Οι κοριοί του θείου Σαμ

Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απαιτούν επιπλέον πληροφορίες για το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα παρακολούθησης του διαδικτύου των ΗΠΑ. Την ίδια ώρα όμως, νεότερες πληροφορίες αποκαλύπτουν ότι η Ε.Ε. μείωσε τους όρους ιδιωτικότητας στις αρχές του 2012 υποκύπτοντας στις ασφυκτικές πιέσεις από την άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Η επίτροπος Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντιγκ εξαπέλυσε τα βέλη της κατά των ΗΠΑ, γιατί το πρόγραμμα παρακολούθησης είχε εξαπλώσει τα δίχτυα του πολύ πιο έξω από τα όρια της χώρας, καλύπτοντας επί της ουσίας όλο τον πλανήτη. «Ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο προστασίας των προσωπικών δεδομένων δεν είναι πολυτέλεια αλλά ένα συνταγματικό δικαίωμα», σχολίασε η κα Ρέντιγκ.

Λίγες ημέρες μετά, όμως, αποκαλύφθηκε ότι η επίτροπος διαμαρτυρόταν μάλλον υπερβολικά. Σύμφωνα τόσο με τους «Financial Times» όσο και με το Reuters, η ευρωπαϊκή επιτροπή υπέκυψε στις πιέσεις των ΗΠΑ στις αρχές του 2012 και διέλυσε ένα μέτρο προστασίας δεδομένων που θα μπορούσε να έχει προστατέψει σε μεγάλο βαθμό τους Ευρωπαίους. Με στοιχεία (έγγραφα) και δηλώσεις, οι «Financial Times» σημειώνουν πως το σύστημα είχε ειδικά σχεδιαστεί για να κρατά εκτός ευρωπαϊκού εδάφους την ηλεκτρονική κατασκοπία των ΗΠΑ τόσο στις διεθνείς τηλεφωνικές κλήσεις όσο και στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία. Το «όνομά» του ήταν «anti-FISA clause», το οποίο παρέπεμπε ευθέως στο Foreign Intelligence Surveillance Act (Υπηρεσία Διεθνής Παρακολούθησης).

Έντονες πιέσεις προς την Κομισιόν
Από την Ουάσιγκτον όμως άσκησαν με έντονο τρόπο πιέσεις ώστε να πείσουν την Κομισιόν να αφαιρέσει τους περιορισμούς, κάτι που έγινε ώστε να συνεχιστούν απρόσκοπτα οι συζητήσεις για το διατλαντικό ελεύθερο εμπόριο. «Δεν θέλαμε προσκόμματα», λέει σήμερα αξιωματούχος της Ε.Ε.

H αποκάλυψη ήρθε, καθώς η Γερμανία συνεχίζει να διαμαρτύρεται έντονα για την έκταση που κινείται το αμερικανικό πρόγραμμα παρακολούθησης. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα η Γερμανίδα υπουργός Δικαιοσύνης έγραψε σε περιοδικό λόγοι ασφαλείας δεν δικαιολογούν την ύπαρξη του προγράμματος και ότι όλα τα δεδομένα θα πρέπει να μπουν στο τραπέζι των συζητήσεων. Μάλιστα έχει στείλει επιστολή στον Αμερικανό γενικό εισαγγελέα ζητώντας εξηγήσεις για τη νομική βάση αυτού του προγράμματος και τις εφαρμογές του.

Το θέμα υπάρχει και στην ατζέντα της συνάντησης της Άνγκελα Μέρκελ με τον Μπαράκ Ομπάμα κατά την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στο Βερολίνο τις επόμενες ημέρες. Ο Μπ. Ομπάμα θα βρεθεί στο στόχαστρο και των δημοσιογράφων στην κοινή συνέντευξη Τύπου που θα δώσει με την καγκελάριο. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει μεγάλη έρευνα για να διαπιστωθεί ποιοι πολίτες έχουν φακελωθεί, με τον φόβο να αφορά μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες πιθανολογείται ότι έχουν βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα.

Η Ρέντιγκ είχε εναντιωθεί στην απόφαση της επιτροπής να ξηλώσει το πρόγραμμα προστασίας και έχει θέσει την προστασία δεδομένων ως την αποκλειστική της ενασχόληση στη διάρκεια της θητείας της. Και η ίδια με τη σειρά της ζήτησε εξηγήσεις αλλά και στοιχεία από τις ΗΠΑ. «Αιτούμαι να μου εξηγήσετε με στοιχεία τη δράση του προγράμματος Prism, άλλων προγραμμάτων συλλογής προσωπικών δεδομένων, καθώς και να με ενημερώσετε και για τους νόμους που καλύπτουν τις δράσεις αυτές», σημειώνει στην επιστολή της προς τον Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ.

Εν τέλει, είναι το διαλυμένο πρόγραμμα προστασίας της Ε.Ε., που θα καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις για τη διατλαντική ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Με τις επίσημες συνομιλίες να αναβάλλονται για τον επόμενο μήνα, η Ε.Ε. εξετάζει το ενδεχόμενο να μπει στο θέμα της προστασίας των δεδομένων στα θέματα συζήτησης. Το ζήτημα προβληματίζει κυρίως μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες, καθώς αν δεν ληφθούν μέσα προστασίας των δεδομένων οι ΗΠΑ θα μπορούν εύκολα να έχουν άμεση πρόσβαση στα στοιχεία τους και λόγω του γεγονότος πως οι περισσότεροι σέρβερς βρίσκονται στις ΗΠΑ.

Στη Δικαιοσύνη…
Θα πρέπει να σημειωθεί πως, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU) προσέφυγε στη Δικαιοσύνη εναντίον ανώτατων αξιωματούχων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, αμφισβητώντας τη συνταγματικότητα του προγράμματος παρακολούθησης τηλεφωνικών κλήσεων της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA), το οποίο, σύμφωνα με την ίδια, παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή.

Στην προσφυγή αυτή της ACLU σε περιφερειακό δικαστήριο αναφέρονται ονομαστικά ο Τζέιμς Κλάπερ, διευθυντής των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών, και οι επικεφαλής της NSA, του υπουργείου Άμυνας, του υπουργείου Δικαιοσύνης και του FBI. Η προσφυγή αυτή γίνεται σε αμφισβήτηση της συνταγματικότητας ενός προγράμματος με το οποίο λαμβάνονται «πληροφορίες για κάθε τηλεφωνική κλήση που γίνεται εντός, από ή προς τις ΗΠΑ», με το επιχείρημα ότι παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή που προστατεύονται από το Σύνταγμα.