Πήραμε τα «ήρεμα νερά», τους ανοίξαμε την πόρτα της δύσης

Το Μαξίμου δηλώνει ικανοποιημένο από τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Τούρκου προέδρου, τα κόμματα της αντιπολίτευσης διατηρούν επιφυλάξεις και ζητούν ενημέρωση, Αμερικανοί και Γερμανοί αλαλάζουν από χαρά για την θετική συνάντηση Ελλάδας-Τουρκίας, ο Ερντογάν άνοιξε τεράστια πόρτα με την δύση, ενώ η εικόνα της συνάντησης που θα μείνει στο μέλλον είναι η υπόκλιση του Γιώργου Γεραπετρίτη, ή τεμενάς όπως λέγεται στα τούρκικα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Τελικά τι κέρδισε η χώρα μας από την συνάντηση κορυφής στην Αθήνα; Αρκέστηκε σε ήρεμα νερά στο Αιγαίο και ήσυχο τουριστικό καλοκαίρι; Ή ελπίζουν στο Μαξίμου ότι με το σύμφωνο που υπέγραψαν οι δύο χώρες θα σταματήσει ο Ερντογάν να θέτει ζητήματα αποστρατικοποίησης των νησιών;

Αναμφίβολα είναι θετικό, ότι ενώ οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαδικασία διαλόγου σε υψηλό επίπεδο έχουν σταματήσει οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου και οι υπερπτήσεις εδώ και τουλάχιστον ένα οκτάμηνο. Δηλαδή μετά από την άμεση αντίδραση και την αρωγή που προσέφερε η Ελλάδα μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία. Παλιότερα ο Γιώργος Παπανδρέου το είχε χαρακτηρίσει ως την διπλωματία των σεισμών ενθυμούμενος τις είχε συμβεί με τους δύο καταστροφικούς σεισμούς του 1999 σε Κωνσταντινούπολη και Αθήνα.

Είναι όλα όμως τόσο απλά; Διότι όλοι κατανοούμε πως οι δύο πλευρές είχαν προσυμφωνήσει και την Διακήρυξη φιλίας και συνεργασίας, όπως και τις 15 επιμέρους οικονομικές συμφωνίες των δύο κρατών. Όπως επίσης προσυμφωνημένες ήταν και οι επίσημες δηλώσεις. Δηλαδή ο καθένας να πει αυτό που θέλει χωρίς αντιπαράθεση, καθώς είχαν αποκλείσει την οποιαδήποτε ερώτηση από τους δημοσιογράφους. Όλα ήταν τόσο καλά προσχεδιασμένα, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν υπογραφεί δίχως να συναντηθούν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν. Επί της ουσίας οι δύο ηγέτες αποτέλεσαν το ντεκόρ αυτής της συμφωνίας.

Φυσικά όλοι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι σήμερα έχουν για απορίες, ενώ μπορούμε να μιλάμε και για κάποιες γκρίζες ζώνες σε αυτή τη συμφωνία φιλίας. Επίσης δεν υπάρχει καμία ενημέρωση για το τι συζητήθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες. Για το εάν μίλησαν για τα θέματα ουσίας που προτάσσουν οι δύο χώρες, ουδείς γνωρίζει, καθώς δεν υπήρξε καμία διαρροή. Διότι θεωρείται απίθανο όταν έμειναν οι δύο τους να μίλησαν για μπάλα, ή για το φαγητό που τους αρέσει.

Χωρίς νομική υπόσταση

Σε ό,τι αφορά το σύμφωνο φιλίας που υπεγράφη μεταξύ των πλευρών δεν έχει καμία σχέση με τη σημασία και τον χαρακτήρα του Ελληνοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας που είχε υπογραφεί το 1930 επί Ελευθερίου Βενιζέλου-Κεμάλ Ατατούρκ το οποίο έκλεινε τις διαφορές που υπήρχαν μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, την εποχή εκείνη. Υπενθυμίζεται, ότι σύμφωνα με το Ελληνοτουρικό Σύμφωνο Φιλίας, οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει να μην βρίσκονται σε αντίθετους οικονομικούς και πολιτικούς συνασπισμούς, ώστε να μην υπάρξει τριβή μεταξύ τους σε κανένα πεδίο, είτε πολιτικό, είτε οικονομικό, καθώς σε διαφορετική περίπτωση μία νέα ρήξη θα ήταν πολύ πιθανή. Ταυτόχρονα, επιτεύχθηκε συνομολόγηση εμπορικής σύμβασης μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας και διευθέτηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων.

