Δύο ξένοι σε διαδικασία ανακωχής

Το 2021 η ταινία μικρού μήκους «Δύο εντελώς ξένοι» (Two Distant Strangers) κατέκτησε το Όσκαρ στην κατηγορία της, καθώς στην κινηματογραφική Ακαδημία εκτίμησαν τη συγκεκριμένη ανατρεπτική ταινία, που σε μικρό χρονικό διάστημα αφηγείται μία δυνατή ιστορία. Ο σεναριογράφος Τράβον Φι και σε σκηνοθεσία του ίδιου μαζί με τον Μάρτιν Ντέσμοντ έφτιαξαν μία ταινία που υπηρέτησαν άψογα οι Τζο Μπαντά και Άντριου Χάουαρντ. Η πλοκή επικεντρώνεται σε έναν άντρα, ο οποίος προσπαθεί επανειλημμένα να επιστρέψει στον σκύλο του, αλλά παγιδεύεται σε μία χρονική λούπα, όπου ξαναζεί έναν μοιραίο καβγά μ’ έναν αστυνομικό.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Όσοι έχουν δει αυτή την οσκαρική ταινία αναγνωρίζουν ότι άνετα μπορούσαν να στήσουν μία ανάλογη ταινία και στην Ελλάδα με πρωταγωνιστές δύο πρόσωπα από την πρώτη γραμμή της πολιτικής. Ο λόγος για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Νίκο Ανδρουλάκη κι ένα από τα κορυφαία στελέχη του κόμματος, τον Ανδρέα Λοβέρδο. Οι δύο τους όπως τους παρομοιάζουν πηγές της Χαριλάου Τρικούπη είναι «δύο ξένοι στο ίδιο σπίτι».

Η διαφορετική πολιτική φιλοσοφία μεταξύ των δύο ήταν εμφανής από την εποχή που ήταν εκ των διεκδικητών της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ τον Δεκέμβριο του 2021. Παρά το γεγονός ότι στον δεύτερο γύρο των εσωκομματικών εκλογών ο Ανδρέας Λοβέρδος στήριξε τον Ανδρουλάκη, έναντι του Παπανδρέου, ο πρόεδρος του Κινήματος ουδέποτε προσπάθησε να συμπορευθεί μαζί του. Είναι χαρακτηριστικό ότι όχι μόνο δεν τον τοποθέτησε Κοινοβουλευτικά Εκπρόσωπο παρά την εμπειρία του και την μαχητικότητα του, αλλά από τον Δεκέμβριο του 2021 δεν επιδίωξε ούτε μία τετ-α-τετ συνάντηση. Οι επαφές τους ήταν μέσω τρίτου προσώπου, ή στις κομματικές συνεδριάσεις (Πολιτικό Συμβούλιο, Κεντρική Επιτροπή κλπ.).

Με τη συνέντευξη του στην ΕΡΤ, στις 22  Μαρτίου, στον Απόστολο Μαγγηριάδη, ο Νίκος Ανδρουλάκης έβαλε φωτιά στο πολιτικό σκηνικό. Διότι επέμεινε στη θέση του ότι σε μία κυβέρνηση συνεργασίας με προγραμματικές συγκλίσεις, δεν θα δεχθεί για πρωθυπουργό ούτε τον κ. Μητσοτάκη, ούτε τον κ. Τσίπρα. Τουναντίον θα προτείνει άλλο πολιτικό πρόσωπο, δίχως να αναφέρει κάποιο συγκεκριμένο όνομα. Μία θέση για την οποία έχει επικριθεί περισσότερο από την κυβέρνηση και λιγότερο από την αξιωματική αντιπολίτευση.

Είπε το αυτονόητο

Με την ρήση Ανδρουλάκη αντέδρασε και ο Ανδρέας Λοβέρδος εκφράζοντας την άποψη του, κάτι που ο πρώην υπουργός το κάνει εδώ και χρόνια, είτε ήταν αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σημίτης, είτε ο Γιώργος Παπανδρέου, είτε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, είτε η αείμνηστη Φώφη Γεννηματά. Και για να πούμε του στραβού το δίκιο ζήτησε το αυτονόητο. Να πει ο κ. Ανδρουλάκης ποιο πολιτικό πρόσωπο θεωρεί καταλληλότερο για πρωθυπουργό σε κυβέρνηση συνεργασίας από τη στιγμή που δεν δέχεται ούτε τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ούτε τον Αλέξη Τσίπρα, που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα δώσουν την μάχη για την πρωτιά.

Η διαφοροποίηση του Ανδρέα Λοβέρδου αναδείχθηκε από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, ενώ και το Μαξίμου εκτίμησε ότι ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να δημιουργήσει εσωκομματικό πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ. Το ίδιο έπραξαν και τα φίλια προς τον ΣΥΡΙΖΑ ενημερωτικά μέσα, που θέλησαν να στείλουν ένα μήνυμα προς τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ ότι είναι προτιμότερο να στραφούν προς τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί στο ΠΑΣΟΚ σφάζονται.

Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως υπάρχει διαζύγιο. Όμως οι δύο πλευρές αποφάσισαν να εισέλθουν σε περίοδο ανακωχής όταν λόγω εκλογών. Τουλάχιστον μέχρι τις 21 Μαΐου. Το τι θα συμβεί μετά την Κυριακή των πρώτων εκλογών, ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια.

Ο Ανδρέας Λοβέρδος εμφανίζεται ως άτυπος επικεφαλής μιας τάσης μέσα στο ΠΑΣΟΚ που απορρίπτει οποιαδήποτε προοπτική συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έχει εκφράσει πολλές φορές τη διαφωνία του με τη στρατηγική ίσων αποστάσεων που εν πολλοίς επέλεξε ο κ. Ανδρουλάκης. Η συζήτηση για τις μετεκλογικές επιλογές θα επαναφέρει ως εκ τούτου στο προσκήνιο τις διαφορετικές προσεγγίσεις. Από την εποχή που ήταν υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ έχει αναδείξει τη στρατηγική του ότι «πρώτα το Κίνημα πρέπει να κάνει τα πάντα για να επιστρέψουν στο σπίτι τους οι ψηφοφόροι που πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ κι εν συνεχεία να κινηθεί για τους κεντρώους». Μάλιστα η εκτίμηση του ήταν ότι οι κεντρώοι βλέποντας την αθρόα επιστροφή θα έρθουν μόνοι τους. Αυτή την θέση υποστήριξε προ ημερών και ο Ανδρέας Δρυμιώτης (εκλογικός αναλυτής και ο άνθρωπος που έχει διοργανώσεις τις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις από το 1981), προ ολίγων ημερών σε τηλεοπτικό πάνελ.

Στα όρια της διαγραφής

Όταν υπήρξε η διαφοροποίηση του Ανδρέα Λοβέρδου ο κ. Ανδρουλάκης βρισκόταν στο Στρασβούργο. Στην Χαριλάου Τρικούπη σήμανε συναγερμός με τους περισσότερους να θεωρούν ως δεδομένη την διαγραφή. Η απόφαση που ελήφθη στις τηλεφωνικές επικοινωνίες του Ανδρουλάκη με τους συνεργάτες του, ήταν να απαντήσουν με σκληρό τρόπο. Η επίσημη διαρροή του ΠΑΣΟΚ ότι «είναι πολιτικά παράδοξο ο Ανδρέας Λοβέρδος να έχει κοινές αγωνίες με τον Γιάννη Οικονόμου και τον Άκη Σκέρτσο» είναι αλήθεια ότι άφηνε πολλά υπονοούμενα. Τα οποία προσπάθησε να εκμεταλλευτεί ο ΣΥΡΙΖΑ κάνοντας λόγο ακόμη και για Δούρειο Ίππο του Μαξίμου στο ΠΑΣΟΚ.

Όλοι, λοιπόν, ανέμεναν την επιστροφή Ανδρουλάκη από την Ευρώπη, ενώ είχαν ενταθεί πιέσεις (και μάλιστα είχαν γνωστοποιηθεί στον Τύπο) από ιστορικά στελέχη, αλλά και πρώην συνεργάτες της Φώφης Γεννηματά, για διαγραφή του Λοβέρδου. Μάλιστα έλεγαν πως «για να έχειςεπιτυχία ως αρχηγός πρώτα πρέπει να διαγράψεις κάποιον». Στην ηγετική ομάδα του κόμματος εκτίμησαν ότι ακόμη και με αυτή την πρόταση (την οποία πολλοί χαρακτήρισαν παράδοξη) το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην επικαιρότητα. Οι ανακοινώσεις μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ θύμισαν τις παλιές καλές ημέρες. Οπότε εκτιμήθηκε πως με πιθανή διαγραφή Λοβέρδου, αντί να εκμεταλλευθούν το μομέντουμ δημοσιότητας και τον θόρυβο που δημιουργήθηκε με την πρόταση Ανδρουλάκη, θα εισέρχονταν το κόμμα σε μία νέα περίοδο εσωστρέφειας. Τουναντίον επιλέχθηκε αυτή η πολύ επιθετική διαρροή, η οποία είναι αλήθεια ενόχλησε τον πρώην υπουργό.

Το ψυχροπολεμικό κλίμα εντάθηκε από την τηλεοπτική παρουσία ΣΚΑΙ του Λοβέρδου το μεσημέρι της Δευτέρας, όταν είπε πως «κανένας δεν μπορεί να τον ακουμπήσει με διοικητικά μέτρα» και πως «δεν είναι πρόσωπο που διαγράφεται, δεν είμαι από αυτούς που μπορείς να “φας” εύκολα». Και αυτή η δήλωση του Λοβέρδου θεωρήθηκε πρόκληση-πρόσκληση, η οποία δεν απαντήθηκε από τον Ανδρουλάκη. Τουναντίον επιλέχθηκε να υπενθυμίσει ότι «το ΠΑΣΟΚ είναι σε μείζονα θεσμική και προγραμματική σύγκρουση με το σύστημα Μητσοτάκη». Ταυτόχρονα ήρθε και η επίσημη δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος τάχθηκε στο πλευρό του Νίκου Ανδρουλάκη υποστηρίζοντας τη λύση άλλου πρωθυπουργού πλην Μητσοτάκη–Τσίπρα.

Οπότε και ο Ανδρέας Λοβέρδος έκανε ένα βήμα πίσω, δίχως φυσικά να ξεχνά την διαρροή της Χαριλάου Τρικούπη. Σε δείγμα καλής διάθεσης ο πρώην υπουργός την Τρίτη το πρωί σε τηλεοπτική εκπομπή του OPEN είπε ότι είναι προσηλωμένος στην προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ για ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στις εκλογές. Μάλιστα υπενθύμισε ότι κι άλλες φορές στο παρελθόν υπήρχαν διαφορετικές απόψεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, με τσακωμούς, όμως την ώρα της μάχης ήταν όλοι συντεταγμένοι. Το εντυπωσιακό ήταν ότι είπε και την φράση «το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, ενωμένο, δυνατό». Κάτι που δεν φάνηκε το βράδυ της Τρίτης, όταν στη τηλεοπτική του συνέντευξη στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΙ, ο Νίκος Ανδρουλάκης όταν ρωτήθηκε είπε «αυτός που λέει δεν διαγράφεται στο παρελθόν είχε διαγραφεί».

Διαφωνία στην στρατηγική

Σύμφωνα με την Χαριλάου Τρικούπη ο στόχος του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν τριπλός: Πρώτον να  καταδείξει ότι δεν έχει αλλάξει γραμμή, επιμένοντας στο «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας». Δεύτερον να «κάψει» σενάρια ότι απεργάζεται τεχνοκρατική κυβέρνηση με επικεφαλής επίσης τεχνοκράτη (ακούστηκε το όνομα του διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα). Και τρίτον να επιχειρήσει να φθείρει έτι περαιτέρω τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά και τον Αλέξη Τσίπρα, με στόχο να προσελκύσει τους ψηφοφόρους -ιδίως του μεσαίου χώρου- που δηλώνουν απογοητευμένοι από τις δύο προηγούμενες τετραετίες.

Μάλιστα συνεργάτες του έλεγαν «μα είναι δυνατόν ο Ανδρουλάκης, μετά από όσα έχουν συμβεί, να πάρει τρίτη διερευνητική εντολή και να προτείνει για πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη; Ή τον Τσίπρα;». Και αυτό διότι ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πει ότι θα παραδώσει αμέσως την πρώτη εντολή, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ότι θα πράξει το ίδιο ακόμη και εάν βγει δεύτερος, διότι δεν θέλει να ηγηθεί κυβέρνηση ηττημένων.

Τα πάντα φυσικά για το ΠΑΣΟΚ θα κριθούν ανάλογα με το ποσοστό που θα λάβει στις εκλογές. Ο πήχης που έχει θέσει η ηγετική ομάδα της Χαριλάου Τρικούπη είναι το ψυχολογικό όριο του 12%. Από την πλευρά του ο Ανδρέας Λοβέρδος έχει θέσει ως βάση το 16%, δηλαδή διπλασιασμό του ποσοστού με βάση αυτό που έλαβε στις εκλογές του Ιουλίου του 2019. Πολλοί εκτιμούν ότι τα τέλια θα χτυπήσουν από το βράδυ των εκλογών. Όμως η αλήθεια είναι ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης και η ομάδα του ελέγχουν τουλάχιστον το 65% των τοπικών και νομαρχιακών επιτροπών, κάτι που σημαίνει ότι είναι σε καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσει πιθανή εσωκομματική αναταραχή. Όμως την ίδια ώρα και οι δυνάμεις Λοβέρδου δεν μπορούν να θεωρηθούν αμελητέες. Όπως ουδείς γνωρίζει το πώς θα κινηθούν οι Παπανδρεϊκοί που επίσης διατηρούν ένα ισχυρές δυνάμεις, αλλά και τι α πράξουν και οι γεννηματικοί που εξακολουθούν να έχουν διακριτή παρουσία. Ας μην ξεχνάμε ότι αρκετοί «διαβάζουν» τον έμμεσο διάλογο Λοβέρδου-ηγεσίας ως μια ρήξη που απλώς περιμένει να συμβεί –και η οποία αναπόφευκτα θα έρθει, είτε πριν, είτε μετά την πρώτη κάλπη.

Παράδοση στις ρήξεις

Η αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ έχει παράδοση σε καβγάδες και πολεμικό κλίμα. Ακόμη και την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξαν πολλές ρήξεις. Ο κάθε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ πέρασε τέτοιες κρίσεις. Ακόμη και ο Ανδρέας με το Πεντελικό, τον Οκτώβριο του 1990. Τότε που απείλησε πως εάν δεν εκλεγεί γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής ο Τσοχατζόπουλος θα διαλύσει το ΠΑΣΟΚ και θα ιδρύσει νέο κόμμα. Ναι μεν πέρασε του Ανδρέα, όμως τότε οι διαφωνούντες ξεκίνησαν να ετοιμάζονται για την διαδοχή του, επιλέγοντας τον Σημίτη.

Ακολούθησε ο αδυσώπητος πόλεμος Σημιτικών-Τσοχατζοπουλικών το 1996. Ποιος λησμονεί το 4^Ο Συνέδριο τον Ιούνιο του 1996, που εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σημίτης, εκεί όπου οι μισοί χειροκροτούσαν και οι υπόλοιποι έβριζαν.

Το 2007, όταν το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές, ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε στο Ζάππειο την υποψηφιότητά του, ανοίγοντας μέτωπο με τον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος πάντως κέρδισε τις εσωκομματικές εκλογές. Ο κ. Βενιζέλος απειλήθηκε με διαγραφή από τον κ. Παπανδρέου το 2008 όταν επιχείρησε να προχωρήσει στην ίδρυση ομίλου προβληματισμού, και τελικά υπαναχώρησε.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος μπορεί να γλίτωσε την διαγραφή, δεν συνέβη το ίδιο με τον Κώστα Σημίτη, ο οποίος τέθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, επειδή ο πρώην πρωθυπουργός δημοσιοποίησε την διαφωνία του στην πρόταση ΓΑΠ για δημοψήφισμα επί της Συνθήκης της Λισαβόνας. Ήταν 12 Ιουνίου του 2008.

Το 2012, με το κόμμα να βρίσκεται σε διαδικασία μεγάλης απώλειας δυνάμεων εξαιτίας των μνημονίων, ο Ευάγγελος Βενιζέλος διαδέχεται τον Γιώργο Παπανδρέου στην ηγεσία. Ωστόσο, οι μεταξύ τους σχέσεις επί της ουσίας ποτέ δεν ομαλοποιήθηκαν. Οι αντιπαραθέσεις κορυφώθηκαν πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 και οδήγησαν σε διάσπαση το κόμμα, με τον κ. Παπανδρέου να προχωράει στην ίδρυση του ΚΙΔΗΣΟ, το οποίο απέτυχε στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 και το 2018 συμμετείχε ως συνιστώσα στην ίδρυση του ΚΙΝΑΛ, μέσω του οποίου ο κ. Παπανδρέου επανήλθε στη Βουλή, τον Ιούλιο του 2019. Σε τροχιά ρήξης κινήθηκαν και οι σχέσεις του Ευάγγελου  Βενιζέλου με τον Ανδρέα Λοβέρδο, τον οποίο διέγραψε από το ΠΑΣΟΚ τον Δεκέμβριο του 2012, με αφορμή την ίδρυση από τον κ. Λοβέρδο της Ριζοσπαστικής Κίνησης Σοσιαλδημοκρατικές Συμμαχίας. Ο σχηματισμός μετεξελίχθηκε σε Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα και συμμετείχε ως συνιστώσα στην ίδρυση της «Ελιάς» τον Μάρτιο του 2014 με τον Ανδρέα Λοβέρδο να επανέρχεται στις τάξεις του ΠΑΣΟΚ. Η Φώφη Γεννηματά, που κέρδισε τις εσωκομματικές εκλογές το 2015 και παρέλαβε το κόμμα από τον Βενιζέλο, ήρθε σε ρήξη μαζί του τον Ιούνιο του 2019, με τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να αποχωρεί.

Ζητώντας από παλιά καραβάνα του ΠΑΣΟΚ τη γνώμη του για τη νέα κρίση στο ΠΑΣΟΚ μας είπε ότι «είναι συνηθισμένο το βουνό από τα χιόνια». Και πρόσθεσε: «Όταν τα στελέχη πειστούν με τον αρχηγό τον ακολουθούν. Θυμάμαι ότι τον Σημίτη οι μισοί που τον στήριξαν δεν τον άντεχαν. Έστριβαν τα άντερα τους και μόνο που τον έβλεπαν. Κι όμως επειδή πίστεψαν ότι με αυτόν θα έρθουν νίκες τον στήριξαν, ενώ ήταν πιο κοντά στον Άκη».