Το μεγάλο δίλημμα του Σαμαρά

Σε τεντωμένο σχοινί ισορροπεί τις τελευταίες ημέρες ο πρωθυπουργός, ο οποίος καλείται να λάβει μία δύσκολη απόφαση για το πώς θα αντιμετωπίσει την τρόικα, αλλά και τους Ευρωπαίους εταίρους, οι οποίοι όπως φάνηκε και στη συνεδρίαση του Eurogroup της Δευτέρας δεν δείχνουν καμία σπουδή, ώστε η Ελλάδα να ξεφύγει από τη μέγγενη του μνημονίου.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ο σχεδιασμός του Μαξίμου, οικονομικός και πολιτικός, είναι το δεύτερο εξάμηνο του 2014 η χώρα να βγει στις αγορές και να καλύψει από μόνη της το χρηματοδοτικό κενό. Κάτι που σημαίνει τον επίσημο τερματισμό του μνημονίου, αλλά και την αποχώρηση της τρόικας. Αυτό, όμως, όπως έγινε σαφές από τους Ντάισεμπλουμ, Ρεν και Άσμουσεν, ούτε που θέλει να το ακούει η Γερμανία. Έτσι, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να αναπροσαρμόσει τα πλάνα της και να επανεκτιμήσει τα νέα δεδομένα.

Αναμφίβολα ο Αντώνης Σαμαράς βρίσκεται ενώπιον ενός τεράστιου διλήμματος: να προχωρήσει σε μία ολομέτωπη σύγκρουση, ή να προσπαθήσει να «λειάνει» τα μέτρα που ζητά πρώτα απ’ όλα το Βερολίνο; Ο πρωθυπουργός, από την καρδιά του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, τόνισε ότι οι δανειστές μας δεν μπορούν να έχουν ψευδαισθήσεις. Μίλησε για αιματηρές θυσίες του ελληνικού λαού έναντι των οποίων ζήτησε πρόσθετη κοινωνική αλληλεγγύη και, παράλληλα, υπογράμμισε τον κίνδυνο επικράτησης στη χώρα εξτρεμιστών και λαϊκιστών. Με αυτό τον τρόπο ο Αντ. Σαμαράς απάντησε στην αμφισβήτηση του Γιοργκ Άσμουσεν για το δημοσιονομικό πλεόνασμα της Ελλάδας. Επίσης, ήταν ένα μήνυμα προς τον Γέρουν Ντάισεμπλουμ, ο οποίος απέκλεισε το «κούρεμα» και παρέπεμψε στο μέλλον, όπως επίσης και στον Όλι Ρεν, ο οποίος συνομολόγησε με τους άλλους δύο στην άρνηση για τη μετακύλιση των ελληνικών ομολόγων που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ.

Οι εισηγήσεις

Αυτές τις ημέρες ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε βαθιά περισυλλογή, προσπαθώντας παράλληλα να κρύψει τον εκνευρισμό του για τη στάση των Ευρωπαίων εταίρων. Πρέπει να αποφασίσει τη στρατηγική ενόψει της έλευσης της τρόικας. Οι εισηγήσεις που δέχεται είναι αντιφατικές.

Από τη μία, οι πιο σκληροί εισηγούνται να προχωρήσει σε σύγκρουση με την τρόικα και τους εταίρους. «Η κοινωνία έχει φθάσει στο αμήν, δεν αντέχει άλλο», τονίζουν πολλοί εκ των συνεργατών του πρωθυπουργού, οι οποίοι επισημαίνουν πως εάν τελικά περάσει ο… τσαμπουκάς των πιστωτών, τότε το μέλλον της κυβέρνησης θα είναι βραχύβιο, αφού οι βουλευτές Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν κανένα νέο μέτρο.

Είναι χαρακτηριστικό πως την Τετάρτη, στη συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής για την ψήφο της άρσης της ασυλίας των βουλευτών της Χρυσής Αυγής, οι περισσότεροι εκ των βουλευτών της συμπολίτευσης, προβληματισμένοι για τις πιέσεις των πιστωτών, τόνιζαν πως εάν οι Σαμαράς – Βενιζέλος δεν αποτρέψουν νέα μέτρα, τότε οδηγούμεθα ολοταχώς σε πρόωρες εκλογές. Υπέρ της σύγκρουσης είναι και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος θεωρεί πως, από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της, οι πιστωτές πρέπει να δείξουν όχι μόνο την αλληλεγγύη τους, αλλά και να τηρήσουν κι αυτοί τις υποσχέσεις τους προς τη χώρα μας.

Στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που εισηγούνται ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να προκαλέσει, αλλά να προσπαθήσει να μειώσει τις απαιτήσεις των δανειστών, διότι, όπως τονίζουν χαρακτηριστικά, «ελλοχεύει ο κίνδυνος να τινάξουμε με τη σκληρή γραμμή τα πάντα στον αέρα και να μην πιάσουν τόπο οι θυσίες του λαού». Μάλιστα, για να πείσουν για το δίκαιο των επιχειρημάτων τους τονίζουν πως κάτι ανάλογο είχε πράξει και ο Ευ. Βενιζέλος το καλοκαίρι του 2011 με το που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών και οι συνέπειες από την αποχώρηση της τρόικας ήταν καταστροφικές για τη χώρα και την κοινωνία.

Σκηνικό κόντρας

Όλες οι πληροφορίες, πάντως, συγκλίνουν πως το Μαξίμου και η Χαριλάου Τρικούπη στήνουν σκηνικό «μεγάλης κόντρας» της Αθήνας με τους εκπροσώπους των δανειστών, τους οποίους προειδοποιούν ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για λήψη νέων μέτρων – αν και εσχάτως προσθέτουν στη φράση τη λέξη «οριζόντιων». Ήδη ως πρώτη κίνηση θεωρείται και η ανακοίνωση της βελτίωσης στο καθεστώς χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης, και μάλιστα εν αγνοία της τρόικας.
Ο Αντ. Σαμαράς από τις Βρυξέλλες είπε πως «δεν υπάρχει ένωση εάν δεν υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της και υπευθυνότητα», επικαλούμενος τις θυσίες που έχουν υποστεί οι Έλληνες πολίτες. Ενώ ο Ευ. Βενιζέλος, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Κάρολο Παπούλια, έκανε λόγο για «ανεπίτρεπτη στάση των Ευρωπαίων εταίρων», εκφράζοντας την ελπίδα ότι με τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία θα αντιμετωπισθούν τα ανοικτά ζητήματα.

Πάντως, ο πρωθυπουργός αναμένει να ολοκληρωθεί ο κύκλος διαβουλεύσεων για τη νέα γερμανική κυβέρνηση προκειμένου να επιδιώξει μία πολιτική συμφωνία. Αν, αντιθέτως, Ευρωπαίοι και Βερολίνο επιμείνουν στη σκληρή γραμμή, τότε ο Αντ. Σαμαράς μοιάζει αποφασισμένος να κινηθεί σε λογική ρήξης με την τρόικα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κυβέρνηση και τον χρόνο των εκλογών.

Τι λένε στις Βρυξέλλες

Ο αναβρασμός που υπάρχει στα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης έχει γίνει γνωστός στην έδρα της Ε.Ε. Από εκεί διπλωματικοί κύκλοι εμφανίζουν ως αποκρυσταλλωμένες αποφάσεις της γερμανικής καγκελαρίας τα συγκεκριμένα βήματα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους με το μοντέλο της «επιμήκυνσης». Το «πακέτο» έχει σχεδιασθεί έτσι, ώστε να δίνει πολιτική στήριξη στη σημερινή ελληνική κυβέρνηση, τέτοια που να της επιτρέπει να βάζει στην ατζέντα της ακόμα και το ενδεχόμενο αναβάπτισής της με πρόωρες εκλογές πολύ πριν από τις ευρωεκλογές…

Βασικός άξονας είναι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με εργαλείο την επιμήκυνσή του κατά 20 επιπλέον χρόνια (πέραν της 30ετίας που ισχύει σήμερα) τόσο στο κομμάτι των διακρατικών δανείων του πρώτου μνημονίου (περί τα 60 δισ. ευρώ) όσο και στο κομμάτι των δανείων του EFSF (που φθάνει τα 130 δισ. ευρώ). Η επιμήκυνση αυτή, με μία σημαντική περίοδο χάριτος που θα αγγίζει τη δεκαετία, περιορίζει τις υποχρεώσεις του ελληνικού Δημοσίου μόνο στις αποπληρωμές του δανείου από το ΔΝΤ. Υποχρεώσεις που είναι μεν υψηλές κατά τα δύο επόμενα χρόνια, αλλά μπορούν, όπως υποστηρίζουν αρμόδια στελέχη του ΥΠ.ΟΙΚ., να καλυφθούν από τα υπόλοιπα του δανείου του Οργανισμού.