Ξορκίζουν το κακό, αλλά…

Στην Ελλάδα του 2013 η θερινή ραστώνη αποτελεί παρελθόν για πολίτες και πολιτικούς. Οι μεν πρώτοι, τα έχουν χαμένα με τα αλλεπάλληλα χαράτσια που τους αποστέλλονται εδώ και 15 ημέρες, οι δε δεύτεροι διότι θα κληθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα να «διαβούν τον Ρουβίκωνα», παίρνοντας κρίσιμες αποφάσεις χωρίς επιστροφή.

Επί της ουσίας ο Γιάννης Στουρνάρας με δύο συνεντεύξεις του προανήγγειλε το τι μας περιμένει με την επιστροφή της τρόικας τον Σεπτέμβριο. Για τις επαφές με τους Τόμσεν-Μορς-Μαζούχ, ο «τσάρος» διευκρίνισε ότι «θα είναι ίσως η τελευταία δύσκολη διαπραγμάτευση πριν λήξει το πρόγραμμα», διότι, όπως τονίζει, ναι μεν για το 2013 και το 2014 απέδωσε η προσπάθεια της κυβέρνησης και οι δανειστές πείσθηκαν ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό, όμως για το 2015 και το 2016 η συζήτηση είναι ακόμη ανοικτή.

Βέβαια, ο υπουργός Οικονομικών έριξε και τις «βόμβες» του. Όπως αυτό που δήλωσε ότι το νέο μεσοπρόθεσμο, που δουλεύεται ήδη από την κυβέρνηση, δεν πρέπει να βγάλει δημοσιονομικό κενό, διότι αν βγάλει τότε αυτό «δεν πρέπει να καλυφθεί με περαιτέρω σκληρά δημοσιονομικά μέτρα», αλλά «με αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα». Και η αναδιάρθρωση, όπως τονίζει, θα αφορά δημόσιες επιχειρήσεις, οργανισμούς και υπουργεία: «Εταιρείες που σήμερα δεν είναι βιώσιμες, που είναι ζημιογόνες και κοστίζουν στον Έλληνα φορολογούμενο, πρέπει να δούμε τι μέτρα θα πάρουμε για να τις καταστήσουμε βιώσιμες – είτε αυτά λέγονται αποκρατικοποιήσεις, είτε συρρίκνωση και προσαρμογή του μεγέθους τους, είτε συγχωνεύσεις». Δηλαδή, οι απολύσεις στο Δημόσιο θα συνεχιστούν, σημειώνει ο υπουργός Οικονομικών. Κάτι που η κυβέρνηση προσπαθεί να το αποφύγει για τη συνέχεια, καθώς όλοι έχουν μείνει στις αποχωρήσεις που αποφασίστηκαν τον προηγούμενο μήνα.

Και τι θα γίνει εάν οι επικεφαλής της τρόικας δεν πεισθούν; Τότε, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να λάβει νέα μέτρα. Οπότε οι βουλευτές θα κληθούν για ακόμη μία φορά να ψηφίσουν υπέρ των μέτρων, κάτι για το οποίο προσεύχονται να το αποφύγουν. Όμως θα πρέπει ήδη να σκεφτούν αυτή την ημέρα, καθώς σε μια αποστροφή της συνέντευξής του στο Reuters ο Γ. Στουρνάρας σημείωσε πως «υπάρχουν ακόμα λίγα μέτρα που πρέπει να ψηφίσουν οι βουλευτές. Πρέπει να πιστέψουν ότι υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Εάν το πιστέψουν, θα συνεχίσουν να ψηφίζουν τα λίγα απαραίτητα μέτρα που απομένουν. Εάν όχι, δεν πρόκειται να τα ψηφίσουν. Αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος».

Τα γνωρίζουν

Πώς αντιδρά το Μαξίμου στο ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής; Επισήμως δηλώνεται ότι η επίσκεψη Σαμαρά στις ΗΠΑ είναι πολύ σημαντική για τη χώρα και οι συνεργάτες του πρωθυπουργού επιχειρούν να στήσουν ένα νέο success story για την Ελλάδα. Όμως στα ενδότερα του πρωθυπουργικού γραφείου όλοι κάνουν ασκήσεις ψυχραιμίας επί χάρτου, ενόψει του δύσκολου φθινοπώρου. Το πιο σημαντικό, όμως, όπως μας επεσήμανε συνεργάτης του πρωθυπουργού, είναι να «αποφύγουμε τα νέα μέτρα με το να εντείνουμε τους ρυθμούς. Διαφορετικά, θα πρέπει να διαχειριστούμε μία δύσκολη κατάσταση με απρόβλεπτες συνέπειες για τη χώρα».