Εκείνη η συμφωνία του 1930, ήταν σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Η τωρινή συμφωνία δημιουργεί ναι μεν ένα πλαίσιο στο οποίο πρέπει να υπάρχει ένας κώδικας καλής συμπεριφοράς, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι δεσμευτική. Δεν είναι ένα νομικό κείμενο, το οποίο δεν θα κατατεθεί σε κανένα διεθνή οργανισμό, όπως ο ΟΗΕ. Και φυσικά δεν είναι δεσμευτικό. Είναι μία πολιτική συμφωνία, η οποία είναι δίκη καλών προθέσεων. Και φυσικά δεν προκαθορίζει τη σχέση και τη συμπεριφορά των κρατών αναφορικά με τα συμφέροντά τους.

Άρα, αυτό που προκύπτει από τη συνάντηση, θα λέγαμε ότι είναι ένα θετικό σημείο και ένα σημείο υπερβολής. «Το θετικό είναι ότι μπαίνουν στη διαδικασία να συζητούν και να συνάψουν συμφωνίες, δείχνοντας πως δεν είναι σε φάση αντιπαράθεσης, ενώ από την άλλη πλευρά, το να πιστεύουμε ότι φτιάξαμε ένα Σύμφωνο Φιλίας σαν εκείνο του 1930 και ότι μπαίνουμε σε μια σταθερή περίοδο ειρήνης, είναι υπερβολικό και παραπλανητικό», υπογραμμίζουν διπλωματικοί αναλυτές.

Το αναβαθμίζει το Μαξίμου

Από το Μαξίμου τονίζουν, πως είναι η πρώτη φορά που Ελλάδα και Τουρκία, με τις υπογραφές του πρωθυπουργού της Ελλάδας και του προέδρου της Τουρκίας δεσμεύονται σε σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας και σε «ήρεμα νερά». Επιπλέον, σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, η Διακήρυξη καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του ελληνοτουρκικού διαλόγου και των επαφών στη βάση των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο:

1. Πολιτικός διάλογος για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, στον οποίο εντάσσονται οι διερευνητικές επαφές.
2. Θετική ατζέντα, η οποία διαρκώς θα εμπλουτίζεται.
3. Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και μέτρα για τη μείωση «αδικαιολόγητων πηγών έντασης καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές».

Κατά τις ίδιες κυβερνητικές πηγές, είναι μια δήλωση προθέσεων στην οποία και η Τουρκία δεσμεύεται για στους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών. Επιπλέον, η Τουρκία δεσμεύεται στην επίλυση όποιας διαφωνίας προκύψει με την Ελλάδα με φιλικό τρόπο, είτε με απευθείας διαβουλεύσεις με τη χώρα μας, είτε με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα, το Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών δεν αναιρεί τις νομικές θέσεις των δύο χωρών.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Σύμφωνο Φιλίας δεν είναι και πατσαβουρόχαρτο, όπως το χαρακτήρισαν ακραίοι εθνικιστικοί κύκλοι. Όμως ας μην ξεχνάμε ότι επί δεκαετίες οι δύο χώρες πορεύονταν με το περίφημο Μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ που είχε υπογραφεί το 1988 στην Βουλιαγμένη όπου εισήχθησαν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά η Τουρκία κάθε άλλο παρά ανέκοψε την επιθετική ρητορική της, ενώ λίγα χρόνια αργότερα, το 1996 είχαμε και την κρίση των Ιμίων.

Και με το τωρινό σύμφωνο φιλίας δεν υπάρχει δεδομένο ότι οι δύο χώρες δεν θα το παραβιάσουν. Για παράδειγμα, εάν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφασίσει να πάει σε κάποιο ακριτικό νησί, όπως το Φαρμακονήσι (το οποίο αμφισβητείται η κυριαρχία του από την Τουρκία) είναι βέβαιο ότι δεν θα σηκωθούν τουρκικά αεροπλάνα να παρεμποδίσουν το ελικόπτερο που θα μεταφέρει την κ. Σακελλαροπούλου; Διότι όπως έχουμε δει και στο παρελθόν οι Τούρκοι αντιδρούν όταν κάποιος Έλληνας αξιωματούχος επισκέπτεται τα ακριτικά νησιά.  Και φυσικά για τέτοια ενδεχόμενα, που σε καμία των περιπτώσεων δεν θα πρέπει να αποκλειστούν, δεν υπάρχει καμία απολύτως μέριμνα. Όπως και η εμμονή της Τουρκίας για αποστρατικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

