Το τρένο (του ΣΥΡΙΖΑ) εκτροχιάστηκε, τα «καθίσματα» (της εξουσίας) διασώθηκαν…
Δεν αποτελεί μυστικό ο δύστροπος χαρακτήρας του Νίκου Κοτζιά. Ούτε και ο συγκεντρωτισμός του. Αυτά τα γνώριζε καλά ο Αλέξης Τσίπρας από την πρώτη στιγμή της συνεργασίας τους, πριν καν του προτείνει το υπουργείο Εξωτερικών. Καμία έκπληξη λοιπόν δεν προκαλεί η κατάληξη της συνύπαρξης αυτής. Άλλωστε, η σχέση των δύο είχε πολλά σκαμπανεβάσματα πριν καταλήξει στη ρήξη.
Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου
Όταν μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια. Και στην κόντρα Κοτζιά – Καμμένου μένει ο χρόνος να δείξει αν βατράχι είναι ο πρώην πια ΥΠΕΞ ή ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Η αλήθεια είναι βέβαια πως ο πρωθυπουργός βρέθηκε μεταξύ των πυρών και κλήθηκε άμεσα να αποφασίσει αν θα έσωζε τον σημαντικό συνεργάτη του ή την κυβέρνησή του. Και επέλεξε την κυβέρνηση, αδειάζοντας έως έναν βαθμό τον Νίκο Κοτζιά υπέρ του Πάνου Καμμένου, πλάτες στον οποίο έκανε και ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας είχε να επιλέξει τις εκλογές εδώ και τώρα με ό,τι και αν συνεπαγόταν αυτό για το κόμμα του, την απόλυτη συντριβή δηλαδή.
Είχαν περάσει μόλις λίγες ώρες από τη συνάντηση στην οποία ο Πάνος Καμμένος δεσμεύτηκε να κρατήσει χαμηλούς τόνους, εκφράζοντας παράλληλα και τη βεβαιότητα πως η Συμφωνία των Πρεσπών δεν θα έφτανε στην ελληνική Βουλή. Εξέλιξη που φυσικά ευνοεί τον πρωθυπουργό, μιας και του δίνει περιθώριο κινήσεων και κυρίως την ελευθερία να αποφασίσει για τον χρόνο των εκλογών. Ήδη ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ είχε δώσει και συνέντευξη, μέσω της οποίας ξεκαθάριζε πως τα όσα είπε στις ΗΠΑ ήταν προσωπικές του θέσεις ενώ ο Αλέξης Τσίπρας δεν συμφωνούσε.
Υποτίμησε την κρίση
Ώρα με την ώρα που περνά πλέον γίνεται πιο ξεκάθαρο πως ο πρωθυπουργός υποτίμησε την κυβερνητική κρίση. Κατά τη διάρκεια του Υπουργικού Συμβουλίου θεωρούσε πως προτεραιότητα είναι να σώσει την κυβέρνηση διατηρώντας τη συμμαχία με τους ΑΝΕΛ. Ο Νίκος Κοτζιάς θα ηρεμούσε και το επεισόδιο θα θεωρείτο λήξαν. Μόνο που ο πρώην ΥΠΕΞ είχε διαφορετική άποψη. Έδωσε μια στην καρδάρα με το γάλα και εγκατέλειψε το τρένο. Με τέτοιον μάλιστα τρόπο, που ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορούσε παρά να κάνει αποδεκτή την παραίτησή του.
Και σε κάθε άλλη περίπτωση, μια τέτοια κυβερνητική κρίση θα έληγε με την τοποθέτηση ενός άλλου στελέχους στη θέση του ΥΠΕΞ. Με τη διαφορά ότι ο πάγκος του ΣΥΡΙΖΑ είναι άδειος από στελέχη που να μπορούν να υπηρετήσουν σε ένα τέτοιο νευραλγικό πόστο. Έτσι, ο πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε να αναλάβει τη θέση, καταρχήν για να κερδίσει χρόνο μέχρι να βρεθεί λύση. Επιπροσθέτως, θεωρώντας πως ο Πάνος Καμμένος δύσκολα πλέον θα τολμήσει να τοποθετηθεί στο θέμα του Σκοπιανού, μιας και τότε θα βάλει ευθέως κατά του συνεταίρου του.
Η μεταγραφή και ο… Χάρης!
Το πρόβλημα, όμως, παραμένει, διότι μόνο με μεταγραφή ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να καλύψει το κενό αυτό. Επί της ουσίας, δύο έμπειρα πολιτικά στελέχη υπάρχουν που θα μπορούσαν να αναλάβουν, αλλά κανένα από αυτά δεν ανήκουν στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται αφενός για την Ντόρα Μπακογιάννη και αφετέρου για τον Γιώργο Παπανδρέου. Υπάρχει όμως και ένα πρόσωπο το οποίο μπορεί να υπολείπεται σε εμπειρία, όμως έχει θητεύσει δίπλα στον πρώην πρωθυπουργό όταν εκείνος ήταν στο ΥΠ.ΕΞ. και συμμετείχε και στην ομάδα που διαχειρίστηκε το θέμα του Σκοπιανού! Πρόκειται για τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ, Χάρη Παμπούκη.
Έχει διατελέσει ειδικός σύμβουλος του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών (1996-1997) και στη συνέχεια γενικός γραμματέας Διοίκησης και Οργάνωσης του υπουργείου Εξωτερικών (1999-2000), υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Κατά την περίοδο αυτή (1999) συμμετείχε στην προετοιμασία του Ελσίνκι και στη σύνοδο της Κοπεγχάγης, στην οποία αποφασίστηκε η άνευ όρων είσοδος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τον Οκτώβριο του 2009 ορκίσθηκε υπουργός Eπικρατείας στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Στο διάστημα αυτό θεωρείται ο εμπνευστής του γεωπολιτικού σχεδιασμού ανοιγμάτων στα BRICS (Ρωσία, Κίνα) προς τον αραβικό κόσμο και το Ισραήλ 2010). Ανοίγματα τα οποία υποστηρίζονται μέχρι σήμερα. Το πιθανότερο πάντως είναι προς ώρας το υπουργείο να παραμείνει στα χέρια του Αλέξη Τσίπρα, έως ότου τουλάχιστον ξεκαθαρίσει το τοπίο στην πΓΔΜ.
Η επόμενη μέρα
Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας έχει αντιληφθεί ότι πλέον η κυβερνητική συνεργασία οδεύει προς τη λήξη της, η οποία θα σημάνει και τον χρόνο των εκλογών. Εξαρτάται πια, λοιπόν, αποκλειστικά και μόνο από τον πρωθυπουργό να επιλέξει την ημερομηνία. Αυτή θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις στην πΓΔΜ.
Αν ο Σκοπιανός πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ καταφέρει να περάσει τη συμφωνία –απίθανο σενάριο–, τότε τον Μάρτιο η Ελλάδα ψηφίζει τη συμφωνία και οδηγείται στις κάλπες. Αν προηγηθούν κάλπες στα Σκόπια, τότε όλα είναι θολά και η έκβαση της εκεί αναμέτρησης θα δρομολογήσει τις εδώ εξελίξεις.
Στον δύσκολο γρίφο του πρωθυπουργού, μπαίνουν και οι ευρωεκλογές. Οι φωνές στο κόμμα πιέζουν η κυβέρνηση να εξαντλήσει την τετραετία οπότε και εκλογές να γίνουν τον Οκτώβριο. Ο Αλέξης Τσίπρας όμως δεν θέλει να φτάσει σε μια αναμέτρηση που θα έχει προηγηθεί η συντριβή στις ευρωεκλογές. Αντίθετα, αν τα στοιχεία δείχνουν πως μπορεί να κλείσει την ψαλίδα στις κάλπες για την Ευρώπη τον Μάιο, τότε το πιθανότερο είναι να υιοθετήσει την επιθυμία του κόμματος. Αν όχι, τότε οι εθνικές εκλογές θα γίνουν το αργότερο μαζί με τις αυτοδιοικητικές. Όλα αυτά υπό την αίρεση των επιθυμιών του Πάνου Καμμένου…
ΜΟΝΟ ΜΕ «ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ» ΜΠΟΡΟΥΝ ΣΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ ΝΑ ΚΑΛΥΨΟΥΝ ΤΟ ΚΕΝΟ ΚΕΦΑΛΗΣ ΣΤΟ ΥΠ.ΕΞ., ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΚΠΛΗΞΗ ΑΚΟΥΕΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΗΣ ΠΑΜΠΟΥΚΗΣ
Οι διάλογοι που οδήγησαν στη ρήξη
Σύμφωνα με δημοσίευμα, ο καβγάς ξεκίνησε όταν ο Πάνος Καμμένος σχολίασε πως «Δεν μπορεί να με υποκαθιστά ο υπουργός Εξωτερικών και να μαθαίνω από τρίτους τι γίνεται και ιδίως ότι χρησιμοποιεί με αδιαφάνεια τα 45 εκατομμύρια ευρώ των “μυστικών κονδυλίων” και να τα σκορπίζει».
«Ποια 45 εκατομμύρια; 11 εκατομμύρια ευρώ έχω στο υπουργείο Εξωτερικών και από αυτά το 50% πάει στην Εκκλησία. Και μάλιστα δεν τα δίνω εγώ, τα δίνει το υπουργείο Οικονομικών. Ευκλείδη, πες του σε παρακαλώ!» ήταν η απάντηση του Ν. Κοτζιά, χωρίς όμως να λάβει την επιθυμούμενη στήριξη. Νωρίτερα είχε ζητήσει από τον Αλέξη Τσίπρα να του παράσχει κάλυψη επί του επίμαχου ζητήματος, κάτι το οποίο και δεν συνέβη ποτέ. Αντ’ αυτού ο Δημήτρης Τζανακόπουλος άδειασε τον Νίκο Κοτζιά, δηλώνοντας ότι όποιος είναι δυσαρεστημένος μπορεί να κατέβει από το τρένο. Ο πρώην ΥΠΕΞ στις ώρες που μεσολάβησε έκανε πολλάκις γνωστή τη δυσαρέσκειά του, για αυτό και η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου θεωρήθηκε στοχευμένη. Επιπλέον ο Ν. Κοτζιάς φέρεται να είχε ζητήσει επανειλημμένα από τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, να ισχύσει ο ίδιος νόμος που εφαρμόζεται για το υπουργείο Εξωτερικών, και για όλα τα υπόλοιπα υπουργεία που στον προϋπολογισμό τους έχουν «απόρρητα κονδύλια», δείχνοντας επί της ουσίας τον Πάνο Καμμένο και το Εθνικής Άμυνας.
O υπουργός Άμυνας άφησε στο υπουργικό υπαινιγμούς για τη διαχείριση των κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών στο προσφυγικό, λέγοντας ότι λειτουργεί «σαν το Σόρος», αναφορά που εξόργισε τον κ. Κοτζιά.
Εκ των υστέρων πάντως πλήρη κάλυψη παρείχε στον πρώην ΥΠΕΞ ο πρόεδρος της Βουλής.
Όσον αφορά το Σκοπιανό, οι διάλογοι που διέρρευσαν, μεταφέρθηκαν ως εξής:
>Καμμένος: «Διατηρώ την άποψή μου για την ονομασία της πΓΔΜ… Δεν πρόκειται να συμπλεύσω στην προσπάθεια για ανατροπή της κυβέρνησης».
>Κοτζιάς: «Επιχειρείς να ασκήσεις εξωτερική πολιτική σε βάρος της κυβέρνησης και της χώρας, για να εξυπηρετήσεις τις δικές σου πολιτικές και προσωπικές επιδιώξεις!»
>Καμμένος: «Υπήρξε διαβεβαίωση από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών, ότι το Σκοπιανό θα έρθει στη Βουλή, μετά τις εκλογές…»
>Κοτζιάς: «Αυτό δεν συνέβη ποτέ. Τα βήματα που έγιναν είχαν την έγκριση του πρωθυπουργού και των αρμόδιων οργάνων. Ίσως έλειπες από μερικές κυβερνητικές συνεδριάσεις…»
>Καμμένος: «Έχουμε ξεκαθαρίσει τη θέση μας και τη στάση μας. Δεν είναι ψεύτικη σαν του Μητσοτάκη. Εκτιμώ ωστόσο ότι η συμφωνία δεν θα έρθει στη Βουλή, γιατί δεν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία στα Σκόπια. Σε κάθε περίπτωση δεν θα ταυτιστούμε με τη ΝΔ στην προσπάθειά της να ρίξει την κυβέρνηση».
>Τσίπρας: «Η συμφωνία είναι της κυβέρνησης, και όχι του υπουργείου Εξωτερικών».
>Καμμένος: «Δεν δέχομαι πλέον προσωπικές επιθέσεις, αλλά πολιτική αντιπαράθεση. Απαράδεκτα τα σχόλια στελεχών όπως ο Φίλης που με παρομοιάζουν με τον Σαλβίνι».
>Παππάς: «Να αποφεύγονται στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ τέτοιες αναφορές. Εγώ αν αισθανόμουν ότι υπήρχε ένας Σαλβίνι στην κυβέρνηση, δεν θα ήμουν σε αυτήν… Είναι απαράδεκτο να λέγονται αυτά τα πράγματα».
Χαμόγελα στην Άγκυρα
Η απομάκρυνση πάντως του Νίκου Κοτζιά, αν και προκαλεί πονοκέφαλο στο Μαξίμου, την ίδια ώρα επιτρέπει στους γείτονες Τούρκους να χαμογελούν. Και αυτό γιατί ο πρώην ΥΠΕΞ είχε καταφέρει εκείνο που άλλοι θεωρούσαν ακατόρθωτο: να βγάλει την Τουρκία από την εξίσωση λύσης του Κυπριακού.
Συγκεκριμένα, ο ίδιος ο πρώην ΥΠ.ΕΞ. διαμόρφωσε συνολική, ολοκληρωμένη πρόταση για το κεφάλαιο της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Αυτή η πρόταση σε συνδυασμό με την επιμονή του Νίκου Κοτζιά στο κεφάλαιο αυτό είχε ως αποτέλεσμα το θέμα της Ασφάλειας να μπει στην ατζέντα των συζητήσεων για το Κυπριακό.
Ένα ζήτημα, το οποίο δεν συζητείτο προηγουμένως γιατί όλοι, περιλαμβανομένης και της Λευκωσίας, θεωρούσαν πως δεν θα μπορούσαν να αλλάξουν «τα δεδομένα». Λίγο-πολύ θεωρούσαν πως δεδομένη ήταν η παρουσία της Τουρκίας μετά τη λύση. Θα υπήρχαν, δηλαδή, εγγυήσεις και στρατεύματα εσαεί. Αυτό ανατράπηκε με την παρέμβαση Κοτζιά, ενώ ακόμη και ο ίδιος ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών φάνηκε να υιοθετεί τη λογική αυτή.
Για αυτό δεν προκαλεί έκπληξη ότι κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία θεωρούν «πλήγμα» την παραίτηση του ΥΠ.ΕΞ., Νίκου Κοτζιά, και εντοπίζουν ως προς το Κυπριακό «την ανάγκη στο ζήτημα να συνεχίσει απρόσκοπτα η μέχρι σήμερα ενασχόληση και κοινή πορεία».
Στο μέτωπο της Αλβανίας μπορεί να μην κατάφερε να κλείσει το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών (επειδή την τορπίλισε η Άγκυρα μέσω Τιράνων), αλλά έκλεισε άλλες χρονίζουσες εκκρεμότητες με σημαντικότερη εκείνη της ταφής των Ελλήνων πεσόντων του Έπους του ’40 σε ελληνικά κοιμητήρια.
Φυσικά, στα αρνητικά της θητείας του κυρίαρχη θέση έχει η ρήξη με τη Ρωσία που προσπαθεί πλέον το Μαξίμου να αποκαταστήσει. Ο ίδιος έχει σαφή δυτικό προσανατολισμό.
Τέλος και όπως τονίζει πλέον το hellasjournal.com, άγνωστο είναι αυτήν τη στιγμή τι θα συμβεί με τον στρατηγικό διάλογο μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών, που είχε συμφωνηθεί να ξεκινήσει στις 13 Δεκεμβρίου 2018. Ο διάλογος ήταν μία επιτυχία του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος είχε πείσει περί τούτου τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάικ Πομπέο.