Το ασχημόπαπο που θέλει να ξαναγίνει πρίγκιπας

Ανήμερα των Χριστουγέννων τού 2008 βγήκε στους κινηματογράφους μία ταινία που απέσπασε θετικά σχόλια από τους κριτικούς και έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, αποφέροντας 335,8 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως στις εταιρείες παραγωγής που συνεργάστηκαν, την Paramount και τη Warner Bros. Η ταινία, που ονομαζόταν «Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον», ήταν μία αισθηματική δραματική ταινία φαντασίας σε σενάριο των Έρικ Ροθ και Ρόμπιν Σούικορντ, το οποίο βασίστηκε στο ομότιτλο διήγημα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ από το 1921.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Στην ταινία πρωταγωνιστής ήταν ο Μπραντ Πιτ στον ρόλο ενός άνδρα που μεγάλωσε γέρος και πεθαίνει μωρό. Συμπρωταγωνίστρια του Μπραντ Πιτ ήταν η Κέιτ Μπλάνσετ, η οποία μεγάλωσε και γέρασε κανονικά και είχε τον ρόλο της αγαπημένης του καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Η ταινία ήταν υποψήφια για 13  Όσκαρ, αλλά τελικά βραβεύθηκε μόνο σε τρεις κατηγορίες, δεύτερης διαλογής, όπως το μακιγιάζ, την καλλιτεχνική διεύθυνση και τα οπτικά εφέ. Ο δε Μπραντ Πιτ, που ήταν υποψήφιος για τον πρώτο ανδρικό ρόλο, περίμενε 11 χρόνια για να βραβευτεί με το χρυσό αγαλματίδιο για τη συμμετοχή του στην ταινία του Κουεντίν Ταραντίνο το 2019 «Κάποτε στο Χόλιγουντ», όπου είχε τον δεύτερο ρόλο από τον επίσης βραβευμένο Λεονάρντο Ντι Κάπριο.

Πολλοί θα αναρωτηθούν για ποιον λόγο κάνουμε αναδρομή στην παγκόσμια κινηματογραφική ταινιοθήκη. Απλά η ανακοίνωση του Γιώργου Παπανδρέου ως υποψηφίου για τις εκλογές του ΚΙΝΑΛ μάς υπενθύμισε τα σινεφίλ αισθήματά μας σε μία προσπάθεια να ανακαλύψουμε το τι ακριβώς θέλει ο πρώην πρωθυπουργός με την υποψηφιότητά του στην προεδρία του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ. Κι αυτό διότι είναι γνωστό τοις πάσι ότι Γιώργος Παπανδρέου είναι ένας άνθρωπος που αγαπάει τον κινηματογράφο και κάποιες από τις δράσεις του έχουν τη ρίζα τους στην 7η τέχνη.

Το μόνο σίγουρο για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα είναι να είχαμε τη δυνατότητα να δανειστούμε την ικανότητα του Τζον Κιούζακ στην εξωφρενική φανταστική κωμωδία του Τσάρλι Κάουφμαν «Στο μυαλό τού Τζον Μάλκοβιτς». Οπότε εμείς έπρεπε να παίξουμε τον ρόλο του Κιούζακ και ο Γιώργος Παπανδρέου αυτόν του Τζον Μάλκοβιτς. Στην ταινία ο Κιούζακ σε ρόλο ενός χαρισματικού, αλλά άνεργου μαριονετίστα ανακάλυψε τυχαία  μια μικρή πόρτα, η οποία μέσω στενής σήραγγας οδηγούσε κατευθείαν στον… εγκέφαλο του ηθοποιού Τζον Μάλκοβιτς. Μέσα από εκεί μπόρεσε και εισέβαλε στην προσωπική ζωή του Τζον Μάκλοβιτς, αφού έβλεπε όλα όσα ζούσε καθημερινά. Το μεγάλο ερωτηματικό στην ταινία ήταν τι θα συμβεί, αν ο ίδιος ο Τζον Μάλκοβιτς περάσει από τη σήραγγα και διεισδύσει στον ίδιο του τον εγκέφαλο.