Πολλά τα οφέλη για τον Ερντογάν

Η αλήθεια είναι ότι από τη συνάντηση της Πέμπτης ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε πολλά οφέλη. Όχι απαραίτητα σε βάρος της Ελλάδας τώρα. Εξάλλου ο Τούρκος πρόεδρος πρωτίστως ενδιαφερόταν να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα, ως την ανοικτή πόρτα για να ξαναβρεί σημείο επαφής με την Δύση, χωρίς να υπάρξουν αναταράξεις στο εσωτερικό μέτωπο.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει ανοίξει ένα σωρό μέτωπα με τα πάρε-δώθε στην διεθνή διπλωματική σκηνή. Κάτι η ιδιαίτερη σχέση του με τον Πούτιν, κάτι η δήλωση ότι η Χαμάς είναι εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα τον έχει καταστήσει ως απωθητικό για πολλά ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και για τις ΗΠΑ. Επίσης ο Ερντογάν γνωρίζει ότι για την τουρκική οικονομία δεν αρκούν οι οικονομικές ενέσεις από το Κατάρ, οπότε χρειάζεται μία «ποιοτική» χρηματοδότηση για την δύση, η οποία όμως έχει παγώσει. Έτσι με το να δείξει ότι αποκατέστησε τις σχέσεις του με την Ελλάδα σε μία επίσκεψη, όπου δεν δημιούργησε το παραμικρό πρόβλημα (πράγμα πρωτοφανές για τον Ερντογάν, μετά τα όσα έκανε στο Βερολίνο) ήταν ένα προμήνυμα για μία δημιουργική επαφή με της ΗΠΑ. Εάν μάλιστα κάνει άλλη μία τούμπα με το να υπογράψει την εισδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα έχει ικανοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τα αιτήματα της Ουάσιγκτον. Οπότε θα μπορεί και ο Τζο Μπάιντεν να ξεπεράσει το εμπόδιο της Γερουσίας για την πώληση των F-16. Βέβαια κι αυτό δεν είναι εύκολο, καθώς υπάρχει και το ισραηλινό λόμπι.

Φυσικά εάν ξεμπλοκαριστεί η πώληση των αεροσκαφών δεν σημαίνει ότι άμεσα οι Τούρκοι θα αποκτήσουν αυτά τα μαχητικά. Ακόμη και εάν χρησιμοποιηθούν ταχύτητες σπρίντερ για τις διαδικασίες, τα πρώτα αεροπλάνα η Τουρκία θα τα παραλάβει μετά από το 2026-2027. Και σε όλους γεννάται το ερώτημα, πως εάν η Τουρκία νιώσει ισχυρή θα συνεχίσει να μην παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο; Για παράδειγμα εάν η Ελλάδα αποφασίσει να μεταφέρει στα νησιά τα νέα άρματα μάχης που πήρε από την Γερμανία, ως αντάλλαγμα γι’ αυτά που χορήγησε στους Ουκρανούς, τι θα κάνει η Τουρκία; Μήπως επαναφέρει τις αντιδράσεις περί στρατικοποίησης των νησιών και ξεκινήσει εκ νέου τις παραβιάσεις; Αλλά ακόμη και εάν δεχθεί ότι η Ελλάδα μπορεί να διατηρεί για αμυντικούς λόγους στρατό στα νησιά, εάν η Τουρκία ξεπεράσει την οικονομική κρίση είναι βέβαιο ότι δεν θα ξεκινήσει εκ νέου τις παραβιάσεις;

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι γείτονες μας, πέραν του μεγάλου πρωτογενούς τομέα, διαθέτουν και βαριά βιομηχανία, λόγω και των χαμηλών ημερομισθίων. Κάτι που σημαίνει ότι πλείστες ευρωπαϊκές βιομηχανίες προτιμούν την Τουρκία από την μακρινή Άπω Ανατολή για να μειώσουν και τα κόστη μεταφοράς. Διότι είναι πιο εύκολο να μεταφέρεις ένα προϊόν από την Τουρκία στην υπερκαταναλωτική Ευρώπη, από ότι  από την Κίνα, την Ινδία και τις άλλες ασιατικές χώρες, όπου αναπτύσσεται η βαριά βιομηχανία λόγω χαμηλού εργατικού κόστους.

Νέο ράλι εξοπλισμών

Έχοντας, λοιπόν, ως δεδομένο ότι η τουρκική οικονομία θα σταθεί στα πόδια της τι θα συμβεί; Θα μπούμε σε ένα νέο ράλι εξοπλισμών; Διότι δεν είναι μόνο το κόστος αγοράς των οπλικών συστημάτων. Είναι και το κόστος συντήρησης, όπως επίσης και το κόστος των καυσίμων κάθε φορά που ένα μαχητικό αεροσκάφος σηκώνεται για αναχαίτιση. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για εξοικονόμηση πολλών εκατομμυρίων ευρώ το τελευταίο οκτάμηνο που δεν υπάρχουν παραβιάσεις και υπερπτήσεις. Βέβαια δεν πρέπει να αποκλειστούν οι παραβιάσεις εκ μέρους της Τουρκίας και με άλλα πτητικά μέσα, όπως είναι τα drones, ή τα αεροσκάφη ρομποτ χωρίς πιλότο. Όπου και η κατασκευή τους δεν είναι κοστοβόρα, ούτε και τα έξοδα πτήσης τους.

Επίσης με την καλή διαγωγή που επέδειξε η Τουρκία ανοίγει εκ νέου την πόρτα της Ευρώπης για να εισπράξει χρήματα και για το μεταναστευτικό. Αυτή την εποχή σε όλη την δυτική Ευρώπη και ειδικά στην Γερμανία έχουν αυξηθεί δραματικά οι αιτήσεις για πολιτικό άσυλο από Τούρκους πολίτες. Και οι Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι μπορεί να υπάρξει κατ’ αυτόν τρόπο τουρκική επέμβαση στις ευρωεκλογές. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η Ε.Ε. αρνείται μία νέα συμφωνία για την Τελωνειακή Ένωση με την Τουρκία. Και όσο ισχύει αυτό δεν υπάρχουν νέα χρήματα για το μεταναστευτικό. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Τουρκία φιλοξενούνται περί των τεσσάρων εκατομμυρίων προσφύγων και μεταναστών, όχι μόνο από την εμπόλεμη Συρία, αλλά και από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, ακόμη και από αφρικανικές χώρες. Και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί με τον πόλεμο στην Γάζα.

Το δώρο της βίζας

Για να κρατήσει ζωντανή την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ο Ερντογάν αποδέχθηκε το δώρο της Ελλάδας για την επταήμερη βίζα. Κάτι που τον βολεύει για να εκτονώσει και τις εσωτερικές αντιδράσεις, ειδικά στα παράλια της Μικράς  Ασίας, όπου ζουν ως επί το πλείστον από τον τουρισμό και την ιδιότυπη συνεργασία που έχουν αναπτύξει σε τοπικό επίπεδο με τους Έλληνες γείτονες. Με την θέσπιση της βίζας εκ μέρους της Ελλάδα, η Τουρκία αποδέχεται την κυριαρχία στα εν λόγω νησιά και καταρρίπτεται το τουρκικό επιχείρημα, ότι λόγω της στρατικοποίησης των νησιών παύει η ελληνική κυριαρχία στα εν λόγω νησιά. Κάτι που είχαμε ακούσει πολλάκις από τους τούρκους αξιωματούχους ακόμη και πριν από μερικούς μήνες, όταν ίσχυε το «θα έρθουμε μία νύκτα ξαφνικά».

Βέβαια στην ιστορία της βίζας θα πρέπει να πούμε ότι δεν είναι μία απλή διαδικασία. Κι αυτό, διότι ναι μεν η Ελλάδα έλαβε την άδεια από την Ευρώπη για να εξαιρεθούν οι Τούρκοι από τη συνθήκη Σέγκεν για τα συγκεκριμένα νησιά, όμως εάν κάποιος Τούρκος με βίζα για τα ελληνικά νησιά βρεθεί στην Γερμανία ζητώντας πολιτικό άσυλο, τότε και η συμφωνία παύει να έχει ισχύ, αλλά το σημαντικότερο θα υπάρξουν κυρώσεις για τη χώρα μας, η οποία ανέλαβε και την ευθύνη. Στην κυβέρνηση εκτιμούν πως αφενός μεν οι δικλίδες ασφαλείας είναι ισχυρές, αφετέρου δε η Τουρκία δεν θα θελήσει να προβεί σε κάτι μη συμφωνημένο, καθώς και η περίπτωση της βίζας αποτελεί ένα προοίμιο για την επανέναρξη των συζητήσεων για την Τελωνειακή Ένωση.

