Το «Μερκελοκόριτσο» σώζει την Ευρώπη, πριν τη βουλιάξουν κορωνοϊός και Λαγκάρντ
Ποιος θα περίμενε ότι ένα στέλεχος που πανευρωπαϊκά έχει χαρακτηριστεί –υποτιμητικά– ως «Μερκελοκόριτσο» θα έσπαγε το σύμφωνο σταθερότητας που η Γερμανίδα Καγκελάριος έχει αναγάγει σε ευαγγέλιο; Ουδείς, για να πούμε και του στραβού το δίκιο.
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Κι όμως, μπροστά στην τρομακτική κρίση που βιώνει η Ευρώπη –λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης του κορωνοϊού– και σε οικονομικό επίπεδο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έλαβε μία ιστορική απόφαση αποδεικνύοντας πως διαφέρει πολύ από τη μέντορά της και δείχνοντας ότι διαθέτει ευελιξία, μία λέξη άγνωστη για την Άγκελα Μέρκελ.
Η πρώτη κίνηση της Κομισιόν, η οποία θα επικυρωθεί στη συνεδρίαση του Eurogroup μεθαύριο Δευτέρα, είναι η αναστολή (προσωρινή κατ’ αρχάς) των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Σύμφωνα με αυτή, απελευθερώνονται οι δαπάνες για την Υγεία, την κάλυψη αποζημιώσεων, ανεργίας, ενίσχυσης επιχειρήσεων και ειδικά των ΜμΕ που πλήττονται οριζόντια. Κάτι που σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη είναι ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν κονδύλια και για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την υγειονομική πυρηνική βόμβα του κορωνοϊού, αλλά και για να ενισχύσουν την αγορά με ζεστό χρήμα, δίχως τους περιορισμούς που προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Κάτι που ζητούσαν οι περισσότερες χώρες-μέλη της Ε.Ε., αλλά η Γερμανία έδειχνε άτεγκτη.
Το Κολέγιο των Επιτρόπων αποφάσισε τη διατύπωση της απόφασης, η οποία θα πάει τη Δευτέρα στους υπουργούς Οικονομικών, στη συνεδρίαση του Eurogroup, για την τελική της έγκριση και ενεργοποίηση, προκειμένου να απελευθερωθεί κάθε κυβέρνηση όσον αφορά την αντιμετώπιση των σχετικών δαπανών. Η ενεργοποίηση της συγκεκριμένης ρήτρας κατ’ αρχάς θα γίνει για την αντιμετώπιση των δαπανών που αφορούν στην Υγεία, σε δεύτερο στάδιο και αφού αντιμετωπισθούν οι συνέπειες της πανδημίας θα περάσουν και στο επίπεδο της αντιμετώπισης της ύφεσης αφού αξιολογηθούν οι «ζημιές» και οι συγκεκριμένες ανάγκες στην οικονομία κάθε χώρας. Το επείγον της απόφασης έγινε απολύτως σαφές από τη ραγδαία επέκταση του κορωνοϊού και τις ανεξέλεγκτες πλέον συνέπειές του στο επίπεδο της οικονομίας.
Οι πρώτες ανακοινώσεις
Σημειώνεται ότι στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών της Ε.Ε. την Τετάρτη για την αντιμετώπιση της έξαρσης της νόσου COVID-19, η Επιτροπή προανήγγειλε συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών, της Επιτροπής και της ΕΚΤ, και εξήγγειλε δύο παρεμβάσεις. Η πρώτη αφορούσε στις κρατικές ενισχύσεις με στόχο αλλαγές ώστε να μπορούν να εισρεύσουν στις επιχειρήσεις που τις χρειάζονται. Η δεύτερη συνδεόταν με το αίτημα για μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο. Η δήλωση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν σαφής: «Θα αξιοποιήσει πλήρως την ευελιξία που παρέχει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Τη Δευτέρα, θα υποβάλω συγκεκριμένες ιδέες ενώπιον του Eurogroup ώστε να αποσαφηνίσουμε τάχιστα τους κανόνες του παιχνιδιού για τα κράτη μέλη». Κάτι που έγινε, κι έτσι τη Δευτέρα οι υπουργοί Οικονομικών θα επικυρώσουν αυτήν τη σημαντική απόφαση.
