Πού και πότε εξαλείφεται το αξιόποινο και παύει μία δίωξη
Την εξάλειψη του αξιοποίνου και την παύση της δίωξης ορισμένων αξιόποινων πράξεων (σ.σ. πταισμάτων και πλημμελημάτων για τα οποία ο νόμος προβλέπει είτε μέχρι 2 χρόνια φυλάκιση είτε χρηματική ποινή ή και τα δύο) που έχουν τελεσθεί μέχρι και τις 31 Μαρτίου 2016 εισάγουν τα άρθρα 8 και 9 του Νόμου 4411/2016 που ψηφίστηκε πρόσφατα.
Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης
Όπως εξηγούν στην «Α» έγκριτοι νομικοί οι εν λόγω διατάξεις στόχο έχουν την πιο εύρυθμη διαχείριση μεγάλου όγκου υποθέσεων που εισάγονται στα ποινικά ακροατήρια και επί της ουσίας βελτιώνουν ανάλογες διατάξεις οι οποίες έχουν εισαχθεί στο πρόσφατο παρελθόν (άρθρου 4 του ν. 4043/2012 και του άρθρου 8 παρ. 3 του ν. 4198/2013).
Τι προβλέπουν, όμως, τα δύο επίμαχα άρθρα; Συγκεκριμένα, με το άρθρο 8:
1] Εξαλείφεται το αξιόποινο και παύει η δίωξη των ακόλουθων αξιόποινων πράξεων, που έχουν τελεσθεί μέχρι και τις 31/3/2016 α) των πταισμάτων και β) των πλημμελημάτων, κατά των οποίων ο νόμος απειλεί ποινή φυλάκισης μέχρι δύο έτη ή χρηματική ποινή ή και τις δύο ποινές.
2] Αν στην περίπτωση των πλημμελημάτων της παραγράφου 1, ο υπαίτιος υποπέσει εντός διετίας από τη δημοσίευση του νόμου σε νέα από δόλο αξιόποινη πράξη κακουργήματος ή πλημμελήματος και καταδικαστεί αμετάκλητα οποτεδήποτε σε ποινή στερητική της ελευθερίας ανώτερη των 6 μηνών, συνεχίζεται η κατ’ αυτού παυθείσα ποινική δίωξη και δεν υπολογίζεται στον χρόνο παραγραφής του αξιόποινου της πρώτης πράξης ο χρόνος που έχει περάσει από την παύση της δίωξης μέχρι την αμετάκλητη καταδίκη για τη νέα πράξη.
3] Οι δικογραφίες που αφορούν τις παραπάνω αξιόποινες πράξεις, τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου. Για την τύχη των πειστηρίων αποφαίνονται με αιτιολογημένη διάταξη, επί πλημμελημάτων ο αρμόδιος εισαγγελέας και επί πταισμάτων ο αρμόδιος πταισματοδίκης.
4] Οι αστικές αξιώσεις που απορρέουν από τις πράξεις που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, δεν θίγονται με οποιονδήποτε τρόπο. Η παραγραφή του αξιοποίνου και η παύση της δίωξης δεν κωλύει την επιβολή των κατά νόμο προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων στις υποθέσεις αυτές.
5] Η κατά τα ανωτέρω παραγραφή του αξιόποινου και η παύση της ποινικής δίωξης, δεν ισχύει για τα εγκλήματα:
α) ως προς τον ποινικό κώδικα, των άρθρων 81Α, 142, 149, 154, 155, 157 παρ. 3 εδάφιο β΄, 158 παράγραφοι 1 και 2, 162, 163, 164 παρ. 1, 165 παράγραφοι 1 και 2, 166, 173 παρ. 1, 175, 177, 178, 181, 182, 192, 193 παρ. 1, 200, 201, 215, 218 παρ. 3, 220, 221 παράγραφοι 1 και 2, 222, 228 παρ. 1, 230, 234, 241, 251 παράγραφοι 1 και 2, 255, 259, 261, 286 παρ. 2, 334 παρ. 1, 337, 345 παρ. 1 περιπτώσεις β΄ και γ΄, 346 παρ. 1, 352Β, 358, 359, 360 παρ. 3, 362 για τις περιπτώσεις που τελείται δια του τύπου, 375 παρ. 1 εδάφιο α΄, 377 για τις περιπτώσεις αγοράς εμπορευμάτων με πίστωση, 389 παρ. 1, 397 παράγραφοι 1 και 2, 398 (απλή χρεοκοπία), 399 παράγραφοι 1 και 2, 403 παράγραφοι 1 και 2, 406,
β) του άρθρου 2 παρ. 11 περίπτωση β΄ του N. 2168/1993,
γ) του άρθρου 28 παρ. 1 του N. 1650/1986,
δ) του άρθρου πέμπτου του N. 2803/2000,
ε) του άρθρου 45 παρ. 1 περιπτώσεις δ΄ και θ΄ εδάφιο α΄ του N. 3691/2008,
στ) του άρθρου 6 παρ. 4 και παρ. 6 του N. 3213/2003,
ζ) του άρθρου μόνου παρ. 1 του N. 690/1945,
η) του άρθρου 28 του N. 3996/2011,
θ) του άρθρου 29 του N. 703/1977 και του άρθρου 44 του N. 3959/2011,
ι) του άρθρου 6 του N. 456/1976,
ια) του άρθρου 41ΣΤ του N. 2725/1999,
ιβ) του άρθρου 59 εδάφιο α΄ του N. 3028/2002,
ιγ) του άρθρου 13 του N. 3402/2005,
ιδ) του άρθρου 9 παράγραφοι 1 και 3 του N. 3500/2006,
ιε) του άρθρου 31 παράγραφοι 4 και 6 του N. 3904/ 2010,
ιστ) του άρθρου τρίτου του N. 1788/1988,
ιζ) του N. 927/1979.
Παραγραφή και μη εκτέλεση ποινών υπό όρο
Παράλληλα, με το άρθρο 9 του νεοψηφισθέντος νόμου 4411/2016 προβλέπεται η παραγραφή και μη εκτέλεση ορισμένων ποινών, υπό όρο. Ειδικότερα:
1] Ποινές διάρκειας μέχρι 6 μηνών που έχουν επιβληθεί με αποφάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, εφόσον οι αποφάσεις δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες και οι ποινές αυτές δεν έχουν εκτιθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, παραγράφονται και δεν εκτελούνται, υπό τον όρο ότι ο καταδικασθείς δεν θα τελέσει εντός διετίας από τη δημοσίευση του νόμου αυτού νέα από δόλο αξιόποινη πράξη, για την οποία θα καταδικαστεί αμετάκλητα οποτεδήποτε σε ποινή στερητική της ελευθερίας ανώτερη των 6 μηνών. Σε περίπτωση νέας καταδίκης ο καταδικασθείς εκτίει αθροιστικά, μετά την έκτιση της νέας ποινής και τη μη εκτιθείσα, και δεν υπολογίζεται στο χρόνο παραγραφής της μη εκτιθείσας ποινής, ο διανυθείς χρόνος από τη δημοσίευση του νόμου αυτού μέχρι την αμετάκλητη καταδίκη για τη νέα πράξη.
2] Οι μη εκτελεσθείσες κατά την παράγραφο 1 αποφάσεις τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου. Η παραγραφή των ποινών δεν κωλύει την επιβολή των προβλεπόμενων από το νόμο διοικητικών κυρώσεων στις υποθέσεις αυτές.
3] Εξαιρούνται των άνω ρυθμίσεων αποφάσεις που αφορούν παραβάσεις των άρθρων 81Α, 235, 236, 237, 242, 256, 258, 259, 358 και 390 του Ποινικού Κώδικα, καθώς και των νόμων 927/1979 (Α΄ 139) και 3304/2005 (Α΄ 16).