Τα όμορφα Βαλκάνια, όμορφα… σκοτώνονται  

Στο εμβληματικό πλέον φιλμ του 1996 «Τα όμορφα χωριά, όμορφα καίγονται» το σενάριο επικεντρώνεται στην αδελφική φιλία ενός Σέρβου και ενός μουσουλμάνου η οποία δοκιμάζεται όταν οι δύο άντρες συμμετέχουν σε επιχειρήσεις γενοκτονίας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Βοσνίας.

Εν έτει 2023 αυτή που δοκιμάζεται επικίνδυνα –όχι για πρώτη φορά και μάλλον ούτε για τελευταία– είναι η ειρηνική συνύπαρξη Σέρβων και Κοσοβάρων στο Κοσυφοπέδιο, δίχως μάλιστα οι σκηνές βίας που εκτυλίχθηκαν πριν από μερικά 24ωρα να αποτελούν προϊόν κινηματογραφικής μυθοπλασίας.

Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει καθώς ο μέχρι στιγμής απολογισμός των συγκρούσεων που ξέσπασαν την Δευτέρα στο βόρειο Κοσυφοπέδιο μεταξύ Σέρβων διαδηλωτών και στρατιωτών του ΝΑΤΟ είναι πάνω από 80 τραυματίες.

Αφορμή των σοβαρών επεισοδίων ήταν η άρνηση των Σέρβων της περιοχής –που αποτελούν και την εθνοτική πλειοψηφία του πληθυσμού στο βόρειο Κόσοβο– να αποδεχτούν την ανάληψη των αυτοδιοικητικών καθηκόντων από αλβανικής καταγωγής δημάρχους οι οποίοι εξελέγησαν στις δημοτικές εκλογές της 24^η Απριλίου. Η αιτία είναι όμως ότι οι Σέρβοι δεν δέχονται την εγκυρότητα αυτών των εκλογών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αμφισβήτησης της πολιτικο-κοινωνικής εξουσίας της Πρίστινας στην σερβόφωνη περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 24 Απριλίου στήθηκαν δημοτικές κάλπες σε τέσσερεις δήμους του βόρειου Κοσόβου (τη βόρεια Μιτρόβιτσα, το Λεπόσαβιτς, το Ζβέτσαν και το Ζούμπιν Πότοκ), με το μποϊκοτάζ-αποχή να είναι άνευ προηγουμένου: επί συνόλου 45.095 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, προσήλθαν για να ψηφίσουν μόλις 1.566 Αλβανοί και μόνο 13 (!!!) ψηφοφόροι σερβικής εθνότητας. Αυτό που ζητούσαν οι Σέρβοι του Κοσόβου από την κοσοβαρική κυβέρνηση του Αλμπίν Κούρτι ήταν να γίνει πρώτα πράξη η δέσμευση που έχει αναλάβει η Πρίστινα από το 2013 στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Βρυξελλών και η οποία προβλέπει τη σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων και οι αυτοδιοικητικές εκλογές να ακολουθήσουν. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, το Βελιγράδι προέτρεψε τα σερβικά κόμματα να απέχουν από την εκλογική διαδικασία και όταν έφτασε η ώρα να αναλάβουν καθήκοντα οι απονομιμοποιημένοι δια της αποχής εκλεγμένοι άρχοντες η μπάλα πέρασε από το γήπεδο της διπλωματία στο γήπεδο του τσαμπουκά, του πετροβολισμού και των πυρομαχικών κρότου λάμψης.

Όπως γίνεται πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές κατηγορούν αλλήλους ως υπαίτιους της έκρυθμης κατάστασης. Οι μεν Κοσοβάροι ισχυρίζονται ότι η Σερβία του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς επιχειρεί να αποσταθεροποιήσει το Κόσοβο. Από την άλλη πλευρά, οι Σέρβοι κατηγορούν τις κοσοβαρικές αρχές ότι η επιμονή τους να «καπελώσουν» τον σερβικό πληθυσμό της περιοχής εγκαθιστώντας νέους δημάρχους ήταν η γενεσιουργός αιτία της έντασης.

Μέγα ζητούμενο των Βρυξελλών και της Δύσης είναι η διευθέτηση του προβλήματος πάσει θυσία καθώς όπως ομολογείται ανοιχτά, με το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία ν παραμένει ανοιχτό, δεν υπάρχουν περιθώρια διακυνδύνευσης της περιφερειακής σταθερότητας.