Ήρεμα νερά μέχρι τον Δεκέμβριο

Θετικά αποτιμά η Αθήνα τα αποτελέσματα της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Θετικά σε ό,τι αφορά το καλό κλίμα, αλλά όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, «καμία διαφορά δεν λύθηκε, ενώ η προσφυγή στην Χάγη είναι πολύ μακριά».

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Η Αθήνα από τις 26 Ιουνίου έχει χαράξει μία στρατηγική, η οποία είναι «κάθε φορά κι ένα μικρό θετικό βήμα». Πάνω σε αυτή τη στρατηγική εκτιμούν ότι η συνάντηση επιβεβαίωσε το θετικό κλίμα και τίποτε άλλο. Στο πρωθυπουργικό μέγαρο εκτιμούν πως η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας έδωσε την εντύπωση ότι από την Άγκυρα υπάρχει στόχευση για μακροπρόθεσμη δέσμευση στον στόχο των χαμηλών τόνων. Από την Άγκυρα φαίνεται να υπάρχει, επίσης, πρόθεση για δημιουργία περισσότερων διαύλων, πέραν όσων γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή.

Στο περιθώριο της συνάντησης των δύο ηγετών και των δύο υπουργών Εξωτερικών (Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν) διεξήχθη εκτεταμένη συζήτηση ανάμεσα στους δύο υφυπουργούς Εξωτερικών, Κώστα Φραγκογιάννη και Μπουράκ Ακσαπάρ. Η συνάντηση των δύο υφυπουργών ήταν πολύ σημαντική, αφού τέθηκαν επί τάπητος τα μικρά θέματα που μπορεί να αμβλύνουν τα μεγάλα. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, ήδη έχουν εντοπισθεί συγκλίσεις και στη συνάντηση των υφυπουργών έγινε εμβάθυνση. Σε γενικές γραμμές, η ατζέντα αυτή περιλαμβάνει συγκλίσεις για συμφωνίες στους τομείς του εμπορίου και των επενδύσεων, στις διασυνοριακές διαβάσεις και τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Η πλέον εμβληματική συμφωνία που θα γίνει αφορά τη συνεργασία στην πολιτική προστασία, η οποία εδράζεται στις αντικειμενικά κοινές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν η Ελλάδα και η Τουρκία λόγω της κλιματικής κρίσης και των καταστροφών που πλήττουν πολλές φορές και τις δύο χώρες ταυτόχρονα.

Στους περίπου δυόμισι μήνες που μεσολαβούν έως τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη, στις 7 Δεκεμβρίου, παρουσία και των δύο ηγετών, θα πρέπει όλες αυτές οι συγκλίσεις να έχουν μετατραπεί σε κείμενα συμφωνιών που θα υπογραφούν με επισημότητα. Βέβαια, μέχρι τότε θα έχει διεξαχθεί και η πρώτη συνάντηση στην Αθήνα ανάμεσα στην υφυπουργό Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και στον ομόλογό της Μπουράκ Ακσαπάρ για τον πυρήνα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Σε εκείνη τη συνάντηση θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό ποιο είναι το εύρος του ορίζοντα που υπάρχει για την πιθανή επίλυση κάποιων διαφορών, με κύριες, βεβαίως, την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Τις αμέσως επόμενες ημέρες, θα ανοίξει και ο δίαυλος προκειμένου εντός του Νοεμβρίου να διεξαχθεί και ο επόμενος γύρος των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) σε στρατιωτικό επίπεδο. Τα ΜΟΕ, με βάση την υφιστάμενη σειρά, θα διεξαχθούν στην Άγκυρα, για πρώτη φορά ύστερα από αρκετά χρόνια, με διπλωμάτες να έχουν την ευθύνη.

Το μεταναστευτικό

Το πλέον σημαντικό από τη συνάντηση των δύο ηγετών είναι η απόφαση για να βρουν μία κοινή ρότα οι δύο χώρες στο μεταναστευτικό. Πρόκειται για μία λύση «εκτός σχεδίου»  όπως την περιέγραψε κυβερνητικό στέλεχος μετά την συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη και οι συζητήσεις έχουν προχωρήσει σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών. Ήδη, μετά την συνάντηση των δύο ηγετών στο Βίλνιους εγκαταστάθηκε μία ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας μεταξύ του Γιώργου Γεραπετρίτη και του Χακάν Φιντάν με στόχο να «αποσυμπιέζονται άμεσα οι διαφωνίες και να μην μετατρέπονται σε κρίσεις». Μάλιστα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι δύο υπουργοί έχει χρειαστεί το προηγούμενο διάστημα να σηκώσουν το τηλέφωνο και να λειτουργήσουν πυροσβεστικά στο πεδίο.

Το μεταναστευτικό αποτελεί κοινή πρόκληση, όπως συμφώνησαν ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος στη συνάντηση τους και εξετάζονται τρόποι ώστε να αντιμετωπίσουν από κοινού τα δίκτυα διακινητών, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε στον συνομιλητή του ότι «πρέπει να σταματήσουμε να έχουμε βάρκες στο νερό».

Τα Ελληνοτουρκικά

Σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε κάποια εμφανή πρόοδο. Η ελληνική πλευρά έχει καταστήσει σαφές σε όλους τους τόνους ότι οι διαφορές των δύο χωρών μπορούν να επιλυθούν μόνο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και της καλής γειτονίας. Από την άλλη πλευρά, όμως δεν ισχύει το ίδιο, κάτι που το έκανε ξεκάθαρο και ο ίδιος ο Ερντογάν, όπου μιλώντας στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ζήτησε επίσημα την διχοτόμηση της Κύπρου, απαιτώντας από την διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσουν το ψευδοκράτος.

Συνεργάτες του πρωθυπουργού επισήμαναν με έμφαση ότι «η Ελλάδα δεν δέχεται καμία συζήτηση επί των ζητημάτων εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Στόχος μας είναι να διαλύσουμε την ταραγμένη ατμόσφαιρα στο Αιγαίο και η προσέγγιση του κ. Μητσοτάκη είναι προς αυτή την κατεύθυνση». Σε αυτό συμφώνησε και στις επίσημες δηλώσεις του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου.

Η ομιλία Μητσοτάκη

Η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην απαίτηση της Τουρκίας για διχοτόμηση της Κύπρου ήρθε από το βήμα της 78^ης Γενικής Συνέλευσης. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε λόγο για την παράνομη κατοχή της Κύπρου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεμήνυσε ότι η μόνη μας διαφορά, ήτοι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μπορεί να επιλυθεί μέσω του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας και των σχέσεων καλής γειτονίας. Για τη γείτονα, είπε ότι «έχουμε κανονικοποιήσει τις σχέσεις μας με την Τουρκία». Για το Κυπριακό, επαναβεβαίωσε την αταλάντευτη στήριξη της Ελλάδος σε μια λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, επαναλαμβάνοντας μάλιστα πως το Κυπριακό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Αναφέρθηκε στις χρονίζουσες διαφορές που υπάρχουν με τη γειτονική χώρα επισημαίνοντας πως είναι σημαντικό οι δύο πλευρές να συνεργάζονται. Αναφέρθηκε στην παράνομη κατοχή τμήματος της Κύπρου ενώ για τις συνομιλίες για το Κυπριακό είπε πως αυτές θα πρέπει να βασίζονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ιδιαίτερο βάρος έδωσε ο κ. Μητσοτάκης και στο μεταναστευτικό τονίζοντας πως «η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία έχει προσφέρει προστασία σε εκατοντάδες χιλιάδων αιτούντων άσυλο». Σημείωσε ότι «η Ελλάδα θα είναι πάντα μια χώρα που θα παραμένει ανοιχτή για όσους αναζητούν διέξοδο από τη βία, ακολουθώντας όμως νόμιμες οδούς».

Κατά την ομιλία του ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην κλιματική αλλαγή, αλλά και τις βιβλικές καταστροφές στην Θεσσαλία: «Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της μετανάστευσης θα βρεθούν στο κέντρο της υποψηφιότητας της Ελλάδας. Η Ελλάδα θα τα καταστήσει ως τα βασικά θέματα των συζητήσεων. Πρέπει να συνεργαστούμε πιο στενά και συλλογικά για να αλλάξει η κατάσταση με τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Προτείνω παγκόσμια συμμαχία. Χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό σχέδιο.Η περιοχή της Θεσσαλίας δέχτηκε διπλάσιο όγκο νερού από αυτό που πέφτει σε ένα χρόνο. Ο “Daniel” προκάλεσε καταστροφικές συνέπειες και στη Λιβύη. Η άνιση μάχη που δίνουμε με τη φύση είναι στη νότια Ευρώπη και είναι η νέα πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής. Για την ΕΕ αυτό αποτελεί μια αποτυχία όχι μόνο πολιτικής, αλλά και των οικονομικών πόρων».