Έρχονται αγριεμένοι και δασκαλεμένοι

Αύριο Κυριακή καταφθάνουν στην Αθήνα και οι επικεφαλής της τρόικας, Πολ Τόμσεν, Ματίας Μορς και Κλάους Μαζούχ. Τα τεχνικά κλιμάκια έχουν εγκατασταθεί στα υπουργεία εδώ και περίπου 10 ημέρες κάνοντας φύλλο και φτερό όλες τις δαπάνες και τα έσοδα, όπως και τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες φυσικά αλλάζουν χρονοδιάγραμμα, όχι λόγω μόνο των δικών μας καθυστερήσεων, αλλά και επειδή οι εκπρόσωποι των πιστωτών κάθε λίγο και λιγάκι κάτι άλλο «ανακαλύπτουν».

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Το τι θα συμβεί από τη Δευτέρα το πρωί λίγο-πολύ το γνωρίζουμε, καθώς  ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Τζέρι Ράις, σε ερώτηση δημοσιογράφων εάν η επικείμενη αξιολόγηση θα είναι «κόλαση» για την ελληνική κυβέρνηση, απάντησε πως δεν θα ήθελε να προκαταλάβει τι θα συμβεί και επανέλαβε πως όπως πάντα θα γίνει καταγραφή της προόδου, αφήνοντας ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι τροϊκανοί έρχονται αποφασισμένοι να κάνουν δύσκολη τη ζωή της ελληνικής κυβέρνησης.

Θεωρητικά ο έλεγχος θα γίνει για το εάν έχει σημειωθεί πρόοδος στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και για το εάν έχουν τηρηθεί οι δεσμεύσεις και τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της υπο-δόσης του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Στο «μικροσκόπιο» της τρόικας αναμένεται να βρεθούν η ολοκλήρωση της μετακίνησης τουλάχιστον 12.500 δημοσίων υπαλλήλων έως τα τέλη Σεπτεμβρίου και άλλων 12.500 έως τα τέλη Δεκεμβρίου (βάσει του προγράμματος της διαθεσιμότητας-κινητικότητας), η νομοθέτηση του νέου καθεστώτος για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, η λήψη οριστικών αποφάσεων για την αναδιάρθρωση ή εκκαθάριση των ΕΛΒΟ, ΕΑΣ και ΛΑΡΚΟ και η αναλυτική παρουσίαση του καταλόγου με τους φόρους υπέρ τρίτων που εισπράττει το Δημόσιο προκειμένου, στη συνέχεια, αυτοί να καταργηθούν ή να μεταφερθεί η σχετική δαπάνη στον προϋπολογισμό της κεντρικής κυβέρνησης.

Ακόμη, μεταξύ των προαπαιτούμενων είναι η εκπλήρωση των τριμηνιαίων στόχων απόδοσης στο σκέλος των εσόδων και στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, η επικαιροποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των τραπεζών και η υποβολή τους για επικύρωση στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, η ρύθμιση του θέματος των οφειλών του Δημοσίου προς την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ και η εκκαθάρισή τους έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά και η θέσπιση του νέου Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας.

Νέο μνημόνιο και κούρεμα

Από εκεί και πέρα, κατόπιν της ολοκλήρωσης του ελέγχου από τους επικεφαλής της τρόικας, θα ακολουθήσει η νέα έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους αλλά και ο προσδιορισμός ενδεχόμενων δημοσιονομικών κενών για την περίοδο 2015-2016, το οποίο προσδιορίζεται σε τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ. Το εν λόγω ζήτημα έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον το τελευταίο διάστημα εξαιτίας των διαδοχικών τοποθετήσεων Ευρωπαίων αξιωματούχων για την ανάγκη νέου πακέτου οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα και για το εάν αυτό θα συνοδεύεται από ένα ακόμα Μνημόνιο και μέτρα λιτότητας, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά πιθανό, όπως και το «άνοιγμα» της συζήτησης για ένα κούρεμα του ελληνικού δημοσίου χρέους, το οποίο δεν είναι βιώσιμο.

Πάντως, η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πως ενδεχόμενες αξιώσεις της τρόικας για λήψη νέων μέτρων λιτότητας, στο πλαίσιο ενός νέου Μνημονίου, πέρα από την περαιτέρω όξυνση της κοινωνικής δυσαρέσκειας και ανέχειας, θα προκαλέσουν σοβαρούς πολιτικούς κλυδωνισμούς, που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Παρ’ όλα αυτά, λίγες ημέρες πριν η τρόικα έρθει στην Αθήνα, η κυβέρνηση ξεκίνησε τις… θυσίες στον «βωμό» των δανειστών, βάζοντας νέο «μαχαίρι» στο ήδη… κουτσουρεμένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ συνολικά για φέτος και του χρόνου.

Όσον αφορά τη νέα διαπραγμάτευση, πληροφορίες αναφέρουν ότι η τρόικα θέτει εν αμφιβόλω την αποδοτικότητα του νέου φόρου στα ακίνητα και τάσσεται υπέρ της παράτασης του «χαρατσιού» στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και το 2014. Η τρόικα υποστηρίζει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, από τον νέο ενιαίο φόρο ακινήτων μπορούν να εισπραχτούν μόνο 2,2 δισ. ευρώ (έναντι αρχικού στόχου 2,9 δισ. ευρώ), καθώς ο φόρος αυτός δεν συνδέεται με τον λογαριασμό της ΔΕΗ, αλλά με την εφορία.

Επιπλέον, οι τροϊκανοί καταφθάνουν στην Αθήνα για να επιβάλουν τον ξεκάθαρο όρο του Μνημονίου που προβλέπει άρση του καθεστώτος προστασίας των ακινήτων από κατασχέσεις λόγω τραπεζικών οφειλών. Την ίδια ώρα, με στόχο να μηδενιστούν τα ελλείμματα από το 2014 και μετά στα Ταμεία Πρόνοιας που χορηγούν εφάπαξ, η τρόικα έχει δώσει εντολή στην Εθνική Αναλογιστική Αρχή να ετοιμάσει νέο μαθηματικό τύπο υπολογισμού τους, όπως και για τις επικουρικές συντάξεις, κάτι που σημαίνει ότι αναμένονται νέες μειώσεις.

Η «βόμβα» του ασφαλιστικού

Η ισορροπία τρόμου που με χίλιες δυσκολίες διατηρούν τα ταμεία κάθε μήνα, καταβάλλοντας στην ώρα τους (ή σχεδόν στην ώρα τους) τις συντάξεις, αναμένεται να χαθεί και μάλιστα βίαια, από τους πρώτους κιόλας μήνες του 2014. Η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης όπως αυτή προβλέπεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το επόμενο έτος, κατά 1,8 δισ. ευρώ, θεωρείται για πολλούς η θρυαλλίδα που θα ανατινάξει το ασφαλιστικό.

Στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, που εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων, εκτιμούν ξεκάθαρα ότι η μείωση των συντάξεων, μεσοσταθμικά κατά 10%, είναι μονόδρομος, επισημαίνοντας ότι το 2014 θα είναι δραματικό έτος, αναφορικά με τα έσοδα των ταμείων. Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό πρέπει να προστεθεί η προεξοφλημένη μείωση των επικουρικών συντάξεων αλλά και των εφάπαξ παροχών. Δεν είναι μόνο η μειωμένη κρατική χρηματοδότηση, σημειώνουν οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, ξεκαθαρίζοντας βέβαια ότι από μόνη της αρκεί για να τινάξει το σύστημα στον αέρα. Είναι μια σειρά επιπλέον παραμέτρων, που δεν έχουν ληφθεί υπ’ όψιν στην κατάρτιση των προϋπολογισμών των ταμείων, στους οποίους το έλλειμμα αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ.

Στην τρύπα δηλαδή που αφήνει στα ταμεία η μειωμένη κρατική χρηματοδότηση, προστίθενται τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου που εφαρμόζουν εσχάτως οι τράπεζες και μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και ο ξαφνικός θάνατος επιχειρήσεων τύπου ΕΑΣ, ΕΛΒΟ και ΛΑΡΚΟ. Όλα αυτά στερούν σημαντικά έσοδα από τα ταμεία και κυρίως το ΙΚΑ, και μαζί με την προδιαγεγραμμένη μείωση των εσόδων εξαιτίας της υψηλής ανεργίας, της μείωσης των μισθών αλλά και της αύξησης των οφειλών από επιχειρήσεις που αδυνατούν να πληρώσουν, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.

 

Θα ανοίξει το θέμα…

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο υπουργείο Εργασίας θεωρούν ότι με την έλευσή της η τρόικα θα ανοίξει διάπλατα το θέμα του ασφαλιστικού, το οποίο ο υπουργός Γιάννης Βρούτσης επιθυμεί να κρατά κλειστό, όσο μπορεί και πληρώνει συντάξεις έστω και με δανεικά… Το ΙΚΑ δανείστηκε 150 εκατ. ευρώ και τον Σεπτέμβριο, από το ΓΛΚ, για να καλύψει τη μείωση των εσόδων και να πληρώσει συντάξεις Οκτωβρίου. Στην οδό Σταδίου εκτιμούν ότι ένα από τα πιθανά σενάρια «ατυχήματος» κατά την έλευση των δανειστών είναι το ασφαλιστικό, αφού τα ελλείμματα μεγεθύνονται, η ρύθμιση οφειλών δεν τραβάει, η χρηματοδότηση μειώνεται, ενώ επιβάλλεται και μείωση των εργοδοτικών εισφορών.

«Πάγο» θα επιδιώξουν να βάλουν, και όσον αφορά στη μείωση-περικοπή των φόρων υπέρ τρίτων που εν είδει εργοδοτικών εισφορών καταλήγουν στα ταμεία. Εκτιμάται ότι το έλλειμμα, εάν εφαρμοστεί η μνημονιακή δέσμευση, θα είναι της τάξης των 2 δισ. ευρώ. Και βέβαια, ακόμη ψάχνουν τρόπο για να πείσουν την τρόικα ότι οι ατομικοί λογαριασμοί που προβλέπονται για τα ταμεία επικούρησης και εφάπαξ δεν μπορούν να εφαρμοστούν παρά μόνο από το 2014 και μετά.

Ένα ακόμη αγκάθι είναι η μη εφαρμογή της εισφοράς επί του τζίρου των επιχειρήσεων, για τη διάσωση του ΟΑΕΕ. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, αυτό που εξετάζει πλέον η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, πρωτίστως όμως το υπουργείο Οικονομικών, είναι η πιθανή εφαρμογή εισφοράς επί των κερδών των επιχειρήσεων.