Η Θράκη και το Λαύριο

Φυσικά ο κ. Ερντογάν ναι μεν έκανε ένα βήμα πίσω με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά για πρώτη φορά σε μία επίσημη συνάντηση έθεσε ζήτημα τουρκικής μειονότητας στην Θράκη. Το 2017 επί Αλέξη Τσίπρα είχε μιλήσει για μουσουλμανική μειονότητα, ενώ τώρα για τουρκική μειονότητα. Βέβαια ο Κυριάκος Μητσοτάκης του απάντησε άμεσα λέγοντας ότι υπάρχει θρησκευτική και όχι εθνική μειονότητα στην Θράκη, όπως καθορίζεται από τη συνθήκη της Λωζάννης. Όμως ο Ερντογάν (που παραδόξως την συγκεκριμένη στιγμή χειροκρότησε τον Μητσοτάκη) συνήθως όταν βάζει κάτι στο τραπέζι, σημαίνει ότι θα συνεχίσει να το θέτει από εδώ και στο εξής. Ακόμη και η ρήση που χρησιμοποίησε ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί», εκτιμάται πως είναι προς αυτή την κατεύθυνση.

Και τέλος ακόμη και η τούμπα για το «μία νύκτα ξαφνικά» μάλλον προξένησε τον γέλωτα. Ο κ. Ερντογάν δικαιολογήθηκε ότι το έλεγε για τους Κούρδους πρόσφυγες που κατοικούσαν σε μία δομή στο Λαύριο, που κατά την Τουρκία ήταν στρατόπεδο εκπαίδευσης τρομοκρατών. Η δομή στο Λαύριο έκλεισε το καλοκαίρι, καθώς το κτίριο ήταν προς κατάρρευση και πέρασε στην ιδιοκτησία του δήμου Λαυρεωτικής για να το αξιοποιήσει. Οι διαμένοντες εκεί μεταφέρθηκαν σε κρατικές δομές προσφύγων και μεταναστών.  Ο Ερντογάν χρησιμοποιώντας το Λαύριο επί της ουσίας θέλησε να δείξει προς την δύση ότι δεν είναι μόνο αυτός που περιθάλπει την Χαμάς που η δύση την θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, αλλά και η Ελλάδα περιέθαλπε τρομοκράτες, όπως έχει χαρακτηρίσει τους Κούρδους του ΡΚΚ, η Τουρκία.

Τα ελληνικά κέρδη

Από την Αθήνα αυτό που τονίζεται είναι ότι δεν επιλύθηκε κανένα απολύτως πρόβλημα, εννοώντας την καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας. Στο Μαξίμου ελπίζουν ότι θα μειωθούν εκ νέου οι μεταναστευτικές ροές, οι οποίες έτσι κι αλλιώς έχουν μειωθεί το τελευταίο διάστημα. Τώρα λόγω της βίζας και της άμεσης συνεργασίας των λιμενικών υπηρεσιών των δύο χωρών αναμένεται περαιτέρω βελτίωση. Επίσης με την επταήμερη βίζα, η Αθήνα προσβλέπει σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη των νησιών, καθώς ως επί το πλείστον οι Τούρκοι που τα επισκέπτονται ανήκουν στην μέση και ανώτερη οικονομική τάξη που δεν διστάζουν να ξοδέψουν όχι μόνο για τη διαμονή τους, αλλά και για την σίτιση τους και την διασκέδαση τους.

Στα θετικά πρέπει να προσμετρηθούν και η συμφωνία εννέα σημείων για την αποφυγή θερμών επεισοδίων σε θάλασσα και αέρα.  Συγκεκριμένα αποφασίστηκαν:

• Απόσταση ασφαλείας μεταξύ των πολεμικών πλοίων των δύο χωρών στο Αιγαίο.
• Τα πολεμικά αεροπλάνα δεν πρέπει να ενοχλούν τα πολεμικά πλοία με κανέναν τρόπο.
• Τα πολεμικά πλοία να αποφεύγουν επικίνδυνους ελιγμούς.
• Μείωση όσο το δυνατόν περισσότερο των NAVTEX, οι οποίες είναι μεγάλης διάρκειας και καλύπτουν πολύ μεγάλες περιοχές.
• Μείωση των SubNOTAM για υποβρύχια, οι οποίες είναι μεγάλης διάρκειας και καλύπτουν πολύ μεγάλες υποθαλάσσιες περιοχές.
• Τα ραντάρ των οπλικών συστημάτων των δύο χωρών να μην κλειδώνουν τα πολεμικά πλοία.
• Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν «επεισόδια» στον αέρα μεταξύ των μαχητικών αεροσκαφών των δύο χωρών, θα ανοίξει απευθείας γραμμή επικοινωνίας μεταξύ των αρχηγείων στο Εσκισεχίρ και στη Λάρισα.
• Κατά τη διάρκεια των πτήσεων των μαχητικών αεροσκαφών των δύο χωρών, η μία πλευρά να μην αναγνωρίζει την άλλη πλευρά ως «εχθρικό αεροσκάφος».
• Εξουσιοδότηση περιφερειακών διοικητών για την αντιμετώπιση πιθανών στρατιωτικών μεθοριακών επεισοδίων στον Έβρο πριν αυτά κλιμακωθούν.

Μάλιστα όπως ανέφεραν πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας όλα τα σημεία αφορούν τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και όχι τις ελληνικές, οι οποίες ουδέποτε έδειξαν επιθετική διάθεση.

Επίσης το γεγονός ότι θα υπάρχουν ήρεμα νησιά στο Αιγαίο, η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα το προμοτάρει για να προσελκύσει επενδυτές. Όχι μόνο για τους τουρισμό. Από τη στιγμή που δεν απειλείται πόλεμος, ένας επιχειρηματίας μπορεί πιο εύκολα να επενδύσει στην Ελλάδα. Ειδικά σε μία εποχή όπου αναπτύσσεται η οικονομία.

Επίσης στην Αθήνα εκτιμούν ότι οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν για τη συνεργασία είναι ένα βήμα που συμφέρει και την Ελλάδα. Υπογράφτηκε συμφωνία για την Παιδεία στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Επίσης υπογράφτηκες Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Ακόμη υπογράφτηκαν: Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων, Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα των Εξαγωγών, Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα των Επενδύσεων,  Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα των Επενδύσεων/Επιχειρήσεων, Μνημόνιο Κατανόησης στον Τομέα των Κοινωνικών Υπηρεσιών με έμφαση στην Προστασία ΑμΕΑ, Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα του Αθλητισμού.

Επίσης υπογράφτηκαν και Κοινές δηλώσεις – Διακηρύξεις για συνεργασία στον Τομέα του Τουρισμού, για συνεργασία στον Τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας, για σύγκληση Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου, για συνεργασία στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης, για Τελωνειακή Συνεργασία, για επόμενη σύγκλιση τεχνικής Επιτροπής για 2η γέφυρα στον Έβρο – ΕΓΝΑΤΙΑ.

Καμία επαφή για την Κύπρο

Στη συνάντηση με βάση τις επίσημες δηλώσεις το Κυπριακό πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Εξάλλου και οι δύο έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν τις δικές τους θέσεις και τίποτε περισσότερο.
«Διαφωνούμε στο Κυπριακό, για εμάς δεν υπάρχει λύση πέραν αυτών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ο διάλογος πρέπει να ξεκινήσει από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει λύση», είπε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέμεινε στα δύο κράτη με βάση το τωρινό στάτους κβο.

Διαφωνίες υπήρξαν και με την προσέγγιση των δύο χωρών στα θέματα της γειτονιάς μας, όπως είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Μέση Ανατολή και ο Καύκασος.

Η επόμενη επαφή των δύο πλευρών θα είναι εκτός απροόπτου μία επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη τον Απρίλιο στην Άγκυρα κάτι που ανακοίνωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός: «Προτίθεμαι να επισκεφθώ την άνοιξη την Άγκυρα πριν να σας συναντήσω τον Ιούλιο στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ. Μέχρι τώρα πετύχαμε οι σχέσεις να επανέλθουν σε ήρεμα νερά. Οφείλουμε σε αυτά τα ήρεμα νερά να διασφαλίσουμε ότι θα φυσήξει ούριος άνεμος».

Θετικό είναι ότι και οι δύο πλευρές μίλησαν για την ανάγκη επίλυση των διαφορών είναι το διεθνές δίκαιο. Όμως ο καθένας το εξηγεί διαφορετικά…