Σε αυτό το ερώτημα ουδείς μπορεί να δώσει σαφή απάντηση σε ό,τι αφορά τον Γιώργο Παπανδρέου. Σίγουρα, όπως λένε οι άσπονδοι φίλοι του, «γοητεύτηκε από την επάνοδο του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο και μάλιστα ως προέδρου στα γεράματά του και αποφάσισε να γίνει ο Έλληνας Μπέντζαμιν Μπάτον της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Δηλαδή, όταν οι άλλοι γερνούν, αυτός θα παλιμπαιδίζει». Οι συνεργάτες και πιστοί ακόλουθοί του έχουν πάρει σβάρνα το διαδίκτυο ισχυριζόμενοι ότι «στον Γιώργο κάτι χρωστάει η ιστορία και ήρθε η ώρα της επίλυσης παλαιών λογαριασμών».

Όμως, πολύ σωστά σε άρθρο του προ ημερών ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κώστα Σημίτη και εκ των συγγραφέων του οικονομικού προγράμματος του ΚΙΝΑΛ και της πρότασης για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, ο Νίκος Χριστοδουλάκης, παρατήρησε:  «Για ποια ακριβώς δικαίωση μιλάμε; Σε καμία απόφασή του ο πρώην πρωθυπουργός δεν εξαναγκάστηκε. Ο ίδιος αποφάσισε να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία το 2011 και μάλιστα αφού είχε απαιτήσει (και επέτυχε) να λάβει πρώτα ψήφο εμπιστοσύνης! Ίσως ήταν το πιο αλλόκοτο κοινοβουλευτικό επεισόδιο της δεκαετίας, αλλά η συναίνεσή του προς τις συνέπειες των εξελίξεων αυτών ήταν πλήρης, δεδομένη και δεδηλωμένη. Επίσης καταδικές του ήταν και οι αποφάσεις να φύγει από το ΠΑΣΟΚ, να ιδρύσει νέο κόμμα και όταν δεν βγήκε στις εκλογές να ξαναγυρίσει στο ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Κατά συνέπεια, όλα τα χαρακτηριστικά επεισόδια της πορείας του κατά την τελευταία δεκαετία υπήρξαν δικές του αποφάσεις και είχαν την απόλυτη συμφωνία του, έγκριση και συμμετοχή. Άρα, με ποια λογική προκύπτει ζήτημα δικαίωσης των δικών του αποφάσεων;».

Τα… ανδραγαθήματα που ο ίδιος ο ΓΑΠ μάλλον θέλει να ξεχνάει θυμήθηκε κι ένας άλλος πρώην «σύντροφός» του, ο Γιώργος Φλωρίδης, που στο άκουσμα της επισημοποίησης της υποψηφιότητας Παπανδρέου σχολίασε δεικτικά στα social media: «Φαντάζομαι ότι στα πλαίσια της “πρωτοβουλίας ενότητας της παράταξης” που ανέλαβε ο ΓΑΠ συναντώντας τους υποψήφιους Προέδρους του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, θα τους λέει να μη διασπάσουν το ΠΑΣΟΚ όπως έκανε αυτός το 2015 και να μη ξαναδιαγράψουν τον Κ. Σημίτη, όπως έκανε αυτός το 2008».

Ετοιμαζόταν…

Από τις 14 Μαΐου η «Α» και ο ιστότοπος iapopsi.gr είχαν επισημάνει σε αποκαλυπτικό δημοσίευμα υπό τον τίτλο «Ο… πονηρός Γιώργος τούς έχει όλους στην πρίζα», πως ο Γιώργος Παπανδρέου ετοιμάζει κάτι που θα κάνει θόρυβο. Μάλιστα, είχε δοθεί και η ανάλογη έμφαση και σε μία ανάρτηση του Νίκου Παπανδρέου, ότι «οι Παπανδρέου επανεργοποιούνται». Και σημειώναμε πως «για παράδειγμα, δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός ότι το ίδρυμα “Γεωργίου Παπανδρέου” ξεκίνησε κύκλο εκδηλώσεων με θέματα της επικαιρότητας και με ομιλητές, όπως η γνωστή ψυχίατρος και σύζυγος του Κώστα Λαλιώτη, Μαρίνα».

