Στα σκαριά συμπληρωματικός προϋπολογισμός 600 εκατ. ευρώ

Η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της ευρωπαϊκούς πόρους που μπορούν να ξεπεράσουν τα 2,250 δισεκατομμύρια ευρώ για να διαχειριστεί τις προκλήσεις της επόμενης μέρας από το καταστροφικό πέρασμα του «Daniel» στη Θεσσαλία και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας δρομολογεί τις διαδικασίες συμπληρωματικού προϋπολογισμού για το 2023, ώστε να καλυφθούν οι έκτακτες δαπάνες.

Αδιαπραγμάτευτος στόχος στον δημοσιονομικό γρίφο που καλείται να λύσει σε λίγα 24ωρα το οικονομικό επιτελείο, η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος τουλάχιστον 0,7% του ΑΕΠ φέτος και το ερώτημα παραμένει εάν σε αυτό τον στόχο είναι εντός και οι περιορισμένες (σε σύγκριση με αυτό που αναμένει ο κόσμος) των παροχών προς τους πολίτες, όπως  η επέκταση του market pass και το επίδομα σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Τουναντίον η επιταγή βοήθειας προς τους πλέον ευάλωτους πριν τα Χριστούγεννα παραμένει εντός των σχεδίων.

Επιπρόσθετα το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να διαχειριστεί μια ακόμα πρόκληση: η μέση τιμή της βενζίνης ξεπέρασε πανελλαδικά το φράγμα των 2 ευρώ και εφόσον δεν λυγίσουν οι διεθνείς τιμές του μπρεντ από τα 91 (και βάλε) δολάρια το βαρέλι, το πετρέλαιο θέρμανσης θα βγει στην αγορά με τιμή ακόμα και πάνω από 1,5 ευρώ, δημιουργώντας εύλογες απαιτήσεις στήριξης από τα νοικοκυριά.

Ήδη το κόστος των καταστροφών σύμφωνα με τα μέχρι επί του παρόντος υπολογίζεται πέριξ των 2,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1 δισ. ευρώ οι αποζημιώσεις σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αγρότες και κτηνοτρόφους. Στο Ταμείο Φυσικών Καταστροφών που διαχειρίζεται ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Τριαντόπουλος το αποθεματικό αγγίζει τα 350 εκατ. ευρώ, αλλά εάν αναλογιστεί κανείς ότι το δημοσιονομικό κόστος του «Ιανού» ήταν 750 εκατ. ευρώ και το μέγεθος της καταστροφής τώρα είναι πολλαπλάσιο, αντιλαμβάνεται ότι χρειάζεται ένεση διαθέσιμων πόρων από τον προϋπολογισμό.

Σε αυτό το πλαίσιο δρομολογούνται οι διαδικασίες κατάθεσης συμπληρωματικού προϋπολογισμού της τάξεως των 500-600 εκατ. ευρώ, με την κατηγορηματική διαβεβαίωση υψηλόβαθμων στελεχών του υπουργείου Οικονομικών ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 0,7% του ΑΕΠ φέτος είναι αδιαπραγμάτευτος. Έχοντας ως μεγάλο ερώτημα, εάν θα συνεχιστεί η υπεραπόδοση των εσόδων του προϋπολογισμού, σταθμίζονται όλα τα δεδομένα για να διαπιστωθεί εάν χωράνε και πόσες παροχές έως το τέλος του έτους.

Τα ευρωπαϊκά κονδύλια

Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας με έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό κρατάει σταθερή την πορεία προς την επενδυτική βαθμίδα και τον αρχικό στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 0,7% του ΑΕΠ εφέτος (έναντι 1,1% που είναι ο φιλόδοξος στόχος στο Πρόγραμμα Σταθερότητας).

Οι αποζημιώσεις για τους αγρότες θα χρηματοδοτηθούν από το ταμείο αλληλεγγύης ευρωπαϊκής ένωσης με το ποσό των 400 εκατ. ευρώ που έχει ήδη κλειδώσει. Το ακριβές ύψος της ενίσχυσης που θα δοθεί εξαρτάται από το τελικό ύψος της ζημιάς που έχει σημειωθεί. Με βάση τον κανονισμό του Ταμείου, η πληγείσα χώρα (στην συγκεκριμένη περίπτωση η Ελλάδα) έχει περιθώριο 3 μήνες από την καταστροφή να αιτηθεί χρηματοδοτική ενίσχυση με βάση το κόστος της ζημιάς που έχει υποστεί. Δίνεται βέβαια η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να ζητούν προκαταβολικές πληρωμές, η χορήγηση των οποίων αποφασίζεται από την Επιτροπή, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι. Το ανώτατο ποσό της προκαταβολής ανέρχεται στο 25% του προβλεπόμενου συνολικού ποσού της χρηματοδοτικής συνεισφοράς του Ταμείου Αλληλεγγύης και το ανώτερο ποσό στα 100 εκατ. ευρώ. Η επιδότηση πρέπει να χρησιμοποιείται εντός 18 μηνών από την ημερομηνία χορήγησής της.

Από εκεί και πέρα, τα έργα και οι δράσεις για την αποκατάσταση των ζημιών θα χρηματοδοτηθούν με ανακατανομές και αδιάθετους πόρους από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Από το παλιό ΕΣΠΑ 2014-2021 κλειδώνουν για φέτος περίπου 250 εκατ. ευρώ τα οποία δεν μπορούσαν να απορροφηθούν και θα τα χάναμε. Από, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 υπολογίζεται ότι μπορούν να υλοποιηθούν έργα ύψους 1,5 δισ. ευρώ που θα διατεθούν τα αμέσως επόμενα έτη.

Όσον αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης, το κλειδί βρίσκεται στην εκ νέου αναθεώρηση του «Ελλάδα 2.0». Αυτήν την περίοδο βρίσκεται ε εξέλιξη η συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την οριστικοποίηση της αναθεώρηση τους ελληνικού σχεδίου, με ορίζοντα ολοκλήρωσης σε περίπου 2 μήνες. Στο διάστημα αυτό η ελληνική πλευρά θα επιδιώξει να εντάξει έργα ύψους 500 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση υποδομών. Είναι μάλιστα πιθανή και η «αφαίρεση» δράσεων οι οποίες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να μην ολοκληρωθούν έως τον Αύγουστο του 2026 ή ακόμα και να μειωθεί το κόστος ορισμένων παρεμβάσεων που προκειμένου να ενταχθούν έργα άμεσης αποκατάστασης στην περιοχή της Θεσσαλίας.