Το σενάριο για μείωση σε δύο δόσεις

Μία από τις προεκλογικές εξαγγελίες της Νέας Δημοκρατίας από το 2019 ήταν η μείωση των εισφορών ανεργίας, ασθένειας και σύνταξης. Κάτι που έγινε την πρώτη τετραετία της διακυβέρνησης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το χαιρέτησε όλοι οι επιχειρηματίες, ειδικά οι μικρομεσαίοι.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Και για την δεύτερη θητεία της διακυβέρνησης υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη υπάρχει η δέσμευση, ότι θα υπάρξει περαιτέρω μείωση των εισφορών, τουλάχιστον κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε δύο δόσεις. Η πρώτη το 2025 και η δεύτερη το 2027. Για να γίνει αυτό χρειάζονται χρήματα. Όμως ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης σε συνεργασία με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας υποστηρίζει ότι αυτό θα επιτευχθεί σε ένα μεγάλο ποσοστό με την καθολική εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, καθώς έτσι θα περιοριστεί αποφασιστικά η υποδηλωμένη απασχόληση και θα αυξηθούν τα έσοδα του ΕΦΚΑ από τις εισφορές, που σήμερα δεν πληρώνονται στο σύνολό τους και δεν πιάνονται στο ραντάρ των Επιθεωρητών.

Το εγχείρημα για τη νέα μείωση εισφορών έχει αυξημένο βαθμό δυσκολίας, όχι μόνο γιατί δεν έχει επεκταθεί σε όλη την οικονομία η ψηφιακή κάρτα εργασίας, αλλά επειδή για αυτή την έξτρα μία ποσοστιαία μονάδα μείωσης των εισφορών (πέραν των 4,4 μονάδων που προηγήθηκαν μετά το 2019) η κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει ισοδύναμα μέτρα που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν στο τραπέζι. Γι’ αυτό και η νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ είχε σχεδόν προαναγγελθεί ότι θα γινόταν το 2024, τελικά μετατέθηκε για το 2025 και το 2027.

Όπως αναφέρουν οικονομικοί αναλυτές κάθε μονάδα που μειώνεται από τις εισφορές, ο ΕΦΚΑ χάνει έσοδα της τάξης των 300 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Άρα τα δύο υπουργεία αναζητούν τρόπους για να καλύψουν αυτά τα 300 εκατομμύρια, ώστε ο ασφαλιστικός φορέας να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα.

Τα δεδομένα

Με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο τραπέζι, η επικρατέστερη πηγή για τη μείωση των εισφορών κατά μία μονάδα δεν είναι άλλη από τον κλάδο ασθένειας, τουλάχιστον για το πρώτο 0,5% που θα ισχύσει από το 2025. Το άλλο 0,5% για το 2027 μπορεί να προέλθει πάλι από τον κλάδο ασθένειας, αλλά η κυβέρνηση θα είναι σε καλύτερη θέση όσον αφορά την κάλυψη των απωλειών, καθώς θα έχει μπει σε πλήρη εφαρμογή η ψηφιακή κάρτα εργασίας. Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης στο πεδίο των εισφορών περιλαμβάνει και τη συνολική επανεξέταση των εισφορών για την υγειονομική περίθαλψη, με το βασικό σενάριο να προβλέπει την περαιτέρω μείωσή τους για τους μισθωτούς και την εξίσωσή τους με τις εισφορές ασθένειας που ισχύουν για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Ένα πρώτο σχέδιο που είχε εξεταστεί το 2020 από τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Οικονομικών ήταν να καθιερωθούν ποσοτικές εισφορές ασθένειας και για τους μισθωτούς. Με αυτό το σχέδιο θα προέκυπτε μικρή αύξηση στις συνολικές εισφορές των μισθωτών που αμείβονται μέχρι 800 ευρώ, καθώς από τα 56 ευρώ, όπου ανέρχεται σήμερα το σύνολο των εισφορών ασθένειας, θα έπρεπε να αναπροσαρμοστούν στα 62 ευρώ για το 2024. Από την άλλη, οι ενιαίες εισφορές ευνοούν περισσότερους εργαζομένους που οι αμοιβές τους είναι πάνω από τα 800 ευρώ, καθώς θα έβλεπαν μείωση κρατήσεων και έμμεση αύξηση των αποδοχών τους.

