Μία μπρος, δύο πίσω…

Σε φαρσοκωμωδία εξελίσσεται η περιβόητη διαπραγμάτευση με την τρόικα, σε μία περίοδο που η κυβέρνηση ξορκίζει όχι μόνο τις εμμονές αλλά και τις προτάσεις των τεχνοκρατών εκπροσώπων των δανειστών για νέα μέτρα. Κι όπως λένε έμπειροι περί των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, η όλη ιστορία εξελίσσεται σε δύο βήματα μπροστά και τρία πίσω.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Με τα μέτωπα του δημοσιονομικού και χρηματοδοτικού κενού να παραμένουν ανοιχτά και να διευρύνονται εξαιτίας της δικαστικής ανατροπής στο ειδικό μισθολόγιο των ένστολων, η κυβέρνηση καλείται τώρα να διαχειριστεί και την εσωτερική της αδυναμία να προχωρήσει σύντομα σε διαρθρωτικές αλλαγές, όπως προσδιορίζονται στο toolkit του ΟΟΣΑ.

Οι προειδοποιήσεις των εκπροσώπων των δανειστών δεν δείχνουν να φοβίζουν την ελληνική κυβέρνηση και γι’ αυτό το Μαξίμου, σε συμφωνία με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, θέλει τα βήματα των μεταρρυθμίσεων να είναι σε χαμηλότερο τέμπο και να μην προξενήσουν αντιδράσεις, ειδικά σε αυτή την περίοδο όπου το εσωτερικό πολιτικό κλίμα λόγω και των ευρωεκλογών έχει οξυνθεί.

Τα μεγάλα αγκάθια εντοπίζονται στις παρεμβάσεις στο γάλα και στην πώληση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από τα σούπερ μάρκετ, μέτωπα για τα οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είπε στο πολιτικό συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ ότι «κρατιούνται ως έχουν».

Οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης είναι έντονες και οι αλλαγές βαραίνουν και υπό την προοπτική της διπλής –προς το παρόν τουλάχιστον– κάλπης.

Έτσι, η μέχρι στιγμής προσπάθεια για εύρεση συμβιβαστικής λύσης εντός των κόλπων του κυβερνητικού σχηματισμού οδηγεί σε «εκπτώσεις» επί των αρχικών προτάσεων του ΟΟΣΑ και σε ρήξη με τους δανειστές. Η συζήτηση θα είναι πολυμερής –κυβέρνηση, φορείς και τρόικα– και θα πρέπει να έχει καταλήξει σε κάποιο αποτέλεσμα εντός των επόμενων 20 ημερών.

Έρχονται(;) στις 3 Φεβρουαρίου

Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι το νομοσχέδιο για την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ δεν θα πρέπει να αναμένεται πριν από το τέλος Φεβρουαρίου, γεγονός που μάλλον δυσχεραίνει το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, πόσω μάλλον όταν δεν έχει καν επιβεβαιωθεί επισήμως ο ακριβής χρόνος της επανόδου Τόμσεν, Μαζούχ και Μορς στην Αθήνα.

Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επικεφαλής της τρόικας θα επανέλθουν το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, για να πιάσουν εκ νέου το νήμα των συζητήσεων από τις 3 Φεβρουαρίου. Στο διάστημα των 14 ημερών που θα μεσολαβήσουν έως το Eurogroup της 17ης Φεβρουαρίου, η ελληνική πλευρά θα επιδιώξει να υπάρξει συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο ώστε στο Eurogroup του Μαρτίου να δοθεί το πράσινο φως για τη δόση. Ο σχεδιασμός πλέον έχει αλλάξει και η ελληνική πλευρά περιμένει τον Μάρτιο έγκριση (στις 10 του μήνα υπάρχει προγραμματισμένη συνεδρίαση του Eurogroup) όχι απλώς για τη δόση του τελευταίου τετραμήνου του 2013, αλλά και γι’ αυτήν του πρώτου τριμήνου του 2014. Το ποσό φτάνει τα 16 δισ. ευρώ και η σούπερ δόση, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, θα εγκριθεί πριν από τις ευρωεκλογές και θα αρχίσει να έρχεται τμηματικά στην Αθήνα.