Η ελληνική πλευρά έχει ήδη ζητήσει αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες που διέπουν όλα τα κράτη-μέλη σε δύο τουλάχιστον επίπεδα: αναφορικά με το ύψος των στόχων, αλλά και με την εξαίρεση συγκεκριμένων δαπανών από τους στόχους που θα διαμορφωθούν.
Η Ούρσουλα φεν ντερ Λάιεν, πέρα από τις προτροπές για ταχεία παρέμβαση στα υγειονομικά ζητήματα, στο επίπεδο της οικονομίας ξεκαθάρισε ότι πρέπει να κινηθούμε τώρα, προκειμένου το σοκ να είναι όσο μικρότερο και πιο προσωρινό γίνεται. Οι χώρες πρέπει να ενθαρρυνθούν να πάρουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατευτούν κλάδοι που απειλούνται αλλά και πολίτες. «Προσφέρουμε μέγιστη ευελιξία σε επίπεδο κρατικής βοήθειας και συμφώνου σταθερότητας», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν, η οποία ανακοίνωσε ότι κινητοποιεί 37 δισ. ευρώ για την παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις. Όπως διευκρίνισε, οι πόροι προέρχονται κυρίως από προγράμματα συνοχής τα οποία δεν προχωρούν και τώρα διατίθενται για άμεση χρήση. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εγγυηθεί επίσης τη χορήγηση 8 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια προς 100.000 επιχειρήσεις για τη στήριξη του επιχειρηματικού τομέα.
Φοβήθηκε η Λαγκάρντ
Την ώρα που η Φαν ντερ Λάιεν επέδειξε ευελιξία, η Κριστίν Λαγκάρντ –αν και έμπειρη σε κρίσεις– δημιούργησε αναστάτωση με την απόφασή της όχι για επίθεση, αλλά για αμυντικά στάση. Η Remaining Time-0:01Fullscreen
αδέξια, κατά πολλούς, αντίδραση της Γαλλίδας διοικήτριας της ΕΚΤ, στην εξάπλωση της κρίσης του κορωνοϊού, προκάλεσε περαιτέρω αναστάτωση, παρά ηρέμησε την κατάσταση. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό της, τον Μάριο Ντράγκι.
Η ΕΚΤ ναι μεν παρέσχε νέα μέτρα στήριξης της οικονομίας της ευρωζώνης την Πέμπτη, αλλά η Λαγκάρντ τρόμαξε τις αγορές δηλώνοντας πως δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να βοηθήσει τις πληγείσες από τον ιό χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στις αγορές ομολόγων, όπως η Ιταλία. Συν τοις άλλοις κράτησε αμετάβλητα τα επιτόκια, ενώ όλοι ανέμεναν μειώσεις. «Δεν είμαστε εδώ για να συρρικνώσουμε τα spreads, δεν είναι αυτή η λειτουργία και η αποστολή της ΕΚΤ. Υπάρχουν άλλα εργαλεία για αυτό και άλλοι δρώντες που μπορούν πράγματι να χειριστούν αυτά τα ζητήματα», απάντησε η Λαγκάρντ. Αργότερα με νέες ραδιοφωνικές της δηλώσεις η Γαλλίδα προσπάθησε να ανακαλέσει την άποψή της, όμως ήταν ήδη αργά, καθώς υπήρξε άμεσα ένα ισχυρό sell-off στα ιταλικά κρατικά ομόλογα. Όπως επισημαίνει το Reuters, οι πρόεδροι της Ιταλίας και της Γαλλίας, φιλοευρωπαίοι και οι δύο, προχώρησαν σε μια σπάνια κίνηση να ασκήσουν κριτική στην ΕΚΤ, διότι απέτυχε να δείξει αλληλεγγύη και δεν έκανε αρκετά για να στηρίξει την οικονομία.
Ο διευθυντής του Eurointelligence, Βόλφρανγκ Μουνχάου, δήλωσε πως «η γκάφα της Λαγκάρντ δεν διορθώνεται εύκολα διότι αποκαλύπτει ότι προσεγγίζει τη θέση της με τη νοοτροπία ενός δικηγόρου». Ορισμένοι πολιτικοί και επενδυτές προχώρησαν και σε συγκρίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον προκάτοχο της Λαγκάρντ, Μάριο Ντράγκι, του οποίου η φράση «οτιδήποτε χρειαστεί» στο απόγειο της κρίσης το 2012, έχει πιστωθεί με τη διάσωση του ευρώ. «Μας λείπει ο Μάριο Ντράγκι», δήλωσε μέσω tweet ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι.