ΣΚΟΠΙΑΝΟ: 25 χρόνια χωρίς φως στο τούνελ

Φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από την ημέρα του επίσημου διαμελισμού της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας και την ίδρυση όλων των επιμέρους κρατιδίων της περιοχής. Ανάμεσα σε αυτά τα κρατίδια ήταν και τα Σκόπια.  Αλήθεια, πόσο περίεργο είναι όταν θες να αναφερθείς σε μία χώρα, να αναφέρεσαι με το όνομα της πρωτεύουσάς της… Και πραγματικά πόσο ακόμα πιο περίεργο είναι όταν οι περισσότεροι την αποκαλούν αυτή τη χώρα «Μακεδονία» κι εσύ ως γείτονα χώρα την αποκαλείς FYROM…

 

Ρεπορτάζ – έρευνα: Σπύρος Παπαδάκης

 

Ποιος πραγματικά μπορεί να ξεχάσει το δάκρυ του Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή, που με τρεμάμενη φωνή είχε πει: «Υπάρχει μια Μακεδονία και είναι Ελληνική». Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη φράση του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ότι «το όνομα που θα λάβει η ΠΓΔΜ δεν έχει μεγάλη σημασία, γιατί κανείς δεν θα το θυμάται σε 10 χρόνια», σε μια προσπάθεια να πείσει τους «δικούς του» να αποδεχτούν τη συμφωνία που είχε κάνει με τον Γκλιγκόροφ να ονομαστεί η γειτονική χώρα «Σλαβομακεδονία».  Η «Α» χαρτογραφεί όλες τις «αχαρτογράφητες» περιοχές μιας ιδιαίτερα δύσκολης και πολιτικά «γκρίζας» περιόδου της χώρας μας.  Ποιος φταίει και ποια κυβέρνηση αδράνησε περισσότερο απ’ όλες; Και ασφαλώς ποια ήταν τα συμφέροντα που εμπόδισαν την επίλυση του ζητήματος…

Η αρχή του κακού…

Όλα άρχισαν τον Ιούνιο του 1991, όταν πρώτα η Κροατία και η Σλοβενία κήρυξαν με ενθάρρυνση της Γερμανίας την απόσχισή τους από τη Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία. Την επομένη ακριβώς η «μακεδονική» Βουλή συζήτησε το ζήτημα της απόσχισης και της «Μακεδονίας».  Οι πρώτες αναφορές όμως σε αυτό το μικρό κρατίδιο, που έμελλε να εξελιχθεί σε νέο Κυπριακό για τη χώρα μας, αρχίζουν πολύ πριν τα Σκόπια ανεξαρτητοποιηθούν από τη Γιουγκοσλαβία στις 8 Σεπτεμβρίου 1991, μέρα που έκτοτε ισοδυναμεί γι’ αυτά με εθνική επέτειο. Αυτό που ξεχνάμε όμως και μας θυμίζουν με πολύ αριστοτεχνικό τρόπο στενοί συνεργάτες τού τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη είναι ότι τα Σκόπια μέχρι τότε αποτελούσαν ξέχωρη δημοκρατία στο πλαίσιο της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, με την επίσημη ονομασία «Γιουγκοσλαβική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας» και σημαία το πεντάκτινο αστέρι.  Κι όμως, οι ελληνικές κυβερνήσεις –στον βωμό των καλών σχέσεων με το Βελιγράδι– σιωπούσαν προκλητικά επί σειρά δεκαετιών αναφορικά με τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από γειτονικό κράτος! Μάλιστα ο Ανδρέας Παπανδρέου ως πρωθυπουργός της χώρας, σε ομιλία του το 1986 στο 3ο Σώμα Στρατού, δήλωνε δημόσια ότι η χρήση του ονόματος «Μακεδονία» είναι… εσωτερικό θέμα της Γιουγκοσλαβίας! Και κάπως έτσι αντιμετωπίστηκε και από όλους τους υπόλοιπους… δυστυχώς για την Ελλάδα.