Για να συμβούν όλα αυτά όμως, θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία σύντομα μεταξύ άλλων για το δημοσιονομικό κενό του 2014 αλλά και του 2015 και του 2016, για τις ομαδικές απολύσεις, για τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9% και κυρίως για τον τρόπο αναπλήρωσης των εσόδων που θα στερηθούν τα ασφαλιστικά ταμεία, για τη διαθεσιμότητα 12.500 υπαλλήλων και 4.000 απολύσεων εντός του 2014 αλλά και για την κατάργηση φόρων υπέρ τρίτων.

Η… ένστολη «βόμβα» του ΣτΕ

Πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχει σύγκλιση ανάμεσα στις δύο πλευρές, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί και η δικαστική βόμβα με τη δικαίωση των ένστολων. Το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι το δημοσιονομικό κόστος από την απόφαση του ΣτΕ για τους ένστολους ανέρχεται σε 500 εκατ. ευρώ και στο ποσό αυτό έρχονται να προστεθούν και 200 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή της απόφασης του Μισθοδικείου για τις περικοπές στις αμοιβές των δικαστικών. Πληροφορίες αναφέρουν πως σχεδιάζεται το κόστος να καλυφθεί από μισθολογικές παρεμβάσεις στις ίδιες επαγγελματικές ομάδες που δικαιώνονται από τα δικαστήρια.

Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρξει συμμόρφωση με τις δικαστικές αποφάσεις, αλλά και νέα νομοθεσία με την οποία για παράδειγμα θα καθιερώνεται ενιαίο μισθολόγιο για τους ένστολους… Πόσο εύκολο είναι να προχωρήσει ένα τέτοιο σενάριο σε προεκλογική περίοδο, μένει να αποδειχθεί…

Το χρηματοδοτικό κενό όπως αυτό καταγράφεται στον Κοινωνικό Προϋπολογισμό για το 2014 αγγίζει τα 800 εκατ. ευρώ. Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι η «τρύπα» αυτή μπορεί να κλείσει με την πάταξη της εισφοροδιαφυγής και τα μέτρα που ελήφθησαν τον Νοέμβριο, κατά την προηγούμενη επίσκεψη της τρόικας στην Αθήνα. Βέβαια, οι δανειστές δέχονται μόλις τα 300 εκατ. ευρώ και αυτά με αστερίσκους, ενώ επιμένουν για τη λήψη και άλλων μέτρων προκειμένου να κλείσει η συγκεκριμένη «τρύπα». Τα πράγματα είναι ακόμη πιο ανησυχητικά αν λάβει κανείς υπόψη του τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας εργαζόμενων στα ασφαλιστικά ταμεία (ΠΟΠΟΚΠ), σύμφωνα με τα οποία το έλλειμμα των ταμείων από τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης το 2014 θα ανέλθει σε 2,5 δισ. ευρώ.

Πρόβλημα και με το ασφαλιστικό

Η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9% αναμένεται να μεγαλώσει το έλλειμμα, καθώς ακόμη και η λύση της μείωσης των εισφορών που κατευθύνονται στα οικογενειακά επιδόματα του ΟΑΕΔ και στα προγράμματα Κατάρτισης δεν είναι… ανέξοδες για το συνταξιοδοτικό σύστημα. Εφόσον η τρόικα δεχθεί τη λύση της μείωσης των εισφορών κατά 2,9% για τους εργοδότες και 1% για τους εργαζόμενους, εντός του 2014, εκτός από την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων που δίνει ο ΟΑΕΔ, θα έχει αντίκτυπο και στις συντάξεις, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων, ενώ παρακρατούνται για τον συγκεκριμένο λόγο, τελικά καταλήγουν στην πληρωμή των συντάξεων.

Συνολικά, ενώ η τρόικα υπολογίζει πως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών θα δημιουργήσει «μαύρη τρύπα» στα Ταμεία ύψους 850 εκατ. ευρώ, στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι η «τρύπα» θα φθάσει τα 350 εκατ. ευρώ.

Αισιόδοξος ο Σαμαράς, δεν ανησυχεί για τη συμφωνία…

Οι επόμενες τρεις εβδομάδες συμφωνούν όλοι ότι είναι ίσως οι πλέον κρίσιμες για την κυβέρνηση. Και αυτό διότι θα πρέπει να βρεθεί απέναντι στους εκπροσώπους των δανειστών και είναι λογικό η ανησυχία να κυριαρχεί στα περισσότερα κυβερνητικά στελέχη.

Ο πρωθυπουργός θεωρεί ότι οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα δεν θα «τινάξουν» τον σχεδιασμό στον αέρα. Η χώρα αντέχει χωρίς τις δόσεις, αφού δεν υπάρχει λήξη ομολόγων για τους επόμενους τρεις μήνες, και άρα δεν κρέμεται από τους πιστωτές. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θέλει να κλείσει μια και καλή αυτός ο τελευταίος γύρος της διαπραγμάτευσης, για να στείλει το μήνυμα πως η χώρα βγαίνει από τον μνημονιακό λαβύρινθο. Ο πρωθυπουργός δεν θέλει η κυβέρνησή του να μείνει μετεξεταστέα και επιθυμεί να περάσει το μήνυμα στην κοινωνία ότι οι προσπάθειές της δεν έπεσαν στον πίθο των Δαναΐδων. Θέλει να αποτρέψει έναν εκλογικό κόλαφο και μια ήττα που θα του δημιουργήσει μείζον πρόβλημα.

Η πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος, η έναρξη της συζήτησης για τη βιωσιμότητα του χρέους και η σχετική δήλωση που αναμένει από τους πιστωτές, αλλά και η επιχείρηση για έξοδο στις αγορές, σε συνδυασμό με το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα διανεμηθεί σε ορισμένες κατηγορίες, θεωρεί ότι θα αλλάξουν τα δεδομένα, υπέρ της Ν.Δ., αλλά και του ΠΑΣΟΚ, χωρίς το οποίο κυβέρνηση δεν υπάρχει με τη σημερινή της μορφή. Για να κλείσει όμως ο φάκελος «διαπραγμάτευση» με την τρόικα, πρέπει να προχωρήσει και η Αθήνα στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Εξάλλου, το ενδεχόμενο μη συμφωνίας με την τρόικα θα δημιουργήσει μείζον πρόβλημα στον κυβερνητικό συνασπισμό που πρέπει να τρέξει πολύ γρήγορα τις επόμενες εβδομάδες.

Συμβιβασμός

Από το Μέγαρο Μαξίμου εμφανίζονται καθησυχαστικοί και επιμένουν ότι θα επέλθει συμβιβασμός και δεν θα κινδυνεύσει η κυβέρνηση, ενώ στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού λένε: «Πρέπει να τρέξουμε χωρίς ανάσες τις επόμενες τρεις εβδομάδες».

Η αδυναμία της κυβέρνησης να ολοκληρώσει επιτυχώς τον προγραμματισμό της και να φανεί συνεπής έναντι των πιστωτών, ανέδειξε και τον υποτυπώδη κυβερνητικό σχεδιασμό και την αδυναμία πρόβλεψης στο πρωθυπουργικό επιτελείο. Οι κυβερνητικές «κόκκινες» γραμμές συνεθλίβησαν από την πραγματικότητα των δεδομένων και από την ψευδαίσθηση μιας ανάκαμψης που ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να διαλυθεί στο πρώτο… φύσημα της τρόικας.

Το μόνο που δείχνει να σώζει την κυβέρνηση είναι ότι η Ε.Ε. έχει εισέλθει σε προεκλογική τροχιά, και Βρυξέλλες και Βερολίνο δεν επιθυμούν να δημιουργήσουν πρόβλημα στην κυβέρνηση Σαμαρά. Μέχρι και ο Σόιμπλε επέκρινε τον Ρεν για την πρόβλεψή του ότι η συζήτηση για το χρέος θα ξεκινήσει το καλοκαίρι…

Και όπως φαίνεται, η εκλογική τύχη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στις ευρωεκλογές υπερτερεί έναντι ακόμα και της επιθυμίας των πιστωτών να τρέξει πιο γρήγορα η Αθήνα. Αυτό δίνει ανάσες, εκ των πραγμάτων, στην κυβέρνηση που ελπίζει σε καλύτερες μέρες…

 

