«Ο αντισυμβατικός συγγραφέας με τους γοητευτικούς αντιήρωες»
«Κάθε συγγραφέας είναι μια βροχή αστεριών. Μια βροχή που γεννάει ερωτήματα…» είναι ένα από τα μότο του Χρήστου Τερζίδη, του πολυδιάστατα ταλαντούχου αυτού καλλιτέχνη που έχει χαράξει έναν αντισυμβατικό δρόμο από τη μουσική στη συγγραφή και από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, και τανάπαλιν.
«Πού βρίσκεται η πραγματική δύναμη της ανθρώπινης ψυχής; Στην αποφασιστικότητα να κυνηγάς τα όνειρά σου χωρίς να υπολογίζεις το κόστος; Ή στη δύναμη της αυτοθυσίας;» διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του πρόσφατου τέταρτου βιβλίου του με τίτλο «Άδεια Δωμάτια» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος). Για να απαντήσει στη συνέχεια: «Το ταξίδι αυτογνωσίας του ήρωα, ενός πετυχημένου δημοσιογράφου που φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας, και να κυνηγήσει τ’ όνειρό του στην Αμερική. Μια απρόσμενη είδηση, η αυτοκτονία του μεγάλου αδελφού, θα πυροδοτήσει μέσα του ένα κύμα από ερωτηματικά και αναμνήσεις, μεταξύ Καβάλας, Αθήνας και Νέας Υόρκης από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 ως τις μέρες μας, θα του προσφέρει τελικά την “πρώτη ύλη” για το πρώτο του μυθιστόρημα. Η Ελλάδα μιας άλλης εποχής, τα underground μπαράκια της Θεσσαλονίκης, οι κοσμικές παραλίες της Μυκόνου, οι celebrities στην Αθήνα, και η Νέα Υόρκη των γρήγορων ρυθμών και των εύκολων συναισθημάτων. Μια ιστορία για όσους παλεύουν ενάντια στην εικόνα που έχουν πλάσει οι άλλοι γι’ αυτούς…»
Και ανοίγεις τα «Άδεια Δωμάτια», και όσο τα αφουγκράζεσαι, τόσο νιώθεις πως είσαι ένας από αυτούς που μένουν εκεί. Και θέλεις να τα γεμίσεις με ψυχή, φωνή, μουσική, συναίσθημα. Είναι οι λέξεις που σου δίνουν τη μέθεξη. Είναι ο τρόπος γραφής, λιτός, κατανοητός, αλλά και ποιητικός συγχρόνως. Είναι η μουσικότητα που αποπνέει το κείμενο. Είναι η πλοκή που σε κρατά αιχμάλωτο μέχρι την τελευταία σελίδα. Και μετά… δεν βγαίνεις από εκεί. Δεν θέλεις να βγεις. Θέλεις να μείνεις, να σκεφτείς, να χαρείς, να ζήσεις. Δεν θέλεις να ξαναφυλακιστείς σε ένα άδειο δωμάτιο πια…
Συνέντευξη στην Καίτη Νικολοπούλου
Κύριε Τερζίδη, το βιβλίο σας «Άδεια δωμάτια» έχει για ήρωα έναν επίδοξο συγγραφέα. Πώς είναι για έναν συγγραφέα να γράφει για έναν συγγραφέα; Τι σας οδήγησε σε αυτή την επιλογή;
«Συνηθίζω να γράφω βιωματικά. Αυτό πιθανώς πηγάζει από την ανάγκη μου να πλάθω όσο πιο ειλικρινείς γίνεται τους χαρακτήρες των βιβλίων μου. Ίσως λοιπόν είναι αναπόφευκτο κάποιες φορές να βρίσκονται ανάμεσα στους ήρωές μου συγγραφείς. Και στο πρώτο μου μυθιστόρημα “…Και Το Τέλος Πάντα Κοντά”, ο κεντρικός ήρωας είναι συγγραφέας. Η ταύτισή μου μαζί τους, για να μπορέσω να εκφράσω μέσα από τη φωνή τους τις δικές μου αγωνίες, προφανώς με οδηγεί σε αυτές τις επιλογές».
Στο πρώτο κεφάλαιο, μας συστήνετε τον ήρωα-συγγραφέα, τον Μάνο. Κράτησα μια φράση: «Ζούσε πλέον σε μια προσωπική, αυτορυθμιζόμενη insomnia, που τον κρατούσε απομονωμένο στο δικό του σύμπαν. Στον δικό του κόσμο. Κάτι που πάντα ποθούσε». Είναι αυτή λειτουργική θέση/στάση για έναν συγγραφέα;
«Νομίζω ότι ο κάθε συγγραφέας έχει τον δικό του τρόπο λειτουργίας και το δικό του τελετουργικό όταν έρχεται η ώρα να γράψει. Προσωπικά, αν δεν ζήσω, δεν μπορώ να έχω τις εικόνες για τα βιβλία μου. Όταν όμως βρίσκομαι σε διαδικασία γραφής, τότε έχω την ανάγκη της απομόνωσης, όπου ο χρόνος αποκτάει άλλη διάσταση».
Λίγο παρακάτω, μας δίνετε το στίγμα δύο διαφορετικών κόσμων, «η περιθωριακή ανεξαρτητοκουλτούρα ενάντια στην υπερφίαλη γκλαμουριά του lifestyletrend των πρωινάδικων» και τον ήρωά σας να μην ανήκει ούτε στον ένα, ούτε στον άλλο. Υπάρχει ανάγκη να ανήκεις κάπου για να προχωρήσεις, να διακριθείς, να γίνεις γνωστός κι αποδεκτός;»
«Οι άνθρωποι ανέκαθεν είχαν την ανάγκη να ανήκουν κάπου. Θρησκείες, πολιτικά κόμματα, ποδοσφαιρικές ομάδες. Με αυτόν τον τρόπο, νιώθοντας ότι ανήκουν σε μία κοινότητα, καταπολεμούσαν και καταπολεμούν κάθε είδους ανασφάλεια. Από τις πιο απλές και καθημερινές μέχρι τα θεμελιώδη αναπάντητα ερωτήματα που είναι συνδεδεμένα με την ανθρώπινη φύση. Για κάποιους, λειτουργούν αυτές οι ομάδες και ως πλατφόρμες κοινωνικής ανάδειξης. Στα ίδια πλαίσια τοποθετώ και τις κοινωνικές συμπεριφορές που αναδεικνύονται μέσα από τη μόδα, τη μουσική και εν γένει το life style».
Δύο κόσμους όμως μας παρουσιάζετε και μέσα στην οικογένεια του ήρωα. Πατέρας και μητέρα. Η αγάπη που μοιράζεται με τον αδερφό του. Πόσο κοντά ήρθατε στα πρότυπα της ελληνικής οικογένειας και στο πόσο μας επηρρεάζουν αυτές οι σχέσεις στις επιλογές μας;
«Έχω μεγαλώσει σε μία τυπική ελληνική μεσοαστική οικογένεια της δεκαετίας του ’70 και του ’80. Ήμαστε το περιβάλλον το οποίο μεγαλώνουμε, και ακόμα και η απόδραση από αυτό καθορίζεται από το ίδιο και τις ανάγκες τις οποίες δημιουργεί».
Και φυσικά ο έρωτας πανταχού παρών. Θεμιτός κι αθέμητος. Υπαρκτός και φανταστικός. Αποδεκτός κι απαράδεκτος. Τι πιστεύετε πως είναι αυτό που έκανε τους αναγνώστες να διεκδικήσουν για τον ήρωά σας τον τίτλο «ο πιο ερωτικός χαρακτήρας» στα βραβεία του Public;
«Οι αντιήρωες είναι πάντοτε γοητευτικοί. Και ο Μάνος είναι ένας από αυτούς. Υποθέτω ότι αν το “Άδεια Δωμάτια” βραβευτεί σε αυτή την κατηγορία, θα είναι απλώς η επιβεβαίωση ότι οι γυναίκες λατρεύουν τα κακά παιδιά».
Αντίστοιχα, δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω και για το δεύτερο βραβείο που προτείνεται για το βιβλίο σας ως «κορυφαίο ελληνικό μυθιστόρημα της χρονιάς». Τι πιστεύετε πως άγγιξε το αναγνωστικό κοινό στα «Άδεια Δωμάτια»;
«Η ειλικρίνειά του».
Πού είναι τα πιο πολλά άδεια δωμάτια; Στην Αθήνα; Στη Νέα Υόρκη; Και ποια η σχέση ανάμεσα στις δυο πόλεις στη ζωή του ήρωα και τη δική σας;
«Τα “Άδεια Δωμάτια” βρίσκονται στην ψυχή του καθενός. Ίσως τα έχουμε ανάγκη για να απομονωνόμαστε και να κάνουμε τον απολογισμό και την αυτοκριτική μας. Όσο και να τρομάζουν, τα θεωρώ αναγκαία. Βρίσκω τη Νέα Υόρκη μια υπέροχα αδυσώπητη πόλη στην οποία μπορεί να βρει κάποιος πολλή ανθρωπιά και συμπαράσταση από απλούς ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν. Η Αθήνα είναι η πόλη που μου έδωσε απλόχερα και η Νέα Υόρκη αυτή που κατακτώ σιγά-σιγά. Ακριβώς όπως και ο Μάνος».
Αφιερώνετε το βιβλίο σας στον φίλο σας και μουσικό Ανδρέα, που σκοτώθηκε στη Νέα Υόρκη. Μπορούν οι σημαντικοί άνθρωποι της ζωής μας να γεμίσουν τα άδεια δωμάτια της ψυχής μας;
«Για να θεωρηθεί ένας άνθρωπος σημαντικός στη ζωή μας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει μία συγκεκριμένη επιρροή ή να υπάρχει μία αλληλεπίδραση η οποία θα μας χαρακτηρίσει για το υπόλοιπο της ζωής μας. Ο Αντρέας ήταν ο πιο κοντινός μου φίλος στη Νέα Υόρκη, και ακόμα είναι. Υπάρχουν φορές που καθόμαστε δίπλα-δίπλα στα μπαρ στα οποία συνηθίζαμε να πηγαίνουμε και να τα πίνουμε μαζί. Υπάρχουν στιγμές που είναι η μοναδική μου παρέα όταν είμαι μόνος».
Έρχεστε από τον χώρο της μουσικής βιομηχανίας με μεγάλη πορεία στον ελλαδικό χώρο, και τώρα συνεχίζετε στην Αμερική. Πείτε μας λίγο για αυτή σας την ενασχόληση.
«Το να παραμένω δραστήριος στον χώρο της μουσικής βιομηχανίας είναι κάτι που με κρατάει ζωντανό κυριολεκτικά. Αν και αυτή τη στιγμή θεωρείται η πλέον προβληματική βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο, για μένα λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί ως η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης και κινήτρων για να προχωράω στη ζωή μου».
Στην Αμερική, όμως, σας βρίσκουμε και σε έναν άλλο ρόλο. Ως αρθρογράφο στη «HuffingtonPost» της Νέας Υόρκης. Τι είναι για σας σημαντικό σε αυτή σας τη δραστηριότητα;
«Αγαπώ την Αμερική ως χώρα. Όλες αυτές οι αντιφάσεις τις οποίες έχει και όλα όσα έχει προσφέρει στη μοντέρνα κουλτούρα. Το βήμα που απέκτησα με την ένταξή μου στην “Huffington Post”, μου δίνει την ευκαιρία να επικοινωνήσω θέματα που με ενδιαφέρουν και πολλές φορές θέματα που έχουν να κάνουν με την Ελλάδα, σε ένα καινούργιο κοινό».
Και κάτι πιο πεζό. Αυτή η επαφή σας με τα μέσα και τον χώρο της επικοινωνίας βοήθησε στη συγγραφική σας πορεία; Είχατε μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα και προβολή από έναν νέο κι άγνωστο συγγραφέα;
«Οπωσδήποτε βοήθησε, αλλά δεν μπορώ να πω ότι είναι ο βασικός καταλύτης. Κυρίως γιατί ποτέ δεν επεδίωξα την προσωπική μου προβολή μέσα από τις επιτυχίες των καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργάστηκα ή συνεργάζομαι. Βοήθησε ίσως στο επίπεδο ότι κατανοώ καλύτερα τους κανόνες σωστής προβολής ενός έργου. Ο πιο σημαντικός καταλύτης είναι το γεγονός ότι τα βιβλία μου βρήκαν πρόσφορο έδαφος στις καρδιές πολλών αναγνωστών που ένιωσαν ότι τους εκφράζουν».
Μπορεί κάποιος να βιοποριστεί ως συγγραφέας στην Ελλάδα ή και στην Αμερική, εξ όσων γνωρίζετε;
«Στην Ελλάδα σίγουρα όχι, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Στην Αμερική, όπου λειτουργεί βιομηχανία γύρω από τον χώρο του βιβλίου και όταν ένα βιβλίο θεωρηθεί επιτυχημένο έχει και τις ανάλογες ευκαιρίες για τη διεθνή αγορά, σίγουρα ο βιοπορισμός είναι εφικτός. Βέβαια, οι κανόνες είναι διαφορετικοί και ο ανταγωνισμός μεγαλύτερος».
Θέλετε να μας πείτε κάτι για το τι ετοιμάζετε αυτή την εποχή;
«Έχω ολοκληρώσει την πρώτη γραφή του νέου μου μυθιστορήματος. Ο χρόνος ο οποίος θα δουλέψω σε αυτό μέχρι να νιώσω ότι είναι έτοιμο για να το εκθέσω είναι άγνωστος. Παράλληλα, δουλεύω σε δύο κινηματογραφικά σενάρια τα οποία ελπίζω μια μέρα να βρουν τον δρόμο τους προς τη μεγάλη οθόνη. Και η πιο συχνή μου αρθογραφία στην “Huffington Post” είναι ένα ζητούμενο».
Γεννημένος στην Κολωνία αλλά μεγαλωμένος στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, ο Χρήστος Τερζίδης ξεκίνησε την καριέρα του από τον χώρο της δημοσιογραφίας ασχολούμενος με το μουσικό ρεπορτάζ. Τον Σεπτέμβριο του 1991 εξέδωσε το πρώτο free press που κυκλοφόρησε σε πανελλαδικό επίπεδο, το «In Rock». Η αγάπη του για τη μουσική αλλά και η επιτυχία μουσικών διοργανώσεων που ανέλαβε τον οδήγησε σύντομα στο μουσικό μάνατζεμεντ, συνδέοντας το όνομά του με ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής hip hop και ροκ σκηνής όπως ο Δημήτρης Πουλικάκος, οι Goin’ Through, οι ΝΕΒΜΑ, οι Professional Sinnerz, ο STAN και οι My Excuse. Από το 2010 επέκτεινε την επαγγελματική του δραστηριότητα στη Νέα Υόρκη με τη συνεταιρική σύσταση της Terret Entertainment.
Έχει εκδώσει συνολικά τρία βιβλία «Το Hip–Hop Δεν Σταματά» (2003), «…Και Το Τέλος Πάντα Κοντά» (2009), «Bright Nights» (2010). Τα «Άδεια Δωμάτια» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι το τέταρτο βιβλίο του. Tον τελευταίο χρόνο αρθρογραφεί και στην Αμερική, για τη «Huffington Post».