Κι όμως, την ώρα που η απερχόμενη πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχαν γοητευτεί από τη δημοσκοπική ευμάρεια της υποψήφιας των Γερμανών πρασίνων για την καγκελαρία, Αναλένα Μπέρμποκ, ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς έκανε προεκλογικό αγώνα για τον Όλαφ Σολτς. Δείγμα ότι ποτέ δεν βγήκε από το μυαλό του η επιστροφή στην κεντρική σκηνή. Όχι σαν απλός βουλευτής, ούτε έχοντας απλά τον τίτλο τού πρώην πρωθυπουργού. Απλά επιβεβαίωσε αυτό που λένε όσοι τον γνωρίζουν καλά και πολλές φορές βγαίνουν από τα ρούχα τους με τον τρόπο που σκέφτεται και το πόσο περίπλοκα κάνει τα απλά πράγματα: «Με τον Γιώργο ξεκινάς από την Αθήνα για τη Λαμία και, αντί να πάρεις την εθνική οδό και σε δύο περίπου ώρες να είσαι στον προορισμό σου, περνάς πρώτα από την Πάτρα, ανεβαίνεις τον Μπράλο και πας από εκεί στην πρωτεύουσα της Φθιώτιδας».

Οι δε εσωκομματικοί του αντίπαλοι έχουν να λένε πως «πολλές φορές τελείωναν οι συσκέψεις, λαμβάναμε εντολές, αλλά μας τα είχε εξηγήσει με τέτοιο περίπλοκο τρόπο που στο τέλος φεύγαμε χωρίς να έχουμε καταλάβει τι έπρεπε να κάνουμε». Όντως, στον Γιώργο Παπανδρέου ποτέ δεν άρεσαν οι απλές καταστάσεις. Πάντα ενθουσιαζόταν με μία απλή αλλά καινοτόμα ιδέα, αλλά στο τέλος στον σχεδιασμό για την υλοποίησή της έβαζε το χέρι του και η κατάσταση περιπλεκόταν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο συγκέντρωσε δίπλα του ένα σωρό περίεργους τύπους που κατάφερναν να τον εντυπωσιάζουν και στο τέλος έφτιαξε έναν στρατό από κηπουρούς. Ο μόνος που δεν κατάφερε να μείνει δίπλα του ήταν ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Κι όμως, το επιτελικό κράτος όπως του το παρουσίασε ο νυν υπουργός Επικρατείας το όχι και τόσο μακρινό 2009 τον γοήτευσε, αλλά στο κρίσιμο σημείο ο Παπανδρέου άκουσε τους πιστούς του συνεργάτες και δεν ενέταξε στην ομάδα τον κ. Γεραπετρίτη.

Ανάλογα ζητήματα αντιμετώπιζε και με τους ευφυείς, ή οξύθυμους πολιτικούς από τον χώρο τού ΠΑΣΟΚ. Ο αστικός μύθος αναφέρει ότι τον Θεόδωρο Πάγκαλο τον «έθαψε» στον Κώστα Σημίτη μετά το φιάσκο με τον Οτσαλάν και γι’ αυτό τον έκανε αντιπρόεδρο στην κυβέρνησή του, ως μία ένδειξη συγγνώμης για την αντισυντροφική του συμπεριφορά. Με τον Ευάγγελο Βενιζέλο πολλές φορές δυσκολευόταν να ακολουθήσει τη σκέψη του, αλλά και να απαντήσει στη διατρητική ρητορική του. Αποφάσισε αντί να τον έχει απέναντί του να τον κάνει αντιπρόεδρο και να μοιραστούν την ευθύνη του πολιτικού κόστους για το πρώτο μνημόνιο. Κι όμως, ποτέ δεν τον άκουσε. Ούτε για το πώς θα χειριστούν πολιτικά κάποιες δύσκολες περιόδους, ούτε για το πότε να ρίξουν γροθιά στο μαχαίρι. Πάντα τον κοιτούσε με καχυποψία κι άκουγε με δυσπιστία τις απόψεις του, έχοντας στο μυαλό του τη δηλητηριώδη προεκλογική αντιμαχία τους στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ το 2007.

Αυτήν τη στιγμή, ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα δίχως να αναφέρει το όνομα ΚΙΝΑΛ, αλλά ούτε το όνομα ΠΑΣΟΚ. Εξάλλου, αυτός ήταν που χρέωσε το ΠΑΣΟΚ μέχρι τα μπούνια, ενώ το διέσπασε το 2015 δημιουργώντας το ΚΙΔΗΣΟ, το οποίο απέτυχε να εισέλθει στη Βουλή και στο οποίο ακόμη προεδρεύει. Στην ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του, ο κ. Παπανδρέου ανέφερε μόνο τη λέξη Κίνημα, και τις λέξεις Δημοκρατική Παράταξη, θέτοντας ως στόχο την Προοδευτική Διακυβέρνηση.

Τι θέλει να επιτύχει

Ο Γιώργος Παπανδρέου, όπως μεταφέρουν στους δημοσιογράφους οι συνεργάτες του, θεωρεί ότι στα δέκα χρόνια που μεσολάβησαν από την αποχώρησή του από το Μαξίμου, συνέβησαν πολλά.
Κάνουν λόγο ότι δικαιώθηκε η πολιτική του επιλογή για αποφυγή της χρεοκοπίας και την προσφυγή στους μηχανισμούς της Ευρώπης και το ΔΝΤ. Μάλιστα, υποστηρίζουν ότι και «οι μετέπειτα πρωθυπουργοί, Αντώνης Σαμαράς και Αλέξης Τσίπρας, ακολούθησαν τον ίδιο ακριβώς δρόμο». Επίσης τονίζουν πως «για τη χρεοκοπία της χώρας, όπως το ομολόγησε και ο Γιούνκερ, δεν ευθυνόταν ο ίδιος, αλλά η πενταετία Καραμανλή». Ταυτόχρονα, υπενθυμίζουν πως «στην καθημερινότητα των πολιτών μπήκαν οι λέξεις, προστασία του περιβάλλοντος λόγω της κλιματικής κρίσης, διαφάνεια, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, διαβούλευση λόγω του ίδιου».

Και για ποιον λόγο αποφάσισε ο Γιώργος Παπανδρέου, τώρα στα 70, αντί να χαίρεται τη ζωή του να επανέλθει; Δύο ήταν τα ερεθίσματα, όπως ο ίδιος είπε σε συνεργάτες του. Το πρώτο ήταν ότι η σοσιαλδημοκρατία ανακάμπτει παγκοσμίως με την εκλογή Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ, αλλά και τη νίκη του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία. Και αυτό, σύμφωνα με το πώς διαβάζει τα παγκόσμια δρώμενα ο κ. Παπανδρέου, γίνεται επειδή ο φιλελευθερισμός και η αυτορρύθμιση των αγορών βούλιαξαν στην επέλαση της πανδημίας, η οποία εκτός των άλλων κατέδειξε την αναγκαιότητα του δημοσίου. Το δεύτερο ερέθισμα δόθηκε από την αδυναμία του κ. Τσίπρα λόγω εμμονών και ιδεολογικοπολιτικών κολλημάτων να «γεμίσει» τον χώρο της κεντροαριστεράς αφήνοντας τεράστιο κενό.

Η αλήθεια είναι ότι η υποψηφιότητα του κ. Παπανδρέου προκάλεσε θόρυβο και από εκεί που το ΚΙΝΑΛ επικοινωνιακά κινείτο μεταξύ μίας είδησης στα χαμηλά των δελτίων ειδήσεων, έγινε πρώτο θέμα. Αυτό, όπως υποστηρίζουν από τη Χαριλάου Τρικούπη, είναι πιθανό να φέρει στις εκλογές της 5ης Δεκεμβρίου πολύ περισσότερο κόσμο από όσους υπολόγιζαν πριν από την απόσυρση της κας Γεννηματά λόγω της ασθένειάς της. Εξάλλου, να μη λησμονούμε ότι το όνομα Παπανδρέου ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς στο ΠΑΣΟΚ, το ΚΙΝΑΛ, ακόμη και σε συνιστώσες προερχόμενες από τη ΔΗΜ.ΑΡ. και το Ποτάμι, ή και από τις Κινήσεις για τη Σοσιαλδημοκρατία.

Βέβαια, υπάρχουν και οι πλέον νουνεχείς που δεν μπορούν να δώσουν μία λογική εξήγηση για ποιον λόγο ο κ. Παπανδρέου έκανε τόσο ντόρο, συναντήθηκε ή συνομίλησε με τους άλλους υποψήφιους πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά του. Ο πρώην πρωθυπουργός σε κανέναν δεν ζήτησε απ’ ευθείας να αποσυρθεί από την κούρσα. Ούτε τους ξεκαθάρισε ότι θα τον έχουν αντίπαλο. Απλά συζήτησε με όλους δημιουργώντας ένα σύννεφο καπνού και μπερδεύοντας τους πάντες για το τι ακριβώς θέλει. «Αυτός είναι ο Γιώργος. Έτσι ήταν μία ζωή. Όλα τα έκανε πιο δύσκολα από ό,τι ήταν», μας έλεγε παλιά καραβάνα του ΠΑΣΟΚ. Όμως υπάρχει και η άλλη ανάγνωση για τις κινήσεις του Παπανδρέου. Ότι λόγω αυτών των επαφών, λόγω αυτού του πανηγυριού, οι εκλογές τού ΚΙΝΑΛ έγιναν πρώτο θέμα στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες, θέμα συζήτησης στις ραδιοφωνικές πολιτικές εκπομπές. «Ακόμη και η σάτιρα και οι ειρωνείες για τον κ. Παπανδρέου, για το ποδήλατο, για το κανό, για τα άσχημα ελληνικά του, ή και για το “λεφτά υπάρχουν”, επαναφέρουν το ΚΙΝΑΛ στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας», σύμφωνα με γνωστό δημοσκόπο, ο οποίος αναμένει με αγωνία τα αποτελέσματα των επόμενων μετρήσεων. Όμως το κυριότερο που πέτυχε είναι να συσπειρώσει και τους «παναδρεϊκούς», αλλά και τους «αντιπαπανδρεϊκούς».

