Η ελληνική απάντηση στα σχέδια της τρόικας

Του Μιχάλη Κωτσάκου

 

Όποια στοιχεία κι εάν τους παρουσιάσει η ελληνική πλευρά οι εκπρόσωποι των δανειστών από τις πρώτες ημέρες των επαφών τους με τους υπουργούς εμμένουν με δογματικό τρόπο, ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό. Κι όμως τα επίσημα στοιχεία του Σεπτεμβρίου, που ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα, δείχνουν υψηλότερα έσοδα κατά 37% από στόχους οι οποίοι είχαν τεθεί από την ίδια την τρόικα.

Μάλιστα και η επίδοση του Οκτωβρίου είναι εντυπωσιακά καλύτερη, σε σημείο που να δημιουργεί βάσιμες ελπίδες για ένα πολύ καλύτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα στα τέλη του 2013.

Με αυτό τον τρόπο η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών παρουσίασε την Τρίτη τα νέα δεδομένα στους Τόμσεν-Μορς-Μαζούχ, οι οποίοι δεν αντέδρασαν, καθώς τα νέα στοιχεία αναφέρονται σε ένα νέο δημοσιονομικό και μακροοικονομικό περιβάλλον, πολύ πιο διαφορετικό από αυτό που αναγνωρίζουν και επί του οποίου ασκούνται οι ξένοι εμπειρογνώμονες.

Με άλλα λόγια, το υπουργείο Οικονομικών πιστεύει ότι η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού διαμορφώνει νέα δεδομένα και δημιουργεί ισχυρό επιχείρημα, ικανό να ξεπεράσει την ακαμψία και τον δογματισμό της τρόικας. Κατά την άποψη του Γιάννη Στουρνάρα η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού ανατρέπει τις προβλέψεις της τρόικας και αναιρεί όλη τη φιλολογία για νέα οριζόντια μέτρα, ήτοι για μειώσεις μισθών και επιβολή επιπρόσθετων φόρων.

Ο υπουργός Οικονομικών θεωρεί ότι «το σύστημα συλλογής των φόρων αρχίζει να δουλεύει αποτελεσματικά και να αποδίδει πολύ καλύτερα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα». Και προσθέτει πως «αν αντιστοίχως αποδώσουν και οι εισπρακτικοί μηχανισμοί των ασφαλιστικών ταμείων δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα με τον προϋπολογισμό του 2014».

Ελπίδες…

Τα νέα δεδομένα είναι μία ένεση αισιοδοξίας για την εν εξελίξει διαπραγμάτευση. Γι’ αυτό και κύκλοι του υπουργείου τονίζουν ότι «αυτή τη φορά θα καταλήξουμε πιο εύκολα σε συμφωνία, παρά τις αντιρρήσεις των τεχνοκρατών». Εάν φυσικά επιβεβαιωθεί αυτή η αισιοδοξία, τότε η χώρα μας θα ενισχύσει την αξιοπιστία της, ενώ θα έχει ένα επιπλέον όπλο ο πρωθυπουργός στην πολιτική διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του χρέους.

Το σίγουρο είναι ότι οι εκπρόσωποι των πιστωτών, όπως διαρρέουν δεν είναι ιδιαιτέρως βιαστικοί για να καταλήξουν σε συμφωνία με την Ελλάδα. Όμως τα αντίθετα ισχύουν για το οικονομικό επιτελείο, καθώς ο προϋπολογισμός πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου και η Κοινοβουλευτική Ομάδα της κυβέρνησης βρίσκεται σε αναστάτωση με εκκρεμή δύο πολύ σημαντικά νομοσχέδια, το ασφαλιστικό και τη φορολογία ακινήτων.

Υπάρχουν και άλλοι δύο λόγοι, αναφέρουν αρμόδια στελέχη: η ελληνική προεδρία είναι πολύ κοντά και επιθυμητό είναι να ξεκινήσει χωρίς το θρίλερ των δόσεων σε πλήρη εξέλιξη, ενώ υπάρχει και η ανάγκη να έρθουν οι δόσεις το αργότερο τον Φεβρουάριο, καθώς τότε λήγουν ομόλογα που πρέπει να αποπληρωθούν. Ο Φεβρουάριος δεν είναι και τόσο… μακριά, καθώς το Eurogroup αποφάσισε πρώτα να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση για τα μέτρα (επικαιροποίηση μνημονίου) μετά αυτά να εγκριθούν από Eurogroup και τότε να ανοίξει το θέμα του χρηματοδοτικού κενού 2014 (5-6 δισ. ευρώ).