ΑΠΕΙΛΕΙ Ο ΝΤΑΪΣΕΛΜΠΛΟΥΜ: «Χωρίς συμφωνία, δεν υπάρχουν λεφτά»

Ξεκάθαρο μήνυμα έστειλε στην Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup, ο πρόεδρος Γερούν Ντάισελμπλουμ, τονίζοντας πως χρειάζεται επιπλέον δουλειά, προτού επιστρέψει η τρόικα στην Αθήνα, την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας προσδοκά σε συμφωνία έως τον Φεβρουάριο, και παραδέχθηκε πως υπάρχουν διαφορές σε «ορισμένα σημεία» με τους εκπροσώπους των δανειστών.

Σε δηλώσεις του ο Έλληνας «τσάρος» επεσήμανε ότι η κυβέρνηση ευελπιστεί να καταλήξει σε συμφωνία με την τρόικα έως το Eurogroup του Φεβρουαρίου, ούτως ώστε η απόφαση για την έγκριση της επόμενης δόσης των δανείων να ληφθεί στη συνεδρίαση του Μαρτίου. Παραδέχθηκε ότι υπάρχουν διαφορές σε ορισμένα σημεία με την τρόικα, όμως είπε ότι η ελληνική πλευρά παρουσιάζει εναλλακτικές προτάσεις. Αναφερόμενος στη συνεδρίαση, ο υπουργός Οικονομικών τόνισε πως κατά την παρέμβασή του εξήγησε στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης πως η Ελλάδα ξεπέρασε τους δημοσιονομικούς στόχους του 2013 και ότι το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 830 εκατ. ευρώ. «Αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας και προσέθεσε πως «αλλάζει όλη την εικόνα και γι’ αυτό ζήτησα από τους εκπροσώπους της τρόικας να επαναπροσδιορίσουν την όλη κατάσταση». Όσον αφορά το δημοσιονομικό κενό του 2015, τόνισε ότι η ελληνική πλευρά έχει επισημάνει περιοχές από τις οποίες αναμένει εξοικονόμηση και οι οποίες έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με την αναδιάρθρωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Ερωτηθείς πότε θα ανοίξει η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους, ο κ. Στουρνάρας απάντησε ότι αυτό θα γίνει όταν η Eurostat επικυρώσει τα στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας, περί τις 24 Απριλίου. Όσον αφορά τη συζήτηση για το χρηματοδοτικό κενό, θα ανοίξει μόλις ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση, σημείωσε ο υπουργός Οικονομικών.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Eurogroup, Γ. Ντάισελμπλουμ, κάλεσε την ελληνική πλευρά να συνεχίσει την προσπάθεια, προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του προγράμματος. Επιπλέον, δήλωσε ότι, αν δεν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας, δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση για την εκταμίευση της επόμενης δόσης. «Δεν θα πάρουμε αποφάσεις χωρίς μια θετική κατάληξη της αξιολόγησης που βρίσκεται σε εξέλιξη», είπε. «Καλούμε και τα δύο μέρη να συνεχίσουν τη συνεργασία τους», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς για την πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα και την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, ο κ. Ντάισελμπλουμ σημείωσε ότι «ευρωεκλογές έχουν όλες οι χώρες, ενώ και ο ευρωσκεπτισμός είναι κάτι που βλέπουμε σε όλες τις χώρες».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Όλι Ρεν, ο οποίος ανέφερε ότι «οι ομάδες μας θα επιστρέψουν σύντομα στην Ελλάδα προκειμένου να τερματίσουν την αξιολόγηση». «Οι συζητήσεις σημειώνουν πρόοδο σε όλα τα μέτωπα, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε εκείνο το σημείο», επεσήμανε.

Επιπλέον, ο κ. Ρεν στάθηκε στα ενθαρρυντικά σημάδια που παρουσιάζει η οικονομία της Ευρωζώνης, υπογραμμίζοντας ότι είναι κρίσιμο να μειωθεί η ανεργία στη γηραιά ήπειρο. Ο κ. Ρεν σημείωσε ακόμη πως η κρίση στις αναδυόμενες οικονομίες πρέπει να αποτελεί υπενθύμιση πως οι κίνδυνοι παραμένουν και ότι πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία επενδύσεων.