Ακόμη και η δηλητηριώδης δήλωση του Ευάγγελου Βενιζέλου για τις εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ, το «δεν υπάρχει ισχυρότερος λόγος από τη σιωπή. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι βασική προϋπόθεση για να κάνει κάποιος πολιτική, είναι να διατηρεί τη σοβαρότητά του», σύμφωνα με τους πολιτικούς αναλυτές λειτουργεί ως κάλεσμα του κόσμου στις κάλπες. Και όσο τα ΜΜΕ πρωτίστως θυμίζουν τα αρνητικά του κ. Παπανδρέου, όπως την περιβόητη ατάκα «λεφτά υπάρχουν», απομειώνοντας τις όποιες θετικές αποφάσεις, όπως το open gov που δημιουργήθηκε επί ημερών του και πάνω εκεί πάτησε ο Πιερρακάκης για να καταπολεμήσει τη γραφειοκρατία, φανατίζουν ακόμη περισσότερο τους οπαδούς του.

Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, τα ΜΜΕ τον είχαν στοχοποιήσει και τον βομβάρδιζαν ό,τι κι αν έκανε. Το 2007 τα τότε μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα της εποχής, ο ΔΟΛ, ο Πήγασος και το MEGA, έσπευσαν να τον «τελειώσουν», λίγες ώρες μετά το αποτέλεσμα των εκλογών. Με το «Παραιτηθείτε, κύριε Πρόεδρε», στο «ΒΗΜΑ» του Σταύρου Ψυχάρη. Με το «Βενιζελικό Κίνημα στο ΠΑΣΟΚ» στο «ΕΘΝΟΣ» του Γιώργου Μπόμπολα. Με μπαράζ δημοσκοπήσεων στο MEGA, που προίκιζαν με θηριώδη ποσοστά την υποψηφιότητα Βενιζέλου. Τότε ήταν που αόριστα είχε καταγγείλει την επιχείρηση χειραγώγησης του ΠΑΣΟΚ από κάποια σκοτεινά κέντρα, τα οποία ουδέποτε κατονόμασε, όπως και τα «αόρατα κέντρα εξουσίας» και τη «μόνιμη σκιά της διαπλοκής». Οι αόριστες καταγγελίες του Γιώργου έπιασαν τόπο, φανάτισαν τους «παπανδρεϊκούς», με αποτέλεσμα να επικρατήσει άνετα στις εσωκομματικές εκλογές έναντι του γκραν φαβορί, του Ευάγγελου Βενζιέλου.

Η ιστορία φαίνεται, 14 χρόνια μετά, να επαναλαμβάνεται. Με μια μονοτονία που χρήζει σίγουρα επιστημονικής ερμηνείας. Και με ένα ερωτηματικό να πλανάται: Τι θέλει τελικά ο «πρίγκιπας» που έγινε ασχημόπαπο; Να μεταμορφωθεί εκ νέου σε πρίγκιπα; Ακόμη και ως ασχημόπαπο η μπογιά του μετράει παγκοσμίως και ετησίως αυξάνεται κατά δεκάδες χιλιάδες δολάρια ο τραπεζικός του λογαριασμός για τις διαλέξεις που δίνει ανά την υφήλιο. Τώρα θέλει η μπογιά του να μετρήσει και στη χώρα του. Θέλοντας να ανατρέψει αυτό που γράφει η Καινή Διαθήκη: «Ουδείς προφήτης εν τη πατρίδι αυτού».