 

Τα μέτωπα

Τα μέτωπα που πρέπει να κλείσουν, μόνο στο σκέλος των μέτρων (εκτός δηλαδή του χρηματοδοτικού κενού του 2014 και του μεγάλου ζητήματος της διαχείρισης του χρέους) είναι και πολλά και μεγάλα:

# Αμυντικές Βιομηχανίες: Η κυβέρνηση επιμένει σε Ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ, με διατήρηση μέρους των εργαζομένων στην εταιρεία. Για την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα και την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων ζητά διάσπαση του αμυντικού από το πολιτικό σκέλος και διατήρηση μέρους του πρώτου για λόγους εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο η τρόικα ζητά την ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ αλλά στο μοντέλο της ΕΡΤ και λουκέτο σε ΕΑΣ και ΕΛΒΟ.

# Διαθεσιμότητα: Η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει τον στόχο των διαθεσίμων στα ΑΕΙ για το όριο των 12.500 έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Ζητά παράταση δύο μηνών για τον ισόποσο στόχο Δεκεμβρίου. Στις απολύσεις ζητά αποδοχή όσων έγιναν σε ΕΡΤ (2.600), των επίορκων, αλλά και όσων προκύψουν από ΔΕΚΟ που θα κλείσουν. Η τρόικα δεν δέχεται παράταση και «διευκολύνσεις» στις απολύσεις.

# Φορολογικό νομοσχέδιο ακινήτων: Βρίσκεται σε εκκρεμότητα, μετά τις τεράστιες αντιδράσεις που προκλήθηκαν και πλέον αναζητούνται «ισοδύναμα» τα οποία πρέπει να γίνουν αποδεκτά εντός και εκτός Ελλάδος. Διαφορετικά, το μνημόνιο ορίζει ότι αν «αποδειχτεί πως είναι αδύνατο με μεγάλη βεβαιότητα να επιτύχει τα προγραμματισμένα έσοδα», τότε προβλέπεται «παράταση των νομοθετημένων μέτρων».

# Πρωτογενές πλεόνασμα 2013: Η κυβέρνηση επιχειρεί να γίνει από τώρα αποδεκτό ότι υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 ύψους τουλάχιστο 344 εκατ. ευρώ. Η τρόικα φέρεται να δηλώσεις της να θεωρεί εφικτό το πλεόνασμα αλλά πρέπει να αποδεχτεί και το ποσό για να «κλείσει» το μέτωπο του 2013, πριν «ανοίξει» αυτό του 2014.

# Μέτρα 2014: Η Ελλάδα ζητά να μην επιβληθούν τώρα ή έστω να περιοριστούν σε 300- 500 εκατ. ευρώ εκτιμώντας ότι θα αποδώσουν οι παρεμβάσεις για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και θα καλύψουν το «κενό» που η τρόικα υπολογίζει σε 2-2,5 δισ. ευρώ. Ουσιαστικά, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, η κυβέρνηση ζητά όχι μόνο οικονομικό αλλά και πολιτικό «χρόνο» από τους δανειστές.

# Μέτρα 2015-2016: Η κυβέρνηση έχει ήδη στείλει σχέδιο του Μεσοπροθέσμου στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, ζητά να μην ανοίξει τώρα η συζήτηση καθώς δεν μπορεί να είναι σαφής η επίδραση της ανάπτυξης, των παρεμβάσεων στο χρέος και της απόδοσης των φορολογικών και άλλων μεταρρυθμίσεων το 2015 και μετά. Σημειώνεται ότι η τρόικα το καλοκαίρι υπολόγιζε το «κενό» που δεν αποδέχεται η ελληνική πλευρά σε πάνω από 4 δισ. ευρώ.

# Παρεμβάσεις στην αγορά: Εκκρεμούν και δεκάδες μεταρρυθμίσεις μεταξύ των οποίων η σταδιακή (κατ ελάχιστο λένε αρμόδιες πηγές) απελευθέρωση των πλειστηριασμών από το 2014, η απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων, και βέβαια οι αποκρατικοποιήσεις. Το ΤΑΙΠΕΔ κάνει λόγο πλέον για έσοδα 1,3 δισ. ευρώ το 2013 αντί για 1,5 δισ. ευρώ αναθεωρημένου στόχου.

# Ασφαλιστικό: Στον «πάγο» παραμένει το νομοσχέδιο το οποίο επιχειρεί κυρίως μέσω μέτρων πάταξης της εισφοροδιαφυγής να γίνει αύξηση των εσόδων των ταμείων περί τα 500 εκατ. ευρώ, με την τρόικα να αμφισβητεί το ποσό και το μνημόνιο να προβλέπει το 2014 μείωση κατά 2,8 δισ. ευρώ των εσόδων των ταμείων.

