Το μνημόνιο πέθανε, ζήτω το… αναπτυξιακό μνημόνιο!

Τους όρους του… 4ου μνημονίου εξετάζουν κυβέρνηση και δανειστές. Το οποίο δεν θα τιτλοφορείται μνημόνιο αλλά αναπτυξιακό σχέδιο, θα είναι καθαρά ελληνικής «κατασκευής», ενώ θα φέρει την έγκριση των δανειστών. Το χθεσινό (Παρασκευή) ταξίδι του Ευκλείδη Τσακαλώτου στο Βερολίνο, μόνο στόχο είχε αυτό το… μνημόνιο και τις προβλέψεις για το χρέος.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Εμπλοκή παρατηρείται στην επόμενη μέρα μετά τα μνημόνια. Το γαλλικό σχέδιο φαίνεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα και να υποχρεώνει τους δανειστές σε δεύτερες σκέψεις, το ελληνικό σχέδιο ανάπτυξης ακόμα είναι στον αέρα και άγνωστο παραμένει προς ώρας τι ακριβώς θα συμβεί με το χρέος. Το ΔΝΤ βλέπει να χάνει έδαφος και αυτό το καθιστά ιδιαιτέρως επικίνδυνο για την Ελλάδα, καθώς είναι και η τελευταία ευκαιρία της Κριστίν Λαγκάρντ να αποδείξει ότι μπορεί και να παραμείνει στη θέση της.

Μετά την εκλογή Τραμπ, το Ταμείο έχασε την πρόσβαση στον Λευκό Οίκο, ενώ ο στρατηγικός διάλογος ΗΠΑ-Κίνας (US-China Strategicand Economic Dialogue) εκτόπισε την παρεμβατικότητα του Ταμείου. Πονοκέφαλο στη Γαλλίδα επικεφαλής προκαλεί και η δημιουργία τράπεζας τον περασμένο Ιούνιο από τις χώρες των BRICS που, παρά τα προβλήματα, φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τις λειτουργίες του Ταμείου. Το μόνο που μένει είναι ένα στραβοπάτημα στην Ευρώπη που θα του επιτρέψει τη μεγάλη επιστροφή. Αυτό βέβαια υπό τον όρο να μην έχει προχωρήσει το ΕΝΤ…

Μάλιστα, το Βερολίνο έχει στείλει μήνυμα στο ΔΝΤ πως η Ευρώπη μπορεί και μόνη της, για αυτό και ασκούνται έντονες πιέσεις έτσι ώστε στην κατάρτιση του πλαισίου λειτουργίας του ΕΝΤ να εμπεριέχεται μια παράγραφος που θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή του Ταμείου σε προγράμματα σε ρόλο τεχνικού συμβούλου.

Επίσκεψη γνωριμίας…

Μέχρι τότε το ενδιαφέρον του ΔΝΤ στρέφεται στην Ελλάδα, καθώς και είναι η τελευταία ευκαιρία να παραμείνει στην Ευρώπη. Αυτό όμως προϋποθέτει δύο πράγματα: είτε μεγάλη απομείωση του χρέους, είτε επιπλέον (εμπροσθοβαρή) μέτρα που θα το καθιστούν βιώσιμο. Το πρώτο η Ευρώπη ακόμα δεν το έχει αποδεχθεί, οπότε προκρίνεται αυτονόητα το δεύτερο.

Για αυτό και το χθεσινό (Παρασκευή) ταξίδι του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου στο Βερολίνο, όπου είχε και την πρώτη συνάντηση με τον Γερμανό ομόλογό του. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι αράδες δεν είχε γίνει γνωστό το αποτέλεσμα της συνάντησης παρά μόνο οι προθέσεις.

Η συνάντηση έχει τον χαρακτήρα «επίσκεψης γνωριμίας», όπως άλλωστε και μια σειρά άλλων συναντήσεων που πραγματοποιεί αυτές τις ημέρες στο Βερολίνο ο κ. Σολτς. Οι πληροφορίες ήθελαν οι δύο υπουργοί πριν και ούτε μετά τη συνάντηση να προβούν σε δηλώσεις. Σύμφωνα με την DW, «η μυστικότητα που τηρούν τα δύο υπουργεία για τη συνάντηση σχετίζεται με την κρίσιμη φάση της προετοιμασίας της εξόδου της Ελλάδας από το πρόγραμμα προσαρμογής». Δημοσίως, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών κρατά κλειστά τα χαρτιά του για τη στάση που θα τηρήσει στο ελληνικό ζήτημα. Είναι ωστόσο σαφές ότι ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών Σολτς θέλει να βρεθεί μια λύση στο θέμα του χρέους σύμφωνα με την DW, αλλά πριν από αυτό βασική απαίτηση είναι η Ελλάδα να σταθεροποιήσει τα δημοσιονομικά της, να βελτιώσει τη φορολογική συμμόρφωση και να αυξήσει τη λειτουργικότητα της δημόσιας διοίκησης.