Ανέκαθεν, ωστόσο ήταν ένα θέμα που έφτιαχνε ή κατέστρεφε πολιτικές καριέρες. Το θέμα της ονομασίας ήταν η αρχή της κόντρας Μητσοτάκη – Σαμαρά, η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη και η δημιουργία της ΠΟΛ.ΑΝ.

Αυτό που σε κάθε περίπτωση προκύπτει από τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1991-1993 είναι ότι η κόντρα ανάμεσα στον τότε πρωθυπουργό της χώρας Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον τότε Υπ.Εξ. Αντώνη Σαμαρά ήταν καταλυτική, με αποτέλεσμα να γίνουν σωρεία λαθών που μας έχουν φέρει στη σημερινή κατάσταση. Οι Σκοπιανοί από τη μία που με τον τρόπο τους ενεργοποίησαν τα πατριωτικά αντανακλαστικά των Ελλήνων, και από την άλλη η σαφής αδράνεια των Ευρωπαίων που πιάστηκαν απροετοίμαστοι να αντιμετωπίσουν τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας,  σε συνδυασμό με την έλλειψη συνεννόησης στο εσωτερικό της χώρας δημιούργησαν μια περίεργη ατμόσφαιρα που μας εγκλώβισε σε κοντόφθαλμες πολιτικές.

 

Τα συλλαλητήρια

και η… ρήξη…

Μέσα σε αυτή την ψυχρή ατμόσφαιρα ανάμεσα σε πρωθυπουργό και Υπ.Εξ. και στον απόηχο του γιγαντιαίου παμμακεδονικού συλλαλητηρίου της Θεσσαλονίκης, πραγματοποιείται η πρώτη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, με τη συμμετοχή και του υπουργού Εξωτερικών, στις 18 Φεβρουαρίου 1992.

Στη μοιραία δεύτερη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, με συμμετοχή και πάλι του Αντώνη Σαμαρά, η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα άσχημη. Ήταν στις 13 Απριλίου 1992, ημέρα κατά την οποία και επισημοποιήθηκε η οριστική ρήξη στη σχέση Μητσοτάκη – Σαμαρά, μια ρήξη που –αν και υπέβοσκε από καιρό– ήρθε απότομα στην επιφάνεια. Ο Σαμαράς παρέμεινε στην αρχή της σύσκεψης και κατόπιν αποχώρησε. Ήταν η τελευταία φορά που θα καθόταν πλάι στον Κώστα Μητσοτάκη… Μετά το τέλος της σύσκεψης, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την απόφασή του να αναλάβει προσωρινά ο ίδιος το υπουργείο. Ο Σαμαράς αντέδρασε έντονα αφήνοντας διάφορα υπονοούμενα για την από εκεί και πέρα στάση του.  Ο κύβος είχε ήδη ριφθεί για τον Αντώνη Σαμαρά, που φιγούραρε ως αρχηγός νέου κόμματος…

Οι σημαντικές

αποφάσεις  του ‘93

• 7/4: Με την απόφαση 817 του Συμβουλίου Ασφαλείας, το κράτος των Σκοπίων γίνεται δεκτό στον ΟΗΕ χωρίς σημαία και με το όνομα Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ , FYROM στα Αγγλικά).
• 14/5: Κατατίθεται το σχέδιο των διαμεσολαβητών Βανς και Όουεν, που προτείνουν την ονομασία «Νέα Μακεδονία».
• 28/5: Την άρνηση της Ελλάδας στο σχέδιο Βανς – Όουεν για το ζήτημα της ΠΓΔΜ, επειδή δεν επιτεύχθηκε συμφωνία στο θέμα της ονομασίας, γνωστοποιεί στον Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι ο ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης, πρέσβης Γιώργος Παπούλιας.
• 30/5: Τα Σκόπια δεν αποδέχονται το νέο συμβιβαστικό σχέδιο των διεθνών μεσολαβητών Βανς – Όουεν, το οποίο πρότεινε το όνομα «Νέα Μακεδονία».
• 4/6: Ο πρόεδρος Κίρο Γκλιγκόροφ απορρίπτει πρόταση του προέδρου της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να επιλυθεί η διαφορά μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας με την επονομασία της Δημοκρατίας «Σλαβομακεδονία».

Η περίοδος Ανδρέα

και η ενδιάμεση συμφωνία του ’95…

Ένα από τα μέτρα κατά των Σκοπίων ήταν αυτό του εμπάργκο.  Στην πρώτη αυτή  φάση η ελληνική πλευρά έστειλε το μήνυμα της «απόρριψης των εκβιασμών». Μολονότι στην αρχική εφαρμογή του εμπάργκο τα πράγματα δυσκόλεψαν τη γειτονική χώρα, εν τούτοις το μέτρο αυτό στην πράξη δεν ήταν αποτελεσματικό διότι τα σύνορα της FYROM ήταν ανοικτά από όλες τις πλευρές και επομένως η συνέχισή του δεν εξυπηρετούσε τις αρχικές προβλέψεις.

Αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση της χώρας ο Ανδρέας Παπανδρέου, εν μέσω πολλών προβλημάτων υγείας, μεγάλα ζητήματα όπως το όνομα της ονομασίας έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Αν εξαιρέσει κανείς το 1993, κατόπιν της σύστασης του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας έγινε δεκτή, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, στα Ηνωμένα Έθνη με αυτήν την προσωρινή ονομασία έως ότου εξευρεθεί μια συμφωνημένη λύση, επισημαίνοντας σε όλα τα κείμενα ότι επιβάλλεται η καλή διάθεση από τις δύο πλευρές για εξεύρεση λύσης με σκοπό τη καλή γειτονία.

Από το 1995 η Ελλάδα και μετά ανακάλεσε το «εμπάργκο» και προσχώρησε στην υπογραφή της ενδιάμεσης συμφωνίας, επταετούς διάρκειας. Οι εξελίξεις «κυνηγούν» την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και εν μέσω πολλών αλυτρωτικών κινήσεων της γειτονικής χώρας,  προβάλλοντας μεγαλοϊδεατικές εδαφικές βλέψεις κατά της Ελλάδας, μέσω της απεικόνισης σε χάρτες, σχολικά εγχειρίδια, βιβλία ιστορίας κ.λπ. ελληνικών εδαφών στην εδαφική επικράτεια μιας «μεγάλης» Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και με ακέφαλη ουσιαστικά την ελληνική κυβέρνηση, καθώς τα προβλήματα υγείας του Ανδρέα Παπανδρέου έχουν πολλαπλασιαστεί, με τα κορυφαία στελέχη στο ΠΑΣΟΚ  να δίνουν τη μάχη της διαδοχής,  έχει μείνει μόνο ο Κάρολος Παπούλιας που προσπαθεί ως Υπ.Εξ. να βρει λύσεις.

Δύο μήνες πριν νοσηλευθεί στο Ωνάσειο ο Ανδρέας (20 Νοεμβρίου),  Ελλάδα και ΠΓΔΜ στις 13 Σεπτεμβρίου του 1995, στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, υπογράφουν ένα κείμενο 11 σελίδων το οποίο είναι ίσως το μοναδικό διεθνές κείμενο συμφωνίας που τα ονόματα των χωρών αναφέρονται μόνο στον τίτλο! Στις υπόλοιπες δέκα σελίδες αναφέρονται απλά «συμβαλλόμενο μέρος Α΄ και Β΄»! Εκπρόσωποι των δύο κρατών ήταν από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας και από την πλευρά των Σκοπίων ο υπουργός Στέβο Τσερβενκόφσκι. Οι δύο υπουργοί υπέγραψαν το κείμενο της συνθήκης ενώπιον των μεσολαβητών του ΟΗΕ και της Ουάσινγκτον Σάιρους Βανς και Μάθιου Νίμιτς. Ο Νίμιτς έμελλε να είναι αυτός που έχτισε την καριέρα του πάνω στη διένεξη Αθήνας – Σκοπίων και θα σηματοδοτήσει τη νέα εποχή των διαπραγματεύσεων από το 2002 και μετά.

