«Ριχάρδος Β΄»

Από Κ. Ν. 16:36 - 16/02/2017 Τελευταία Ενημέρωση 16:37 - 16/02/2017

Είναι εφικτή η πλήρης χειραφέτηση ενός μετα-δράματος από τον δραματικό λόγο; Ο Γερμανός θεωρητικός του θεάτρου Hans-Thies Lehmann, θεμελιωτής του όρου post-drama, εξηγεί ότι παρά την αποσπασματοποίηση του κειμένου, την απομάκρυνση από το κέντρο βάρους του μύθου και της δράσης, και τη στροφή στην καταγραφή περισσότερο μιας κατάστασης ή συνθήκης, την τμηματική δομή που διαρρηγνύει μια αισθητική ολότητα παραπέμποντας περισσότερο στη λειτουργία του ονείρου και τη θεώρηση της σωματικότητας του ερμηνευτή ως αυτόνομο εργαλείο πέρα από επίκτητα καταγεγραμμένες σε αυτήν πολιτισμικές πληροφορίες, τη συνειρμική διαδικασία στην οποία υποβάλλεται ο θεατής, τη μουσικότητα λέξεων, συμβόλων, σκηνικών σχημάτων, εικόνων και κινήσεων, και την ώσμωση του φανταστικού με το πραγματικό, το μετα-δράμα παραμένει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σε συνάρτηση με το δραματικό κείμενο-οδηγό.

Ειδικά για τα σαιξπηρικά δράματα ως μετα-δράματα, μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση στο πόνημα της Catherine Bouko «Τhéâtre et reception: le spectateur postdramatique» (Éditions P.I.E.-Peter Lang S.a, 2010) για τις εργασίες «Βασιλιάς Ληρ» του Jan Lauwers και «Καταιγίδα ΙΙ» του Lemi Ponifasio, δίνει έμφαση στον σεβασμό του αρχικού κειμένου ως σημείου αναφοράς κατανόησης, ικανού πεδίου ανάπτυξης των παράλληλων τεχνικών αναπαράστασης, καθώς και ως μέσου δημιουργίας του μεταδραματικού εκείνου πολυσυστήματος μεταβίβασης των γλωσσικών κωδίκων σε άλλης φύσεως σημειολογικά δεδομένα.

Η παράσταση του «Ριχάρδου Β΄» στο θέατρο Ροές (σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, κοστούμια Έφης Μπίρμπα) στερεί, εν πρώτοις, το κοινό ενός απαραίτητου περικειμενικού πλαισίου για τη σκηνοθετική τοποθέτηση. Με ένα γενικό τοπίο από στοιχεία εκ των ενόντων, με επαναλαμβανόμενες κινησιολογικές επιλογές αβαθούς συμβολιστικής δυναμικής και καθήλωση των ερμηνευτών σε μια αναποφάσιστη λειτουργία μεταξύ δραματικού ήρωα (δράμα) και σώματος-παρουσίας, δίκην «πρώτης ύλης» (μετα-δράμα), δίπολο δυνητικά θεμιτό ως εφαρμογή αλλά εδώ χρήζον διαφορετικού μείγματος εργαλείων, με «ανάγνωση» του υποβλητικού αποκλειστικά ως σκοτεινού και νεφελώδους και με εμβαλωματική αξιοποίηση του σαιξπηρικού κειμένου, το προσλαμβανόμενο μήνυμα παραμένει, εν τέλει, εξίσου σκοτεινό και νεφελώδες. Οι επί σκηνής Νίκος Καμόντος, Ερμής Μαλκότσης, Άρης Σερβετάλης, Ιωάννα Τουμπακάρη, Αχιλλέας Χαρίσκος καλύπτουν χώρο και χρόνο με επίμονα επαναλαμβανόμενες κινητικές υπερπροσπάθειες και ενίοτε ακατέργαστες εκφορές λόγου, σε μια συνολική απόπειρα διασημειολογικής αποκρυπτογράφησης του υπαρξιακού δράματος κατάκτησης της αυτεπίγνωσης ενός πεπτωκότος ελέω Θεού μεσιανικού συμβόλου, μέχρι σημείου συντριπτικής αποδόμησης της σχέσης του με την ανθρώπινη ιδιότητά του. Με τελική προοπτική την κατάδειξη μιας πορείας ολικού επανακαθορισμού της ύπαρξης, απαλλαγμένης από ρόλους και άσκηση εξουσίας, επιχειρείται η δημιουργία κοινών –αν και ατελέσφορων– συντεταγμένων με τον μέσο θεατή που εξωθείται, με τη σειρά του, σε βίαιους αναπροσδιορισμούς μέσα σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

Το αντικείμενο που εικονίζεται στη φωτογραφία δημιουργήθηκε από την Έφη Μπίρμπα σε συνεργασία με τον κεραμίστα Χρήστο Τσούτη, με αφορμή την καλλιτεχνική εργασία της Carolina Vallejo «Jewellery for the Seven Sins-Pride»

«Ριχάρδος Β΄» – Θέατρο «Ροές»

(Ιάκχου 16, Γκάζι, Στάση μετρό Κεραμεικός, Τηλ.: 210-3474312)

Ο βασιλιάς ως ιερό πρόσωπο, ως Ήλιος. Ο βασιλιάς Ριχάρδος ως κεντρικό σώμα που φωτίζει τους δορυφόρους του –τους υπηκόους, τους κόλακες, τους σφετεριστές του θρόνου– τα γρανάζια του Μεγάλου Μηχανισμού της Ιστορίας, διαγράφοντας την πορεία του προς το Πάθος. Ο βασιλιάς Ριχάρδος κρημνίζεται από τις παραδοχές που συγκροτούν την εικόνα του, την ταύτιση με το ιερό και την αναμφισβήτητη αίγλη του προσώπου. Η βασιλεία ως κατασκευή, ως πηλός που πλάθεται με τα χέρια και σχηματοποιείται ως σφαίρα, μια ευπαθής Globus Cruciger, ο Kόσμος στα χέρια του βασιλιά. Ο βασιλιάς πέφτει. Ο τίτλος, η ιδιότητα, η εξουσία, αποσπώνται βίαια από το πρόσωπο του Ριχάρδου εξωθώντας τον να επιστρέψει στον εαυτό. Η τραγωδία της επίγνωσης, ενός κόσμου που απελευθερώνεται από την αυταπάτη.
Αφορμώμενη από τις ανθρώπινες καταστάσεις, τα πάθη, την κατάρρευση της ηθικής τάξης και τον Μέγα Μηχανισμό της Ιστορίας που αποδεικνύεται ισχυρότερος από τα πρόσωπα και την εξουσία, η εργασία επικεντρώνεται στην τραγικότητα της εκθρόνισης του βασιλιά, της απογύμνωσής του από την κατάσταση της βασιλείας, από κάθε πλάνη και στον συνειδησιακό σεισμό που έπεται.