Ο… Νίκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται

Ιδιαίτερη κινητικότητα παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα ο Νίκολα Γκρούεφσκι, ο οποίος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το ότι το θέμα των Σκοπίων έχει βγει από το κάδρο της επικαιρότητας στην Αθήνα. Κι αυτό διότι αφενός μεν η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών έχει προτεραιότητα τη διαπραγμάτευση με την τρόικα, αφετέρου δε ασχολείται με τις υποχρεώσεις της ελληνικής προεδρίας στην Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου.

Στο πλαίσιο αυτό ο πρωθυπουργός των Σκοπίων δήλωσε ότι η ελληνική πλευρά εκμεταλλεύεται την κρίση για να μην επιλύσει το καυτό ζήτημα της ονομασίας μπλοκάροντας την ένταξη της χώρας του σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Το τέλμα στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι διαπραγματεύσεις αντικατοπτρίζεται πλήρως στη νέα εμπρηστική και λαϊκίστικη επίθεση του Γκρούεφσκι προς την Ελλάδα. «Η οικονομική κρίση βολεύει τον νότιο γείτονά μας, καθώς τη χρησιμοποιεί, ώστε να μην επιλυθεί το πρόβλημα της ονομασίας», είπε ο Ν. Γκρούεφσκι σε ομιλία του. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες της κυβέρνησής του να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., και όπως υποστήριξε, κατά την περίοδο 2007-2009, εκπλήρωσε όλες τις προϋποθέσεις προς την κατεύθυνση αυτή και πέρασε σχετικούς νόμους, που απαιτούνται από την Ε.Ε.

Βέβαια, αυτή ήταν η δεύτερη φορά σε σύντομο χρονικό διάστημα που ο Γκρούεφσκι ρίχνει τις ευθύνες στην Ελλάδα. Είχε προηγηθεί συνέντευξή του στους «Financial Times», όπου ζήτησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία και τη Γαλλία, να πιέσουν την Αθήνα για να βρεθεί λύση στο όνομα. Κατηγόρησε μάλιστα δημοσίως τον Αντώνη Σαμαρά ότι έχει υιοθετήσει τις πιο ακραίες θέσεις στο ζήτημα από την απαρχή της διαφοράς για την ονομασία, ενώ επανέλαβε την ανάγκη η Ελλάδα να συμμορφωθεί με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης που έκρινε ότι η χώρα μας παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία στο πλαίσιο της Συνόδου του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2008.

Σύμφωνα με τον Σκοπιανό πρωθυπουργό, οι σημερινές συνθήκες στο ζήτημα της ονομασίας είναι οι χειρότερες τους τελευταίους 18 μήνες. Ισχυρίστηκε δε ότι κατά τις συνομιλίες που είχε με τον Γ. Παπανδρέου την περίοδο 2009-2011 είχε επιτευχθεί πρόοδος – κάτι όμως που δεν ισχύει, διότι η σκοπιανή πλευρά κωλυσιεργούσε χαρακτηριστικά παρά την έντονη παρασκηνιακή διπλωματία που βρισκόταν τότε σε εξέλιξη από πρόσωπα της απόλυτης εμπιστοσύνης του πρώην πρωθυπουργού.

Συμπτώσεις;
Το Σκοπιανό μπορεί να έχει βγει από το κάδρο της επικαιρότητας, όμως διπλωματικοί κύκλοι τονίζουν με νόημα πως κάποιες κινήσεις προκαλούν εντύπωση. Και είτε είναι απλά σύμπτωση, είτε όμως και όχι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Σκοπιανοί κυκλοφόρησαν πρόσφατα στο ΝΑΤΟ «non paper», με το οποίο επαναφέρουν το αίτημα για ένταξή τους στην Ατλαντική Συμμαχία με την προσωρινή ονομασία «FYROM». Ως βασικό επιχείρημά τους χρησιμοποιούν και στο έγγραφό τους αυτό την απόφαση της Χάγης. Και είναι σαφές ότι με αυτό το επιχείρημα επιχειρούν να τροχίσουν το «κεκτημένο του Βουκουρεστίου».

Την ίδια στιγμή όμως, κινήσεις στο θέμα αυτό εμφανίζονται να κάνουν Άγγλοι, Γάλλοι και Γερμανοί και ουδείς είναι σε θέση να προσδιορίσει εάν υπάρχει προηγουμένως συνεννόηση μεταξύ τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Γουίλιαμ Χέιγκ, ήγειρε το θέμα των Σκοπίων στον Ευ. Βενιζέλο κατά την τελευταία επίσκεψη του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών στο Λονδίνο.

Είχαν προηγηθεί δύο πρωτοβουλίες του Παρισιού και του Βερολίνου. Κατ’ αρχήν, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Γαλλίας στα Ηνωμένα Έθνη εξέδωσε ανακοίνωση στα τέλη Οκτωβρίου με την οποία εξέφραζε τη λύπη της για το αδιέξοδο των συνομιλιών υπό τον Μάθιου Νίμιτς και τόνιζε ότι «μια αμοιβαία αποδεκτή λύση πρέπει να βρεθεί γρήγορα».

Ακόμη πιο εντυπωσιακή όμως ήταν, λίγες ημέρες αργότερα, η σύντομη συνάντηση της γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ με τον Μάθιου Νίμιτς στο Βερολίνο. Η συνάντηση κανονίστηκε από τον Κρίστοφ Χόισγκεν, σύμβουλο της Μέρκελ για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Διπλωματικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι ιδιαίτερη σημασία έχει η σημείωση που συνόδευε τη σχετική ανακοίνωση της καγκελαρίας. Σύμφωνα με αυτή, το Βερολίνο διευκρίνισε ότι τηρεί τη διατύπωση που προέκυψε από την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995. Η Καγκελαρία μεταξύ άλλων τόνιζε πως «η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ έχουν, επανειλημμένα, ομόφωνα αποφασίσει ότι η αμοιβαία διευθέτηση της διαφοράς για το όνομα είναι προϋπόθεση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ». Οι ίδιοι κύκλοι δεν απέκλειαν όμως την ενεργοποίηση της γερμανικής διπλωματίας εν ευθέτω χρόνω, όταν κριθεί ότι οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες.

Οι κινήσεις Φούλε
Πάντως τόσο το Βερολίνο, όσο και οι Βρυξέλλες δεν δείχνουν καμία διάθεση να παρέμβουν σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα για την Ελλάδα εν μέσω της οικονομικής κρίσης. Κι όμως, ο αρμόδιος για την διεύρυνση Επίτροπος, Στέφαν Φούλε, πιέζει σε κάθε ευκαιρία για να αποσπάσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε. – ΠΓΔΜ. Ο Φούλε συμπεριέλαβε τη σχετική έκκληση και στην τελευταία Έκθεση Προόδου της Κομισιόν, την ίδια ώρα που ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς ευελπιστεί σε τερματισμό του ελληνικού μπλοκαρίσματος της ενταξιακής πορείας της ΠΓΔΜ.

Η ελληνική διπλωματία, ναι μεν έχει σαφή στάση για μία ονομασία για όλες τις χρήσεις με σαφή γεωγραφικό προσδιορισμό στον όρο «Μακεδονία», αλλά υπάρχει η αίσθηση, ότι από τον ερχόμενο Ιούνιο και μετά την ολοκλήρωση των Ευρωεκλογών, θα έχουμε εξελίξεις. Το ορόσημο θεωρείται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Κάρντιφ της Ουαλίας τον Σεπτέμβριο. Οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν μάλιστα ότι ο Νίκολα Γκρούεφσκι αποφεύγει επιδεικτικά να ομιλεί για την ευρωπαϊκή προοπτική των Σκοπίων και προσανατολίζεται κυρίως στην ένταξη στο ΝΑΤΟ. Κάτι που συνειδητοποίησε και στις επαφές που είχε ο Ευάγγελος Βενιζέλος με τον Νίκολα Ποπόσκι (υπουργός Εξωτερικών Σκοπίων) στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.

ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Βαθύτερο ζήτημα δημοκρατίας το Σκοπιανό

Την προοπτική των δυτικών Βαλκανίων τόσο στην Ε.Ε., όσο και στην ευρωατλαντική προοπτική θα στηρίξει η Ελλάδα κατά την διάρκεια της ευρωπαϊκής προεδρίας της, όπως τονίζει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Αναφερόμενος, ειδικότερα στο ζήτημα της ΠΓΔΜ, ο αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών, Ευ. Βενιζέλος, είπε ότι «δεν πρόκειται για ένα διμερές ζήτημα, ούτε για ένα ζήτημα που αφορά μόνο το όνομα, αλλά για ένα βαθύτερο ζήτημα δημοκρατίας και κράτους δικαίου, διεθνές ζήτημα στο πλαίσιο του ΟΗΕ και πανευρωπαϊκό ζήτημα κριτηρίων της Κοπεγχάγης που όλα τα κράτη- μέλη πρέπει να πληρούν».

Τέλος, ο Ευ. Βενιζέλος εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί επί ελληνικής προεδρίας θα αρχίσει η ενταξιακή διαπραγμάτευση της Σερβίας με την Ε.Ε.