Κάπως έτσι αρχίζει η δεύτερη φάση με «χαμηλωμένο τον πήχη». Το μεγάλο μειονέκτημα της ενδιάμεσης συμφωνίας είναι ότι δεχθήκαμε τη διπλή ονομασία, δηλαδή παράλληλα με την ονομασία FYROM να χρησιμοποιείται το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε εμπορικές και λοιπές δοσοληψίες με τις άλλες χώρες αλλά και στην πράξη και με εμάς.

Αναλαμβάνοντας ως πρωθυπουργός ο Κώστας Σημίτης θέλησε να αλώσει τα Σκόπια οικονομικά.  Οι μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις εγκαταστάθηκαν στη γειτονική χώρα και έδειξαν τη δύναμή τους. Σούπερ Μάρκετς, τράπεζες, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έως και τηλεοπτικοί σταθμοί ελληνικών συμφερόντων. Με ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από 1δισ. ευρώ και με τον αριθμό των ελληνικών επιχειρήσεων να ξεπερνά τις 211!

Μέχρι το 2002 που έληξε η ενδιάμεση συμφωνία η εικόνα είναι η εξής: ελληνικές επιχειρήσεις που τζιράρουν, οι Σκοπιανοί να μας πικάρουν συνεχώς με κάθε ευκαιρία φέρνοντάς μας το όνομα «Μακεδονία» σε κάθε διεθνή διοργάνωση είτε αθλητική είτε διακρατική, με την Αθήνα να αντιδρά και να κάνει διαβήματα και με εμφανή την πρόθεση της κυβέρνησης Σημίτη να μην πιάσει την καυτή πατάτα στα χέρια της.

Ο Νίμιτς, ο Γκρούεφσκι και το βέτο στο Βουκουρέστι…

Με αυτό τον τρόπο και με την ελληνική κοινωνία να αρχίζει να… ξεχνά ή τουλάχιστον να μην αντιδρά για το όνομα των Σκοπίων, αρχίζει η τρίτη φάση με σιωπηλή παράταση της συμφωνίας αφού κανένα από τα δύο μέρη δεν την κατήγγειλε. Στα δώδεκα χρόνια (1995-2007) διεξάγονται διαπραγματεύσεις Αθηνών – Σκοπίων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για μια ονομασία κοινής αποδοχής. Τα Σκόπια κωλυσιεργούν στις διαπραγματεύσεις, χρησιμοποιώντας ελάχιστα την ονομασία FYROM και ευρύτατα τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Ο Μάθιου Νίμιτς είναι πλέον ο ειδικός διαμεσολαβητής που έχει επωμιστεί το βάρος της επίλυσης της ονομασίας και όλων των άλλων θεμάτων.

Η εικόνα ίδια και απαράλλακτη: Ο Νίμιτς επισκέπτεται εκατέρωθεν τις δύο πρωτεύουσες, παίρνει τις προτάσεις και από τις δύο πλευρές και προσπαθεί να βρει μια win – win solution.  Στην Αθήνα από την εποχή τού «η Μακεδονία είναι ελληνική» φτάσαμε στο δόγμα «μια λύση κοινά αποδεκτή από όλους με γεωγραφικό προσδιορισμό!». Σε κάθε περίπτωση, η λέξη Μακεδονία θα είναι μέσα… και πλέον δεν ενοχλεί κανέναν… Η επίσημη θέση της κυβέρνησης; Η κάτωθι, όπως την έχει διατυπώσει ο Κώστας Καραμανλής και υιοθετείται μέχρι σήμερα… με μικρές παραλλαγές: «Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει προτείνει ένα ρεαλιστικό και βιώσιμο πλαίσιο διευθέτησης, το οποίο στοχεύει στην εξεύρεση οριστικής λύσης στο θέμα του ονόματος. Η θέση μας είναι σαφής: σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν από τη λέξη “Μακεδονία” που θα ισχύει έναντι όλων (erga omnes), για κάθε χρήση, εσωτερική και διεθνή».

Η προσπάθεια εισόδου της FYROM στο ΝΑΤΟ με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», με όλα τα παραπάνω, ήταν επιβεβλημένο  να αποκλεισθεί και αυτό και έκανε ο Κώστας Καραμανλής.  Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη Διάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008 τα μέλη της Συμμαχίας αποφάσισαν με συλλογική και ομόφωνη απόφαση ότι θα απευθυνθεί πρόσκληση στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας για ένταξή της, εφόσον λυθεί το ζήτημα του ονόματος κατά τρόπο αμοιβαίως αποδεκτό. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε και επαναλήφθηκε σε όλες τις μεταγενέστερες Συνόδους Κορυφής της Συμμαχίας στο Στρασβούργο (2009), στη Λισσαβώνα  (2010) και στο Σικάγο (2012). Τα επιχειρήματα που επικαλείται η ελληνική πλευρά φαίνεται ότι «αγγίζουν» ακόμα και τις  χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. που έχουν αναγνωρίσει τη FYROM με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Εφ’ όσον τα ισχυρά κράτη μέλη της Ε.Ε. όπως φαίνεται αποδέχονται τις θέσεις μας, ή τουλάχιστον δεν τις απορρίπτουν χωρίς συζήτηση, ήταν δεδομένο ότι θα υπήρχε θετική κατάληξη.

Τώρα το απόλυτο τίποτα

Αποδεικνύοντας ότι η ιστορία κάνει… κύκλους, η ιστορία με τα Σκόπια ξανασυναντά έναν από τους δύο μεγαλύτερους πρωταγωνιστές του ξεκινήματος… Τον Αντώνη Σαμαρά. Έτσι, σε μια προσπάθεια αναθέρμανσης των σχέσεων των δύο χωρών, τον Δεκέμβριο του 2012, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με συλλογική και ομόφωνη απόφασή του αποφάσισε ότι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξαρτάται από την εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, την προώθηση και τον σεβασμό των σχέσεων καλής γειτονίας και την επίλυση του ονοματολογικού, στο πλαίσιο των υπό τον ΟΗΕ διαπραγματεύσεων. Με τον τρόπο αυτό, η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας τίθεται ως προϋπόθεση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ε.Ε. και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και κριτήριο για τη διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας με την Ελλάδα. Ένα χρόνο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2013 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με συλλογική και ομόφωνη απόφασή του, δεν αποδέχθηκε την εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απόδοση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Το Συμβούλιο αποφάσισε ότι θα επανεξετάσει την προοπτική αυτή εντός του 2014, στη βάση νέας ενημέρωσης από την Επιτροπή για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και την πραγματοποίηση απτών βημάτων, από τα Σκόπια, για την προώθηση των σχέσεων καλής γειτονίας και την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο θέμα του ονόματος στο πλαίσιο των, υπό τον ΟΗΕ, διαπραγματεύσεων.

Ν. Κοτζιάς:

Λόγια, λόγια, λόγια…

Σήμερα το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απλά αναφέρει στην «Α»:  «Η Ελλάδα επιθυμεί και επιδιώκει την ταχύτερη δυνατή επίλυση του ζητήματος του ονόματος κατά τρόπο αμοιβαίως αποδεκτό, σαφή και οριστικό, ο οποίος δεν θα δημιουργεί εστίες μελλοντικών τριβών.

»Η ελληνική Κυβέρνηση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή. H Ελλάδα παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη διαπραγματευτική διαδικασία υπό τον Ειδικό Μεσολαβητή του ΟΗΕ, κ. Nimetz.

»Παρά την ύπαρξη του σοβαρού αυτού ζητήματος που επηρεάζει τις σχέσεις των δύο χωρών, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει εξέχουσα οικονομική παρουσία στη γειτονική χώρα, η οποία συμβάλλει ουσιαστικά και σημαντικά στην ανάπτυξή της, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την κατασκευή υποδομών κ.λπ.

»Η επίλυση του ζητήματος του ονόματος θα άρει ένα σημαντικό σημείο τριβής στις σχέσεις των δύο χωρών και θα επιτρέψει την πλήρη αξιοποίηση του μεγάλου δυναμικού που ενέχει η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών».

Από χέρι σε χέρι

ο… μουτζούρης

Το Σκοπιανό αναδεικνύει περίτρανα τις αδυναμίες των πολιτικών μας και της εξωτερικής μας πολιτικής ειδικότερα… Ο θυμόσοφος λαός μας λέει: «Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός». Μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς δεν κατάφερε μέσα σε ένα –ομολογουμένως– πολύ δύσκολο κλίμα  να τελειώσει το ζήτημα πριν αυτό χρονίσει. Η ιστορία δείχνει να δικαιώνει τον Μητσοτάκη, καθώς αν ο πολιτικός προσανατολισμός της χώρας ήταν προς την κατεύθυνση να βρεθεί μια λύση τύπου «Βόρεια Μακεδονία» ή «Σλαβομακεδονία», σήμερα όλος ο κόσμος θα τους ήξερε με αυτό το όνομα. Η σκληρή όμως πραγματικότητα για τη χώρα μας είναι ότι κανείς δεν χρησιμοποιεί το δύσχρηστο «the former Yugoslav Republic of Macedonia», κάτι που ήξεραν οι Σκοπιανοί και δεν «κατάλαβαν» οι δικοί μας, με αποτέλεσμα να τους αποκαλούν «Μακεδόνες». Έκτοτε, όλες οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από το 1993 έως το 2004 πήγαιναν «by the book» και χωρίς να έχουν τη διάθεση να «σπάσουν αβγά». Πάντα θυσίαζαν το Σκοπιανό για κάτι άλλο. Είτε αυτό είχε να κάνει με οικονομικά κίνητρα ή με διπλωματικά σε σχέση με άλλες μεγαλύτερες χώρες… Μοναδική σθεναρή αντίδραση της χώρας ήταν το 2008, που ο Καραμανλής εμπόδισε την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Λίγα χρόνια αργότερα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έκρινε ένοχη την Ελλάδα ότι παραβίασε το άρθρο 11 της ενδιάμεσης συμφωνίας δίνοντας ένα ψυχολογικό αβαντάζ στα Σκόπια που συνέχισαν πιο έντονα το αλυτρωτικό τους παραλήρημα.

Κοντόφθαλμες προσεγγίσεις και το χρόνιο  «σύστημα»,  «άσε, θα έρθουν οι επόμενοι να το λύσουν», μας έφτασαν στο σημείο να υπάρχει ένα μικρό κρατίδιο στα βόρεια της χώρας μας που καπηλεύεται όχι μόνο το όνομα αλλά ακόμα και σύμβολα και τον ίδιο τον Μεγαλέξανδρο… Το μεγαλύτερο άγαλμά του υπάρχει στα… Σκόπια, το αεροδρόμιο της πόλης αυτής έχει το όνομά του και δεν έχει ανοίξει μύτη! Στην Ελλάδα αν μιλήσεις για αυτά τα θέματα θα σε πουν εθνικιστή…

Ένα απλό παράδειγμα και διόλου ευκαταφρόνητο, όταν έγινε γνωστό ότι στη Βρετανία –το 2008– ένα ζευγάρι σε ένα τηλεπαιχνίδι ερωτήσεων έπρεπε να απαντήσει για 23.000 λίρες στην ερώτηση «τι εθνικότητας είναι ο Μέγας Αλέξανδρος». Οι παίκτες απάντησαν «Έλληνας». Η απάντησή τους κρίθηκε λανθασμένη με τον παρουσιαστή να απαντάει πως είναι από τη «Μακεδονία», βγάζοντας και τη σημαία της ΠΓΔΜ! Από την Ελλάδα, παρόλο που έγινε αμέσως γνωστό το περιστατικό, δεν ασχολήθηκε κανείς… Απλό, κατανοητό και καληνύχτα μας!!!!

Επειδή η έρευνα της «Α» για το Σκοπιανό έχει ένα και μόνο σκοπό, να καταγράψει τα γεγονότα της τελευταίας 25ετίας και τις αποφάσεις που έλαβαν οι τότε κυβερνήσεις, το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ξεκάθαρο:

Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη προφητικά θέλησε να υποβαθμίσει το ζήτημα, προτείνοντας σύνθετο όνομα.

Το κλίμα της εποχής, η ανύπαρκτη τότε δυναμική των Σκοπίων και η «πατριωτική» φυσιογνωμία του Αντώνη Σαμαρά απέκλεισαν κάθε ονομασία με περιεχόμενο τη λέξη «Μακεδονία», με τα γνωστά για τον ίδιο αποτελέσματα, όταν από νούμερο 2 στη Νέα Δημοκρατία και μελλοντικός πρωθυπουργός, βρέθηκε για περίπου 20 χρόνια εκτός πρωθυπουργικού θώκου.

Ο Κώστας Σημίτης κοίταξε το οικονομικό μέρος της υπόθεσης και βολεύτηκε με την ενδιάμεση συμφωνία.

Ο Κώστας Καραμανλής πήρε τη σημαντική απόφαση να μην εγκρίνει την ένταξη των Σκοπίων αλλά μέχρι εκεί.

Ο Γιώργος Παπανδρέου «πέρασε και δεν ακούμπησε».

Και, τέλος, η κυβέρνηση Τσίπρα και Νίκος Κοτζιάς έχουν άλλα προβλήματα να επιλύσουν με χαμηλά στην ατζέντα τους το Σκοπιανό.

 

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ

«Το Βουκουρέστι υπήρξε μια μεγάλη επιτυχία για τη χώρα»

Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008 έχει αποτελέσει ορόσημο στην 25χρονη πορεία του ελληνοσκοπιανού ζητήματος. Υπουργός Εξωτερικών ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία είχε ασχοληθεί προσωπικά με το ζήτημα, και με άκρα μυστικότητα με τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή έπεισαν το σύνολο των χωρών μελών της συμμαχίας να συνυπογράψουν τις ελληνικές θέσεις. Η Ντ. Μπακογιάννη κατά αποκλειστικότητα μιλάει μόνο στην «Α» για το θέμα.

«Το Σκοπιανό είναι ένα ζήτημα που απασχολεί την Ελλάδα  τα τελευταία 25 χρόνια και χρειάζεται να  επιλυθεί. Στην πορεία έγιναν πολλά λάθη. Όμως μετά από συντονισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης Καραμανλή και  ύστερα από την απόφαση της ελληνικής Βουλής, στο σύνολό της πλην ενός κόμματος, αποκτήσαμε εθνική θέση: σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό  erga omnes, δηλαδή έναντι όλων.  Καταφέραμε  να αλλάξουν τα δεδομένα σε ευρωατλαντικό επίπεδο και  να έχουμε στο πλευρό μας 6 κυβερνήσεις. Το  Βουκουρέστι υπήρξε μια μεγάλη επιτυχία για τη χώρα, που οφείλεται στη συγχρονισμένη και επί μακρό χρονικό διάστημα προσπάθεια του Έλληνα πρωθυπουργού και του υπουργείου Εξωτερικών. Μεγάλο μας όπλο ήταν η διαμόρφωση αυτής της μίας κοινής εθνικής θέσης. Δώσαμε τη μάχη στο Βουκουρέστι ενωμένοι και πετύχαμε ένα αποτέλεσμα το οποίο σήμερα αποτελεί κεκτημένο για τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται, δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα μέχρι σήμερα».