Οι αλλαγές του 2024

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση και ειδικά το υπουργεία Οικονομικών κι Εργασίας αναμένουν το πώς θα αποδώσουν οι 10 νέες ρυθμίσεις σε ασφαλιστικό, συντάξεις και επιδόματα. Αναλυτικά οι 10 ρυθμίσεις είναι οι ακόλουθες:

1. Η νέα αύξηση που έρχεται στις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών κατά 3,9% ή κατά 5 έως 24 ευρώ τον μήνα. Η επιβάρυνση είναι σχεδόν η μισή σε σχέση με του 2023, που οι εισφορές αυξήθηκαν κατά 9,6%.
2. Η θέσπιση ενιαίου κανονισμού ασφάλισης και παροχών για ασφαλισμένους και συνταξιούχους του ΕΦΚΑ.
3. Η φορολόγηση των παροχών που δίνουν τα επαγγελματικά ταμεία και η μείωση στα επίπεδα των επαγγελματικών ταμείων της φορολογίας στα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. Για παροχές που αντιστοιχούν σε έως 5 έτη ασφάλισης ο φόρος είναι 10% αν ληφθούν ως σύνταξη και 20% εφόσον καταβάλλονται εφάπαξ. Για παροχές που αντιστοιχούν σε 6 έως 10 έτη ασφάλισης ο φόρος είναι 7,5% για σύνταξη και 15% για εφάπαξ. Για παροχές που αντιστοιχούν σε 11 έως 20 έτη ασφάλισης ο φόρος είναι 5% για σύνταξη και 10% για εφάπαξ. Για παροχές που αντιστοιχούν σε 20 και περισσότερα έτη ασφάλισης ο φόρος είναι 2,5% για σύνταξη και 5% για εφάπαξ.
4. Η νέα αύξηση των συντάξεων κατά 3%, που πληρώθηκε ήδη στους συνταξιούχους.
5. Η θέσπιση νέων και μικρότερων κρατήσεων, αντί μείωσης της σύνταξης κατά 30%, για τους συνταξιούχους που δηλώνουν ότι εργάζονται.
6. Η έκδοση σύνταξης ίσης με το 40% αυτής που θα έπαιρναν για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες με οφειλές έως 30.000 ευρώ και έως 10.000 ευρώ, αντίστοιχα, από ατομικές ή και εργοδοτικές εισφορές. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι θα πρέπει, όμως, να έχουν πληρώσει τουλάχιστον 20 χρόνια εισφορές.
7. Η απονομή όλων των επικουρικών συντάξεων από όλα τα Ταμεία με 15 έτη ασφάλισης. Η διάταξη ψηφίστηκε στον νέο ασφαλιστικό νόμο και διευκολύνει τους ασφαλισμένους από το Δημόσιο και πρώην ταμεία ΔΕΚΟ – τραπεζών στο να θεμελιώσουν δικαίωμα για πλήρη επικουρική σύνταξη με το όριο ηλικίας που παίρνουν την πλήρη σύνταξη.
8. Η επέκταση του επιδόματος μητρότητας με 780 ευρώ τον μήνα για 9 μήνες σε μητέρες ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες, αγρότισσες, καθώς και σε μητέρες Ταμείων που δεν έπαιρναν το εν λόγω επίδομα (ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ). Τα πρώτα επιδόματα σε νέες δικαιούχους θα δοθούν από τον Ιανουάριο του 2024 για γεννήσεις από 24/9/2023 και μετά, καθώς η καταβολή τους γίνεται μετά το διάστημα λοχείας.
9. Η θέσπιση προπληρωμένης κάρτας για τα επιδόματα ανεργίας, τέκνων και ανασφάλιστου υπερήλικα. Το 50% του ποσού θα χρησιμοποιείται για συγκεκριμένες αγορές και το άλλο 50% θα είναι σε μετρητά. Η προπληρωμένη κάρτα θα εφαρμοστεί από τον Ιούνιο του 2024.
10. Η ενίσχυση των ελέγχων για την αδήλωτη εργασία από συνεργεία των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του ΕΦΚΑ και της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας.