Με άδεια χέρια επέστρεψε ο Ερντογάν

Εδώ και καιρό ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζητούσε αγωνιωδώς μία συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν. Όχι για να τον πείσει για το δίκαιο των αιτημάτων της τούρκικης κυβέρνησης, αλλά για να την πουλήσει στο εσωτερικό της χώρας του πως παραμένει ένας δυνατός περιφερειακός παίκτης.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Τελικά, τίποτα δεν πήγε όπως τα είχε σχεδιάσει. Ναι μεν συναντήθηκε με τον Αμερικανό Πρόεδρο, όπως και με τον Εμανουέλ Μακρόν, αλλά επέστρεψε με άδεια χέρια από τη Ρώμη και τη σύσκεψη των G20. Ήδη ξέχασε τα F-35, για τα οποία θα ήταν και συμπαραγωγός και πλέον ακόμη και για τα F-16 τίποτα δεν είναι σίγουρο. Διότι ακόμη και εάν ο Μπάιντεν αποφασίσει να νερώσει πολύ το κρασί του για να πουλήσουν τα συγκεκριμένα μαχητικά αεροσκάφη οι ΗΠΑ στην Τουρκία, υπάρχει το μπλόκο σε Βουλή και Γερουσία. Και ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει άλλα πολύ σοβαρότερα προβλήματα από το να χρησιμοποιήσει την πειθώ του για την Τουρκία, όταν μπορεί να κρατήσει δυνάμεις για άλλα πιο σημαντικά νομοσχέδια.

Ταυτόχρονα, μάλλον ήρθε κουτί στον Μπάιντεν η επιστολή 41 μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων προς τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, με την οποία αντιτίθενται στην πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία. Η επιστολή των βουλευτών και από τα δύο κόμματα  συντάχθηκε με πρωτοβουλία του Δημοκρατικού Αντιπροσώπου Κρις Πάππας, από το Νιου Χάμσαϊρ, και των συμπροέδρων του Hellenic Caucus, Γκας Μπιλιράκης (Ρεπουμπλικανός από τη Φλόριντα) και Κάρολιν Μαλόνεϊ (Δημοκρατική από τη Νέα Υόρκη). «Πιστεύουμε ότι οι ευρείες αναφορές στο αίτημα της Τουρκίας, καθώς και οι δηλώσεις του ίδιου του προέδρου Ερντογάν, μας παρέχουν επάρκεια για να δηλώσουμε την αντίθεσή μας σε αυτή την πιθανή πώληση», ανέφεραν οι βουλευτές στην επιστολή. Η προσπάθεια αποτροπής της πώλησης F-16 στην Τουρκία υποστηρίζεται από τις οργανώσεις: Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας, Αρμενική Εθνική Επιτροπή Αμερικής, Αμερικανοί Φίλοι του Κουρδιστάν, Ινδοαμερικανικό Ίδρυμα, Φόρουμ Μέσης Ανατολής, Αμερικανική Εβραϊκή Επιτροπή, Αμερικανικό-Ελληνικό Ινστιτούτο, Συντονισμένη Προσπάθεια των Ελλήνων και Αρμενικό Συμβούλιο της Αμερικής.

Οι διαψεύσεις από τον Λευκό Οίκο

Φυσικά, ο Ερντογάν, στην προσπάθειά του να πείσει τους Τούρκους πολίτες ότι όλα βαίνουν καλώς, ισχυρίζεται σε δηλώσεις του πράγματα που είναι σε εντελώς άλλη ρότα από όσα λένε οι συνομιλητές του. Έτσι ο σύμβουλος Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, ξεκαθάρισε ότι στη συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Τζο Μπάιντεν όχι μόνο έθεσε όλα τα περιφερειακά ζητήματα (όπως να σταματήσουν οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο), το καυτό ζήτημα των S-400, αλλά έδωσε έμφαση και στον μη σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων από την Τουρκία. Επί της ουσίας, ζήτησε την απελευθέρωση του επιχειρηματία ακτιβιστή Οσμάν Καβάλα. Μάλιστα ο κ. Σάλιβαν επεσήμανε ότι «ο πρόεδρος Μπάιντεν είπε ότι θα συνεχίσει να θέτει αυτά τα ζητήματα, διότι αυτό είμαστε ως χώρα, αυτό είμαι εγώ ως πρόεδρος, θα συνεχίσουμε να τα θέτουμε δημόσια, όποια τριβή και αν προκαλέσουν».

Να σημειωθεί ότι οι δηλώσεις τού Τζέικ Σάλιβαν ακολούθησαν την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου που διέψευδε τον Ερντογάν. Και αυτό διότι οι Αμερικανοί τόνισαν ότι ο Μπάιντεν έθεσε στη Ρώμη  το θέμα της Ανατολικής  Μεσογείου – με τις πληροφορίες να θέλουν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να τονίζει την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της αποφυγής κινήσεων που αυξάνουν την ένταση στην περιοχή.

Σκούρα και με τους Γάλλους

Αλλά και στη συνάντησή του με τον Εμανουέλ Μακρόν, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είχε καλύτερα αποτελέσματα. Σύμφωνα με γαλλικές πηγές, όταν ο κ. Ερντογάν είπε στον Μακρόν ότι «οι Έλληνες δεν έχουν λεφτά για να πληρώσουν, καθώς χρωστούν στη Δύση 400 δισεκατομμύρια ευρώ», ο Γάλλος Πρόεδρος μειδίασε γνωρίζοντας αφενός μεν την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, αφετέρου δε με την απλότητα του επιχειρήματος εκ μέρους του Τούρκου Προέδρου.

Το χειρότερο για τον Ερντογάν είναι ότι δεν πέρασε ο εκβιασμός του στον Γάλλο Πρόεδρο. Ο Τούρκος Πρόεδρος απείλησε ότι εάν στη σύσκεψη για τη Λιβύη που διοργανώνει η Γαλλία στο Παρίσι λάβουν μέρος η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος, τότε δεν θα πάει η Τουρκία. Ο Μακρόν απάντησε ότι θα πάρουν μέρος όλοι, αδιαφορώντας εάν τελικά η Τουρκία υλοποιήσει την απειλή της και απέχει.

Φυσικά η δήλωση Ερντογάν για τα χρήματα των Ελλήνων δεν πέρασε απαρατήρητη στο εσωτερικό τη Τουρκίας, όπου σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις οι 8 στους 10 πολίτες δηλώνουν πλέον ανοικτά τη δυσαρέσκειά τους για την κατάσταση της οικονομίας, ενώ την ίδια ώρα όλο και περισσότεροι μεγαλοεπιχειρηματίες –που στήριζαν διαχρονικά τον «σουλτάνο»– δεν διστάζουν να εκφράσουν ανοικτά τη διαφωνία τους για την οικονομική πολιτική που ασκεί η τουρκική κυβέρνηση και βαθαίνει ολοένα την ύφεση.

Οπότε δεν εξέπληξε κανέναν που ο ίδιος ο Ερντογάν εξέφρασε την ενόχλησή του για την αμερικανική βάση στην Αλεξανδρούπολη, ειδικά τώρα που η αντιπολίτευση και οι Τούρκοι αναλυτές αποτιμούν πως το ταξίδι του Ερντογάν ήταν αποτυχημένο. Τη σκυτάλη στη συνέχεια πήρε και το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας. Εξαπέλυσε νέα επίθεση κατά της Ελλάδας, ζητώντας εκ νέου την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και θέτοντας στο στόχαστρο τις αμυντικές συμφωνίες της Ελλάδας με Γαλλία και ΗΠΑ. Βέβαια, σε καμία σύμβαση δεν αναφέρεται ότι δεν επιτρέπεται να διατηρεί η Ελλάδα στρατό στα νησιά της. Απλά είναι μία διασταλτική ερμηνεία του τουρκικού αφηγήματος της «Γαλάζιας πατρίδας».

Για το κλίμα

Το πόσο άσχημα πήγε το ταξίδι στη Ρώμη φαίνεται και από το γεγονός ότι Τούρκος Πρόεδρος ματαίωσε το ταξίδι του στη Γλασκώβη και τη συμμετοχή του στη διάσκεψη για το κλίμα COP26, επιστρέφοντας στην Τουρκία. Για την απόφαση αυτή διίστανται οι απόψεις. Κάποιοι ισχυρίζονται πως ο Ερντογάν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορούσε να αντέξει άλλο ένα ταξίδι. Όμως υπάρχει και άλλη ανάγνωση. Η Τουρκία μετά τις Κίνα και Ρωσία είναι η 3η πιο ρυπογόνα χώρα στον πλανήτη. Με δεδομένο ότι ο Σι Τζίπινγκ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν γνωστό εδώ και καιρό ότι δεν θα μετείχαν στη διάσκεψη, τότε όλα τα αρνητικά φώτα θα έπεφταν στον Ερντογάν. Συν τοις άλλοις, ότι η Τουρκία, αν και έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Παρισίων για το Κλίμα, δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της.

Οπότε ο «σουλτάνος» αποφάσισε τη θαλπωρή του παλατιού του. Και για να χρυσώσει το χάπι, επιτέθηκε κατά της Μ. Βρετανίας επειδή «δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις της Τουρκίας σχετικά με τις προϋποθέσεις ασφαλείας». Αυτό τουλάχιστον διέρρευσε η τουρκική προεδρία.