Όπως, λοιπόν, γίνεται αντιληπτό, το Μαξίμου όχι μόνο προσπαθεί να «εξοπλιστεί» ενόψει διαπραγμάτευσης με την τρόικα, αλλά πρέπει να πείσει την κοινωνία ότι είναι δυνατή η αποφυγή νέων μέτρων. Διότι ναι μεν η αντιπολίτευση υποδαυλίζει την κατάσταση, όμως την ίδια ώρα οι περισσότεροι εκ των πολιτών είναι πεπεισμένοι ότι δεν θα γλιτώσουν από νέα επώδυνα μέτρα.

Όλα αυτά τα ζητήματα θέλουν να διαχειριστούν στο Μαξίμου, προκειμένου το φθινόπωρο και ο χειμώνας να μην είναι «καυτός». Η ισχνή πλειοψηφία της κυβέρνησης επιβάλλει ετοιμότητα και για εκλογική αναμέτρηση, αν και το Μέγαρο Μαξίμου δεν ανησυχεί τόσο για μια πιθανή «εξέγερση» βουλευτών, όσο για μια κοινωνική έκρηξη που θα οδηγούσε σε εκλογές.

Η πιθανή επιβολή νέων μέτρων, αλλά και η πλήρης εφαρμογή των ήδη ψηφισθέντων προβληματίζουν τους επιτελείς της κυβέρνησης που σκέφτονται με δέος την επιστροφή της τρόικας τον Σεπτέμβριο. Παράλληλα, γνωρίζουν πολύ καλά ότι με το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας στη Γερμανία οι τόνοι θα οξυνθούν και πάλι, με το Βερολίνο να επιστρέφει στην παλιά του τακτική. Η έκθεση της ευρωπαϊκής επιτροπής ήρθε να επιβεβαιώσει τους φόβους για νέο κύκλο πιέσεων.

Το Μαξίμου συνιστά ψυχραιμία στους υπουργούς και τους κομματικούς επιτελείς και της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, επαναλαμβάνοντας συνεχώς ότι «τα δύσκολα έχουν περάσει και η κατάσταση είναι υπό έλεγχο». Και το Μαξίμου και οι κυβερνητικοί επιτελείς ελπίζουν να είναι έτσι.

Παραμένει η εισφορά αλληλεγγύης ως… ορεκτικό

Δεν ήταν τελικά και τόσο «αναίμακτη» η τελευταία διαπραγμάτευση του υπουργείου Οικονομικών με την τρόικα για το δημοσιονομικό «κενό» 2013-2014, καθώς τα νοικοκυριά φορτώθηκαν για ακόμη μία χρονιά την αποκαλούμενη εισφορά αλληλεγγύης, αφού τα διαρθρωτικά μέτρα δεν ήταν αρκετά. Συγκεκριμένα, η έκτακτη εισφορά θα επιβληθεί και στα εισοδήματα του 2016, άρα και στις φορολογικές δηλώσεις του 2017, καθώς, όπως σημειώνουν αξιωματούχοι του ΥΠ.ΟΙΚ., έπρεπε να καλυφθεί η «τρύπα» που άνοιγε η μη εφαρμογή της εισφοράς 0,2% στις επιχειρήσεις, αλλά και η αποφυγή περικοπών σε εν ενεργεία ένστολους και απόστρατους. Ωστόσο, αυτή η έκπληξη μπορεί να αποδειχθεί μικρή εάν επιβεβαιωθούν οι ανησυχίες της τρόικας και για τον Ενιαίο Φόρο.

Προετοιμάζοντας το έδαφος γι’ αυτό που έρχεται με την αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου, η Κομισιόν διατυπώνει κατ’ αρχήν έντονες επιφυλάξεις για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στον δημοσιονομικό σχεδιασμό, η υπερφόρτωση των νοικοκυριών στο δεύτερο εξάμηνο με φόρους εισοδήματος και ακινήτων, οι αρρυθμίες που παρατηρούνται στη συλλογή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών αλλά και η μικρότερη του αναμενομένου ανταπόκριση στις ρυθμίσεις οφειλών. Το σημαντικότερο είναι όμως ότι η Κομισιόν κρούει εκ νέου τον κώδωνα στο οικονομικό επιτελείο, για τον σχεδιαζόμενο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, για τον οποίο στην πραγματικότητα ποτέ δεν πείστηκε.

Έχοντας ήδη ξεκινήσει η επεξεργασία του τελικού σχεδίου, το Μνημόνιο προβλέπει ότι η οριστική αξιολόγηση του νέου Φόρου θα γίνει τον Σεπτέμβριο, με στόχο έσοδα 2,7 δισ. ευρώ ή 2,9 δισ. ευρώ εάν καταργηθεί ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Όπως τονίζεται, όμως, εάν δεν διασφαλίζεται με σιγουριά ο στόχος αυτός, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για την παράταση των μέτρων που ισχύουν, ήτοι τη διατήρηση του Τέλους μέσω της ΔΕΗ, για τουλάχιστον έναν ακόμα χρόνο!