«Στραγγίζουν» το ασφαλιστικό με στόχο τις συντάξεις

Ανοιχτά παραμένουν όλα τα φλέγοντα ζητήματα των παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό. Οι ελεγκτές στη συνάντηση με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αναφέρθηκαν στις εκκρεμότητες που απορρέουν από το μνημόνιο και αξίωσαν:

# Κατάργηση των κοινωνικών πόρων των ταμείων, μέτρο που θα «ρουφήξει» και την τελευταία σταθερή πηγή εσόδων τους. Η απώλεια των πόρων θα πρέπει να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, η μείωση των συντάξεων και των λοιπών παροχών θα αποτελέσει μονόδρομο.

# Μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9 μονάδες, σταδιακά, αρχής γενομένης το 2014. Η μείωση θα συρρικνώσει τα έσοδα κατά 350 εκατ. ευρώ ετησίως εντείνοντας το πρόβλημα του ΙΚΑ. Η Τρόικα απέρριψε το αίτημα της ελληνικής πλευράς να αναβληθεί για ένα έτος η υλοποίηση του μέτρου αξιώνοντας την υποβολή προτάσεων για ισοδύναμα μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2014. Από την άλλη πλευρά, απορρίπτουν με εμμονή τις προτάσεις του ΙΚΑ για ευνοϊκότερη- με περισσότερες δόσεις- ρύθμιση οφειλών.

# Απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων έως το τέλος του έτους.

# Χορήγηση ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος πιλοτικά από το 2014.

 

«Φόρτωσαν» τις ευθύνες της αποτυχίας την Ελλάδα

Οι εκπρόσωποι της Κομισιόν και της ΕΚΤ στην τρόικα, Σερβάς Ντερούζ και Κλάους Μαζούχ, κάθισαν «στο σκαμνί» προκειμένου να απολογηθούν, σε δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για την πολιτική της Τρόικας που εφαρμόζεται μέσω των Μνημονίων, στις χώρες που έλαβαν χρηματοοικονομική βοήθεια. Ωστόσο, αντί να δώσουν εξηγήσεις -τουλάχιστον ως προς το ζήτημα της Ελλάδας- έριξαν τις ευθύνες στη χώρα μας και μάλιστα είπαν πως θα πρέπει να έρθουν και νέα μέτρα. Από την ακρόαση, πάντως, δεν συμμετείχε το ΔΝΤ το οποίο αρνήθηκε να παρευρεθεί στην διαδικασία.

Από τα όσα δήλωσαν, πάντως, οι εκπρόσωποι των δανειστών αυτό που προκύπτει είναι πως οι σκληρές απαιτήσεις τους από την Ελλάδα δεν σταματούν και στις νέες διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση θα ζητήσουν και νέα μέτρα. «Αναγκαία η λήψη νέων μέτρων στην Ελλάδα για να γίνει βιώσιμο το χρέος, η έξοδος στις αγορές θα γίνει από το 2015 και μετά ενώ από εφέτος θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα», ανέφεραν χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείς για τη λήψη πρόσθετων μέτρων στην Ελλάδα, ο Σ. Ντερούζ απάντησε ότι είναι αναγκαία προκειμένου να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να στοχεύσουν στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και στη βελτίωση της είσπραξης των φόρων. Εξάλλου, ερωτηθείς, γιατί καθυστερεί η ευρωζώνη να λάβει σημαντικές αποφάσεις για την Ελλάδα, ο Σ. Ντερούζ είπε ότι η Τρόικα αναμένει την επικύρωση των ελληνικών δημοσιονομικών στοιχείων για το 2013, από τη Eurostat, τον Απρίλιο. Κληθείς να σχολιάσει τις επικρίσεις που συχνά δέχεται η Τρόικα για τη λανθασμένη συνταγή που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα, ο Ντερούζ παραδέχθηκε ότι υπήρξαν αστοχίες. «Βάσει των στοιχείων που είχαμε τότε, ο σχεδιασμός του ελληνικού προγράμματος ήταν ο κατάλληλος»

Για το ίδιο θέμα, ο Κλάους Μαζούχ ανέφερε ότι την άνοιξη του 2010, τα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας που είχε η Τρόικα δεν ήταν ακριβή. Παράλληλα, υποστήριξε ότι οι αποκλίσεις στις προβλέψεις της Τρόικας, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό, στις σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και στην πολιτική κρίση που υπήρχε στην Ελλάδα. Όπως είπε, η ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων δεν ήταν ξεκάθαρη από την πολιτική ηγεσία, ενώ υπήρχε απροθυμία να αντιμετωπιστούν ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα.