος εμφανίζεται τον τελευταίο μήνα να υποχωρεί στις δημοσκοπήσεις.

Η επενδυτική βαθμίδα

Ως γνωστόν, η κυβέρνηση μέχρι πρόσφατα είχε κυρίαρχο σενάριο εργασίας ότι η χώρα δεν πρόκειται να λάβει επενδυτική βαθμίδα πριν από την επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Το τελευταίο διάστημα στο Μέγαρο Μαξίμου δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο της «ευχάριστης έκπληξης», δηλαδή την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης νωρίτερα. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλουν η καταγραφόμενη μείωση του χρέους, η ψήφιση του προϋπολογισμού του επόμενου έτους που προβλέπει επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και οι εκτιμήσεις για θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και το 2023, οι οποίοι θα είναι σαφώς υψηλότεροι από εκείνους της Ευρωζώνης. Επίσης σημαντική είναι η δημόσια ψήφος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία από τις Βρυξέλλες, με τον πρόεδρο του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, να δηλώνει προ ημερών «ότι η Ελλάδα αξίζει την επενδυτική βαθμίδα».

Η απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας εκτιμάται πως θα προστεθεί στο «πολιτικό κεφάλαιο» με το οποίο ο κ. Μητσοτάκης θα δώσει την εκλογική μάχη με τον Αλέξη Τσίπρα, καθώς είναι κρίσιμη για την αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού για τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Σε μια περίοδο μάλιστα που το κόστος του χρήματος αυξάνεται λόγω της αύξησης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επιπροσθέτως, όμως, πολιτικά θα σηματοδοτεί έναν ακόμη κρίκο στην πορεία επιστροφής της χώρας, επί διακυβέρνησης Ν.Δ., στην οικονομική κανονικότητα έπειτα από 12 χρόνια στη σκιά των μνημονίων. Και τούτο, καθώς έχουν προηγηθεί η μείωση μιας σειράς φόρων που επιβλήθηκαν υπό το φάσμα της χρεοκοπίας και, στις 20 Αυγούστου, η έξοδος από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας.

Στην κυβέρνηση ποντάρουν και στην προώθηση και ψήφιση νομοσχεδίων με «κοινωνικό πρόσημο». Τον δρόμο προς τη Βουλή θα λάβουν δύο σημαντικά νομοσχέδια. Το ένα αφορά τη στεγαστική πολιτική που καλύπτει και το «κεφάλαιο» της στέγασης των νέων, οι οποίοι αποτελούν ένα κρίσιμο ακροατήριο για όλα τα κόμματα ενόψει της επερχόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Και το δεύτερο νομοσχέδιο αφορά τα μέτρα ανακούφισης που αφορά την ευρεία πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.

Αλλά και η συνέχιση του εξοπλιστικού προγράμματος στο Μαξίμου θεωρούν ότι θα λειτουργήσει συνδυαστικά υπέρ της Νέας Δημοκρατίας. Έτσι, λοιπόν, αναμένεται η επιλογή κατασκευαστή και η υπογραφή της σύμβασης για τη ναυπήγηση τριών κορβετών. Η προμήθεια των κορβετών θα συμπληρώνει ένα κρίσιμο παζλ εξοπλιστικών προγραμμάτων στα οποία περιλαμβάνονται η ενίσχυση της αεροπορίας με Rafale, αναβαθμισμένα F-16 και απόκτηση F-35, και του ναυτικού με νέες φρεγάτες. Αποτελεί δε κίνηση και με «πολιτικό αποτύπωμα», καθώς λόγω της αυξημένης ευαισθησίας κυρίως των δεξιόστροφων ψηφοφόρων στα θέματα αμυντικής θωράκισης της χώρας ως απάντηση στις κλιμακούμενες τουρκικές απειλές. Επίσης επειδή διαμορφώνει σαφή διαχωριστική γραμμή έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει αντιμετωπίσει με πολλαπλούς αστερίσκους τις επιλογές της τελευταίας τριετίας στον τομέα της Άμυνας.

Αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης το υπολογίζουν στην κυβέρνησης ότι θα αποφέρει τα δικά του οφέλη. Και στην οικονομία και στην πολιτική αρένα. Η περαιτέρω αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, που αποτελεί σημαντικό στοιχείο τόνωσης της αγοράς σε μια περίοδο που έχουν διαμορφωθεί όροι επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Στο συγκεκριμένο πεδίο ως έτοιμα προς συμβασιοποίηση θεωρούνται προγράμματα των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Σε ό,τι αφορά τις κινήσεις του πρωθυπουργού μετά το πέρας των πρώτων εκλογών είναι βέβαιο ότι όπως λάβει την πρώτη εντολή ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα την παραδώσει άμεσα με βασικό στόχο να διεξαχθούν οι δεύτερες εκλογές (με ενισχυμένη αναλογική), όσο το δυνατόν νωρίτερα, ώστε η χώρα να μην κινηθεί για πολύ καιρό με υπηρεσιακή κυβέρνηση.

ΣΥΡΙΖΑ: Στο κάδρο και η ήττα

Στην Κουμουνδούρου όλοι έχουν τεθεί σε εκλογικό συναγερμό και με βάση το αφήγημα που έχει τεθεί είναι νίκη έστω και μία ψήφο διαφορά, ώστε «να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας με προοδευτικό πρόσημο» όπως λένε χαρακτηριστικά. Προς ώρας οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν τέτοιο ενδεχόμενο. Όμως στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι όλα θα εξαρτηθούν και από το χρόνο που θα αποφασίσει ο κ. Μητσοτάκης να προχωρήσει σε εκλογές, αλλά και το κλίμα που θα επικρατεί εκείνη την εποχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης τονίζουν πως αποκλείεται το κλίμα να είναι καλύτερο, καθώς δεν είναι ορατό-προς ώρας- το ενδεχόμενο παύσης των εχθροπραξιών στην Ουκρανία.

Ήδη ο όλος ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο δρόμο εκτιμώντας πως υπάρχει έδαφος για να τελεστεί η ανατροπή και να δικαιωθεί ο κ. Τσίπρας που εδώ και πολλούς μήνες ισχυρίζεται ότι το κόμμα του θα κερδίσει τις εκλογές. Μάλιστα ισχυρίζονται πως «από τη στιγμή που θα μεγαλώνει η δυσαρέσκεια της κοινωνίας τότε όλα είναι πιθανά». Όμως ο βασικός λόγος που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βγάλει προς τα έξω το αφήγημα της νίκης έστω και με μία ψήφο δεν είναι άλλος από το να μειώσουν την έκταση της ήττας. Διότι είναι άλλο να χάνεις με 5-0 και άλλο πράγμα η ήττα να είναι στο γκολ. Στην πρώτη περίπτωση διαλύεσαι, ενώ στην δεύτερη μπορεί να σε βοηθήσει να συσπειρωθείς έτι περαιτέρω.

Εξάλλου σε όλες τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις το αποτέλεσμα λίγο-πολύ ήταν γνωστό. Το 2019 όλοι περίμεναν να κερδίσει η Νέα Δημοκρατία, όπως και το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο δείκτης της παράστασης νίκης είναι αλάνθαστος και πολύ δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί. Η ήττα, αν είναι οριακή, μπορεί να θεωρηθεί πως είναι γλυκιά μετά μια τετραετία δημοσκοπικής «καχεξίας». Χαρακτηρίζεται ως «μη νίκη» στην περίπτωση που κλείνει τον δρόμο για την αυτοδυναμία του αντιπάλου στη δεύτερη κάλπη, αφήνοντας τα πάντα ανοιχτά. Γίνεται ακόμη πιο ανεκτή όταν δικαιολογεί την ανάγκη ύπαρξης της απλής αναλογικής και η αριθμητική της δίνει τη δυνατότητα στη μειοψηφία να συγκροτήσει πλειοψηφία.

Και βέβαια έχουν αυξηθεί οι φωνές εντός του ΣΥΡΙΖΑ, ότι πρέπει ο Αλέξης Τσίπρας να αλλάξει τακτική και να σταματήσει να λέει ότι δεν επιθυμεί να ηγηθεί μίας κυβέρνησης ηττημένων. Κι όμως από το Ινστιτούτο «Νίκος Πουλαντζάς», τόσο ο Κώστας Πουλάκης, όσο και η Δανάη Κολτσίδα που είναι οι βασικοί δημοσκόποι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ισχυρίζονται πως «η απλή αναλογική σημαίνει εξ ορισμού συμμαχίες, σε πολλές χώρες πιθανόν και του δεύτερου με το τρίτο κόμμα ή και περισσότερα». Προς ώρας ο Αλέξης Τσίπρας εξακολουθεί να επιμένει σε όσα είπε στην ΔΕΘ ότι θα κινηθεί για σχηματισμό κυβέρνηση συνεργασίας μόνο έχει κερδίσει έστω και με μία ψήφο διαφορά. Όμως την ίδια ώρα η Ομπρέλα πιέζει ότι «δεν πρέπει να αποκλειστεί κανένα ενδεχόμενο, διότι είναι σα να προσβάλουμε τους ψηφοφόρους».

Συνεργάτες του κ. Τσίπρα τονίζουν πως «μια συνεργασία που θα στηριχθεί σε μια εκλογική ήττα ενδεχομένως να ανοίξει τις ορέξεις του τρίτου κόμματος, δηλαδή του ΠΑΣΟΚ, να διαπραγματευτεί και το ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός που θα ηγηθεί του σχήματος. Δείγματα γραφής, άλλωστε, έχει δώσει ο Νίκος Ανδρουλάκης με τις έως τώρα δηλώσεις του». Οπότε η λογική της συσπείρωσης, της δυναμικής κινητοποίησης των πολιτών με αντιδεξιά αισθήματα δεν επιτρέπει την ηττοπάθεια στην Κουμουνδούρου. Επιμένουν πως μπορούν να νικήσουν. Υπενθυμίζουν πως η μάχη θα δοθεί μέχρι την τελευταία ημέρα, καθώς το 30% των ψηφοφόρων αποφασίζει τι θα ψηφίσει με το που θα προκηρυχθούν οι εκλογές και περίπου το 10% τη στιγμή που φθάνει μπροστά από το παραβάν. Συσκέψεις στον 6ο όροφο των γραφείων του κόμματος για τη δεύτερη κάλπη δεν γίνονται. Το μόνο που απασχολεί τον στενό πυρήνα των συνεργατών του Αλέξη Τσίπρα και τον ίδιο είναι το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δηλαδή η πρωτιά, στην απλή αναλογική που πλησιάζει.

Το ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη παίζει τα ρέστα του στις πρώτες κάλπες. Εκεί όπου θέλει να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και να κινηθεί σε μία λογική του σοβαρού 3^ου πόλου. Στην Χαριλάου Τρικούπη γνωρίζουν ότι για να επιτύχουν αυτό το στόχο θα πρέπει το κοντέρ να καταγράψει ένα ποσοστό 18% και άνω, κάτι που δεν φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις ότι είναι εφικτό.

Η στρατηγική που θα ακολουθήσει το ΠΑΣΟΚ στην προεκλογική αρένα είναι της διμέτωπης επίθεσης και προς τους δύο μεγάλους. Θα αποκρούει τις κατηγορίες της κυβέρνησης ότι είναι παρακολούθημα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και αυτές από την Κουμουνδούρου, ότι είναι η ουρά της Νέας Δημοκρατίας. Στην Χαριλάου Τρικούπη θα λάβουν κανονικά την 3^η διερευνητική εντολή από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και δεν θα την παραδώσουν άμεσα, όπως θα κάνει σίγουρα ο κ. Μητσοτάκης και ενδέχεται και ο κ. Τσίπρας.

Τουναντίον ο Νίκος Ανδρουλάκης θα ζητήσει δημόσια ραντεβού και με τον πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και με τον Αλέξη Τσίπρα για το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης. Θεωρείται εξ’ αρχής βέβαιο ότι δεν θα υπάρξει λύση. Όμως στην Χαριλάου Τρικούπη θα έχουν την ευκαιρία να αναδείξουν τον ρόλο του κόμματος και να αποφύγουν την σύνθλιψη της πόλωσης στις δεύτερες κάλπες.