Ο κ. Σολτς, όπως έχει επισημάνει κατ’ επανάληψη τελευταία ο γερμανικός Τύπος, αν και έχει αναγνωρίσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην Ελλάδα και έχει δηλώσει ότι δεν είναι σωστό να υπαγορεύει η Γερμανία την οικονομική πολιτική των άλλων κρατών, καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις θέσεις του κόμματός του υπέρ της διευθέτησης του χρέους και της σκληρής στάσης πολλών στελεχών της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), τα οποία διαφωνούν με την παραχώρηση ελαφρύνσεων για το ελληνικό χρέος.

Συναγερμός…

Σε κάθε περίπτωση όλα θα κριθούν (και) από την πορεία της 4ης αξιολόγησης, κάτι που έγινε ξεκάθαρο στον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη στο τελευταίο EuroWοrking Group. Μάλιστα, αμέσως μετά τη λήξη του στο κυβερνητικό επιτελείο σήμανε συναγερμός, ώστε να ανέβουν οι ρυθμοί και να κλείσουν άμεσα οι εκκρεμότητες και τα κυβερνητικά στελέχη να μπορούν από θέση ισχύος να διαπραγματεύονται. Άλλωστε, και ο χρόνος μέχρι το Eurogroup της 27ης Απριλίου εξαντλείται επικίνδυνα και αν η Αθήνα φτάσει μέχρι εκεί με εκκρεμότητες είναι βέβαιο πως το κλίμα που θα διαμορφωθεί θα είναι αρνητικό.

Πίσω στο EuroWοrking Group, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών παρουσίασε το προσχέδιο της αναπτυξιακής στρατηγικής που θα ακολουθήσει η Ελλάδα μετά το πρόγραμμα. Το τελικό σχέδιο θα παρουσιαστεί στις 27 Απριλίου στη Σόφια, από τον Ευ. Τσακαλώτο και, μεταξύ άλλων, θα θέτει στόχους για την προσέλκυση επενδύσεων, τη μείωση της φορολογίας, τη μείωση των «κόκκινων» δανείων και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, αλλά και στόχους για τη μείωση της ανεργίας και την τόνωση της παραγωγικότητας και των εξαγωγών. Μόνο που στις Βρυξέλλες η παρουσίαση Χουλιαράκη δεν κέρδισε τις εντυπώσεις μιας και κάποιοι ψιθύριζαν πως είναι σε πολύ αρχικό στάδιο ο σχεδιασμός…

Σε ό,τι αφορά την δ΄ αξιολόγηση, στο EWG επισημάνθηκε η ανάγκη να ολοκληρωθεί, το αργότερο, έως το Eurogroup του Ιουνίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δ΄ αξιολόγηση συνδέεται με μια σημαντική δόση των δανείων, της τάξεως των 11,7 δισ. ευρώ, η οποία πρέπει να εκταμιευθεί πριν από τη λήξη του προγράμματος στις 20 Αυγούστου 2018. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημάνθηκε, επίσης, η ανάγκη να προχωρήσει ιδιαίτερα η υλοποίηση ορισμένων εκ των 88 προαπαιτούμενων της δ΄ αξιολόγησης, όπως είναι η αγορά ενέργειας, η ιδιωτικοποίηση του φυσικού αερίου και οι παραχωρήσεις αυτοκινητοδρόμων. Οι επικεφαλής των θεσμών προγραμματίζεται να επιστρέψουν στην Αθήνα γύρω στις 15 Μαΐου.

Σημαντικό είναι πως οι δανειστές αλλάζουν στάση και για τη «γαλλική πρόταση», δηλαδή τον μηχανισμό που συνδέει την αποπληρωμή του χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης. Ο μηχανισμός αυτός θα ενεργοποιείται μόνο αν ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας παραμένει κάτω από ένα ορισμένο όριο (και παρά τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων). Ωστόσο, δεν έχει ακόμα συμφωνηθεί αν ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται αυτόματα, ή αν θα χρειάζεται η έγκριση των κρατών-μελών της ευρωζώνης το οποίο είναι και το πιθανότερο, ώστε να ελέγχεται η πορεία των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα και να τίθενται επιπλέον στόχοι ή μέτρα.

Υπενθυμίζεται ότι, εκτός από τον «γαλλικό μηχανισμό», μεταξύ των προτάσεων που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση είναι το πακέτο των μεσοπρόθεσμων μέτρων, όπως είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, η χρησιμοποίηση μέρους των αδιάθετων χρημάτων του προγράμματος του ESM, που φτάνουν τα 27 δισ. ευρώ, για την αγορά των δανείων του ΔΝΤ και η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (SMPs) που υπολογίζονται περί τα 4 έως 5 δισ. ευρώ.